Elastyczny nie tylko pracownik (1)

Braki kadrowe na rynku spowodowane migracją Polaków za granicę wymuszają na przedsiębiorcach bardziej aktywne działania w ramach zdobywania nowych i utrzymania już zatrudnionych pracowników. Alternatywą dla podnoszenia płac i szukania pracowników za wschodnią granicą mogą być niestandardowe formy zatrudnienia i elastyczne formy organizacji pracy.

Badania* przeprowadzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania Personelem z Warszawy we współpracy z firmą Obsidian-MillwardBrown SMG/KRC i Fundacją Kobiety dla Kobiet miały na celu określenie zakresu stosowania niestandardowych form zatrudnienia (nfz) i elastycznych form organizacji pracy (efop) oraz barier dla ich wykorzystania na polskim rynku pracy.

Pracodawcy coraz częściej mają trudności ze znalezieniem pracowników, zarówno tych o wyższych kwalifikacjach, jak i tych niżej kwalifikowanych (zobacz wykres 1). Badania PKPP Lewiatan, przeprowadzone w lipcu i sierpniu 2007 r. wśród 1,1 tys. firm, pokazują, iż obecnie 11,5 proc. małych i średnich firm nie może znaleźć nowych pracowników.

Na wyraźne zmiany na polskim rynku pracy wskazują przede wszystkim dane z GUS. Z badań GUS wynika, że w walce o pracowników przegrywa mały biznes - małe i średnie przedsiębiorstwa nie mogą zaoferować takich wynagrodzeń jak firmy duże¹. Chcąc stanąć do konkurencji, musiałyby istotnie podnieść płace, niekiedy powyżej swoich realnych możliwości, co mogłoby oznaczać bankructwo.

Innym zagadnieniem jest konieczność podnoszenia zarobków już pracującym i oferowanie wyższych stawek przyjmowanym do pracy. Z cytowanych badań PKPP Lewiatan wynika, że ponad 46 proc. pracodawców musiało zaoferować nowym pracownikom wyższe zarobki, niż planowało.

Nasi respondenci-pracodawcy adekwatnie oceniają sytuację na rynku pracy i perspektywy jej rozwoju. Zauważają wyjazd kilku milionów Polaków do pracy za granicę, który z jednej strony „wydrenował” polski rynek, z drugiej spowodował wzrost oczekiwań płacowych ze strony tych, którzy pozostali, nie mówiąc już o powracających. Na exodus pracowników szczególnie narażone są pewne branże, jak np. budownictwo, transport, ale także służba zdrowia, jak również pewne zawody, jak np. monterzy, spawacze, hydraulicy, opiekunowie osób starszych i niedołężnych, sprzątaczki, pracownicy marketów i barów fast food itd. Osobną kwestią jest emigracja osób o najwyższych kwalifikacjach, przede wszystkim z branży informatycznej i teletechniki. Bez nich trudno myśleć o harmonijnym rozwoju naszej gospodarki.