REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona sygnalistów - kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Semczyszyn
Radca prawny
Weronika Stolarczyk
aplikantka radcowska
Ochrona sygnalistów – kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy?
Ochrona sygnalistów – kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Na jakim etapie są prace legislacyjne dotyczące ochrony sygnalistów? Kim są sygnaliści? Co z ochroną osób zgłaszających?

Ochrona sygnalistów - termin na implementację dyrektywy

Do 17 grudnia 2021 roku Państwa Członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane były do zaimplementowania do porządku krajowego dyrektywy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 roku w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii - tzw. dyrektywę o sygnalistach (dalej „dyrektywa”). Termin na transpozycję dyrektywy został wydłużony jedynie co do podmiotów prawnych w sektorze prywatnym, zatrudniających od 50 do 249 pracowników (do 17 grudnia 2023 roku).

REKLAMA

Od ostatecznego terminu na uchwalenie przyjęcie odpowiednich przepisów minęły już dwa miesiące, a prace nad ustawą utknęły w martwym punkcie. Projekt aktu normatywnego do tej pory nie trafił do Sejmu. Obecnie proces legislacyjny jest na etapie opiniowania.

Sygnalista - kto to?

REKLAMA

Kim są sygnaliści? W rozumieniu dyrektywy jest to osoba, która zgłasza Unii Europejskiej zagrożenia lub szkody dla interesu publicznego, o jakich dowiedziała się w związku z wykonywaniem pracy dla organizacji publicznej lub prywatnej lub utrzymywaniem kontaktu z taką organizacją w związku ze swoją działalnością. Dyrektywa zakłada przede wszystkim zapewnianie sygnalistom ochrony, co ma przyczynić się do poprawienia egzekwowania prawa Unii Europejskiej w określonych dziedzinach. Te dziedziny to m.in. zamówienia publiczne, ochrona środowiska, zdrowie publiczne czy ochrona konsumentów.

Zgodnie z projektem ustawy, ochronie podlegać ma osoba fizyczna, zgłaszająca lub ujawniająca publicznie informację o naruszeniu prawa, uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Warto w tym miejscu wskazać, że nie dotyczy to wyłącznie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale także do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, członków organu osoby prawnej a nawet wolontariuszy czy stażystów. Katalog osób zgłaszających jest zatem dość szeroki.

REKLAMA

Projekt ustawy przewiduje konieczność utworzenia przez pracodawców regulaminu zgłoszeń wewnętrznych – a więc ustalenia tzw. kanału wewnętrznego dokonywaniazgłoszeń naruszenia prawa. Regulamin powinien również określać sposób podejmowania działań następczych. Utworzenie regulaminu jest obligatoryjne dla pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Dla pracodawców zatrudniających pracowników w mniejszej liczbie, stworzenie regulaminu jest fakultatywne. Nadto, zgodnie z dyrektywą, przewiduje się również obowiązek stworzenia tzw. kanału zewnętrznego. Polski projekt ustawy zakłada w tym zakresie dokonywanie zgłoszeń organom centralnym (m.in. Rzecznikowi Praw Obywatelskich, a w zakresie zasad konkurencji i ochrony konsumentów – Prezes UOKiK). Dokonanie zgłoszenia zewnętrznego ma być niezależne od zgłoszenia dokonanego w ramach procedury wewnętrznej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Do projektu zgłoszono szereg uwag, w których wskazuje się m.in. na używanie nieprecyzyjnych określeń czy też posługiwania się określeniami funkcjonującymi już w obrocie prawnym, co może wprowadzać w błąd (np. „postępowanie wyjaśniające” użyte w kontekście działań następczych nie zostało w żaden sposób doprecyzowane, co zdaniem Prezesa UOKiK może rodzić w przyszłości problemy, gdyż pojęcie to funkcjonuje już na gruncie przepisów dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów). Przedmiotem uwag do projektu aktu normatywnego jest również niedokładne odzwierciedlenie implementowanej dyrektywy.

Jakkolwiek proces legislacyjny dotyczący projektu ustawy o sygnalistach stoi w miejscu, tak główne założenia dyrektywy są znane i szeroko opisywane. Pracodawcy objęci obowiązkami wynikającymi z nowych regulacji mogą więc zacząć przygotowywać ramy mechanizmów, jakie będzie należało wprowadzić w zakładach pracy po uchwaleniu ustawy.Warto mieć na uwadze, że projekt przewiduje jedynie 14-dniowe vacatio legis(co notabene stanowi przedmiot krytyki środowisk zgłaszających uwagi do projektu), a regulacje obejmą w pierwszej kolejności podmioty sektora publicznego.

