Apteczki i punkty pierwszej pomocy

Pracodawca powinien dokonać dokładnej analizy zagrożeń występujących w zakładzie pracy i na ich podstawie podjąć decyzję, jak zorganizować i usprawnić system udzielania pierwszej pomocy.

Ponadto powinien mieć świadomość odpowiedzialności, jaką poniesie w przypadku nieodpowiedniego wyposażenia zakładu pracy w system udzielania pierwszej pomocy.

WAŻNE!

Zgodnie z Kodeksem karnym, kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest zobowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.

Ustawodawca nałożył na pracodawcę wiele obowiązków związanych bezpośrednio z zagrożeniami, jak również zabezpieczeniem w przypadku zaistnienia zagrożenia zdrowia i życia. I tak, pracodawca ma obowiązek m.in.:

• przekazywać pracownikom informacje o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych przez pracowników pracach,
• przekazywać pracownikom informacje o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników, działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia tych zagrożeń,
• informować pracowników o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,
• udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące udzielania pierwszej pomocy, w tym zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników,
• zapewnić odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone, oraz udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym,
• zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

---

System pierwszej pomocy

W przypadku prowadzenia działalności, podczas której istnieje możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, pracodawca zobowiązany jest podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu. Na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia odpowiedniego do rodzaju niebezpieczeństwa urządzeń i sprzętu ratowniczego oraz zapewnienia ich obsługi przez osoby należycie przeszkolone, jak również udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanym.

Ponadto pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W skład systemu zgodnego z przepisami wchodzą punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże zagrożenia wypadkowe lub wydzielanie się par, gazów albo pyłów szkodliwych dla zdrowia, wyposażone w niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy oraz apteczki pierwszej pomocy w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

WAŻNE!

Liczbę, usytuowanie, wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek należy ustalić w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach w widocznych miejscach powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników przeszkolonych w udzielaniu pierwszej pomocy; powinny być one odpowiednio oznakowane i łatwo dostępne.

Przy wyposażaniu zarówno apteczek, jak i punktów pierwszej pomocy powinno się uwzględniać występujące zagrożenia. W wyposażeniu apteczek zazwyczaj wystarczą podstawowe środki, takie jak: bandaże opatrunkowe, chusty, woda utleniona, spirytus, krople na serce itp.

Wyposażenie punktów pierwszej pomocy wymaga większej liczby środków, takich jak np.:

• folia izotermiczna „Folia życia”,
• sól fizjologiczna,
• aparat do płukania oka (w przypadku prawdopodobieństwa zaprószenia oczu),
• nożyczki ratownicze,
• taśma ostrzegawczo-oddzielająca,
• pachołki ostrzegawcze,
• nosze (deska ortopedyczna z pasami + stabilizacja głowy),
• kamizelka odblaskowa,
• dobre nożyce typu sekator do rozcinania,
• zestaw oparzeniowy,
• kołnierz ortopedyczny regulowany,
• zestaw do tlenoterapii (maseczki + worek resuscytacyjny),
• opaska elastyczna,
• bandaż dziany,
• kompres gazowy,
• plaster z gazą,
• chusty trójkątne,
• opatrunek na oparzenia,
• agrafka,
• rękawiczki ambulatoryjne,
• pęseta anatomiczna,
• szyna Kramera,
• maseczka do sztucznego oddychania,
• płyn do odkażania rąk,
• chusteczki do dezynfekcji.

Pracodawca, ustalając na terenie zakładu pracy system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy, powinien wziąć pod uwagę wszystkie nałożone ustawowo obowiązki. Ponadto przy ustalaniu powinien uwzględnić rodzaje i nasilenie występujących zagrożeń wynikających z warunków na terenie zakładu pracy i technologii produkcji, tj. maszyny, urządzenia, składniki używane do produkcji (chemiczne), środki czystości, półprodukty, wyroby gotowe, urządzenia pomocnicze, które mogą stwarzać jakiekolwiek zagrożenie wypadkowe.

Podstawa prawna:

• art. 207 Kodeksu pracy,
• § 44 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).