Co z ochroną osób zgłaszających?

Mimo, że Polska nie przyjęła jeszcze do porządku prawnego ustawy w celu implementacji dyrektywy, osoby zgłaszające mają możliwość domagania się ochrony powołując się wprost na dyrektywę, co stoi w zgodzie z zasadą bezpośredniego skutku prawa Unii Europejskiej. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, prawo unijne, poza obowiązkami dla Państw Członkowskich, tworzy także prawa dla jednostek. Wobec tego, obywatel Państwa Członkowskiego może powoływać się wprost na przepisy prawa unijnego przed sądami krajowymi, niezależnie od tego, czy podobne regulacje istnieją w krajowym porządku prawnym. Zasada bezpośredniego skutku odnosi się do dyrektywy, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki: 1) Dyrektywa nie została implementowana (W całości lub w części) albo została implementowana niewłaściwie; 2) Upłynął już okres implementacji 3) Przepis jest jasny precyzyjny i bezwarunkowy.1

Dyrektywa ustanawia niejako ramy reżimu ochrony osób dokonujących zgłoszeń - przewiduje szereg środków zapewniających ochronę osobom dokonującym zgłoszeń. Są to zwłaszcza środki ochrony w postaci zakazu działań odwetowych. Działaniami takimi są w szczególności np.: przymusowy urlop bezpłatny, zwolnienie, degradacja, obniżenie wynagrodzenia, negatywna opinia o pracy, dyskryminacja, wcześniejsze rozwiązanie umowy czy też skierowanie na badania psychiatryczne lub lekarskie. Środkiem ochrony ma być również ograniczenie lub całkowite zniesienie odpowiedzialności sygnalisty w zakresie ujawniania informacji. Wobec wyżej opisanej zasady bezpośredniego skutku, sygnalista może wywodzić uprawnienie do ochrony przed działaniami odwetowymi wprost z dyrektywy.

Weronika Stolarczyk
aplikantka II roku na aplikacji radcowskiej w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie pod patronatem radcy prawnego Rafała Semczyszyna

Rafał Semczyszyn
Kancelaria Radcy Prawnego www.rasem.pl

[1]Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 4 grudnia 1974 r. w sprawie 41/74 van Duyn przeciwko Home Office oraz Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 5 kwietnia 1979 r. w sprawie 148/78 PubblicoMinistero przeciwko Tullio Ratti

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

REKLAMA

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

ZUS zachęca do e-wizyt: porady online bez wychodzenia z domu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozwija usługę e-wizyt, czyli wideorozmów z konsultantami ZUS. Dzięki temu każdy może uzyskać pomoc bez konieczności wizyty w placówce – wystarczy smartfon lub komputer z dostępem do internetu.

Masz świadczenie przedemerytalne i dorabiasz? Do 31 maja musisz rozliczyć się z ZUS

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie dorabiające, muszą do 31 maja złożyć w ZUS-ie zaświadczenie o swoich przychodach. Brak rozliczenia może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Polski rynek pracy przyciąga wykwalifikowanych pracowników z innych krajów

Polska na podium krajów UE przyciągających wykwalifikowanych pracowników. Choć do liderujących Niemiec wciąż nam daleko, Polska wyrasta na kluczowego gracza w regionie, jeśli chodzi o przyciąganie zagranicznych specjalistów.

REKLAMA

Fachowiec na samozatrudnieniu: kontrakt menadżerski z polisami asekurującymi ryzyka, które musi podejmować menadżer

Okazuje się, że odpowiednio dobrane pakiety ochronne nie tylko zwiększają bezpieczeństwo freelancerów i osób zatrudnionych w oparciu o umowę B2B, ale również stanowią atrakcyjny benefit. Może on przyciągać najlepszych specjalistów i budować lojalność wobec firmy.

Wyższe wynagrodzenia młodocianych i nowe stawki wpłat na PFRON od czerwca 2025 r. – sprawdź, ile wyniosą

Od 1 czerwca 2025 roku wzrosną minimalne wynagrodzenia pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe oraz kwoty wpłat na PFRON. To efekt ogłoszenia przez GUS wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym kwartale bieżącego roku. Sprawdź aktualne stawki obowiązujące w okresie wakacyjnym.

REKLAMA