REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność karna pracodawców za naruszenie przepisów bhp

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Odpowiedzialność karna pracodawcy - naruszenie przepisów bhp. /Fot. Fotolia
Odpowiedzialność karna pracodawcy - naruszenie przepisów bhp. /Fot. Fotolia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Odpowiedzialność karna pracodawców za naruszenie przepisów bhp została uregulowana w Kodeksie karnym. Pracodawca odpowiada za narażenie pracownika na utratę życia lub zdrowia oraz za niezawiadomienie o wypadku przy pracy.

Przestępstwa pracodawców z zakresu bhp w swojej części szczególnej określa Kodeks karny. O odpowiedzialności pracodawców za naruszenie przepisów bhp traktuje rozdział XXVIII „Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową”. Gdy naruszenie przepisów bhp przez osobę odpowiedzialną za stan bhp w danym zakładzie pracy nosi znamię przestępstwa, inspektor pracy powiadamia prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

REKLAMA

Autopromocja

Niedopełnienie obowiązków bhp

Zgodnie z art. 220 Kodeksu karnego osoba będąca odpowiedzialną za bezpieczeństwo i higienę pracy powinna wypełniać wynikające z tego tytułu obowiązki. Przestępstwo narażenia pracownika na utratę życia lub zdrowia można popełnić umyślnie (sprawca przewiduje możliwość narażenia życia lub zdrowia pracownika, lecz godzi się z tym, bądź, mimo braku podstaw, przypuszcza, że takie narażenie nie nastąpi) oraz nieumyślnie (naruszając obowiązki, nie przewiduje sprowadzenia zagrożenia mimo tego, że mógł i powinien to przewidzieć). Pracodawca naruszając swoje obowiązki, naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w związku z tym podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Polecamy również serwis: Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Ustawa przewiduje niższą karę, jeśli sprawca działa nieumyślnie. Podlega wówczas grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Natomiast sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo, w ogóle nie podlega karze.

REKLAMA

Przedmiotem ochrony art. 220 Kodeksu karnego są prawa osoby pozostającej w stosunku pracy w rozumieniu art. 22 § 1 Kodeksu pracy, a więc w takim stosunku, jaki - uwzględniając jego rzeczywiste cechy - jest lub powinien być nawiązany przez dokonanie jednej z czynności prawnych określonych w art. 2 Kodeksu pracy. Przepis ten wyjaśnia także, kim jest pracownik (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2005 r., sygn. akt I KZP 34/05).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracownikiem w rozumieniu wspomnianego przepisu jest osoba określona w art. 2 Kodeksu pracy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r. sygn. III KK 23/05). Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Oznacza to, że tylko do niedopełnienia obowiązków bhp wobec takich osób odnosi się odpowiedzialność karna z art. 220 Kodeksu karnego.

Porównanie art. 160 Kodeksu karnego i art. 220 Kodeksu karnego

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. (V KK 64/12) uznał, że przestępstwa określone w art. 220 Kodeksu karnego mają charakter typów kwalifikowanych w stosunku do odpowiadających im typów unormowanych w art. 160 Kodeksu karnego (narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu), ze względu na sprecyzowanie w art. 220 § 1 Kodeksu karnego normatywnego źródła obowiązku sprawcy jako gwaranta niezaistnienia skutku, a także na zawężeniu kręgu potencjalnych pokrzywdzonych. Między typami przestępstw z art. 220 § 1 lub 2 Kodeksu karnego (leges speciales) a odpowiadającymi im typami określonymi w art. 160 Kodeksu karnego (leges generales) zachodzi stosunek wykluczania. Zatem jeżeli do śmiertelnego wypadku pracownika doszło w rezultacie niewypełnienia obowiązku zapewnienia warunków bezpiecznej pracy, to odpowiedzialność karną za zaistnienie wypadku może ponosić tylko ta osoba, na której ciążył prawny szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi, a więc należąca do kręgu podmiotów przestępstw indywidualnych stypizowanych w art. 220 § 1 i 2 Kodeksu karnego.

Zobacz również: Wykroczenia przeciwko prawom pracownika z zakresu bhp

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej

Gdyby przestępstwa dopuścił się sam pracodawca, sąd może orzec w stosunku do niego zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Wynika to z art. 41 § 4 Kodeksu karnego, zgodnie z którym w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej sąd może orzec ten zakaz, jeżeli dalsze prowadzenie działalności gospodarczej zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

Wyrok wiążący w postępowaniu cywilnym

Co istotne, prawomocny wyrok skazujący za przestępstwo z art. 220 Kodeksu karnego wiąże sąd w postępowaniu cywilnym (art. 11 Kodeksu postępowania cywilnego), co do tego, że pokrzywdzony był pracownikiem w rozumieniu art. 2 i 22 Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2010 r., sygn. akt II PK 157/09).

Niezawiadomienie o wypadku

Niezawiadomienie o wypadku przy pracy również powoduje powstanie odpowiedzialności karnej po stronie pracodawcy. W świetle art. 221 Kodeksu karnego przestępstwo można popełnić na 3 sposoby:

  • nie zawiadamiając w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy,
  • nie zawiadamiając w terminie właściwego organu o chorobie zawodowej,
  • nie sporządzając lub nie przedstawiając wymaganej dokumentacji.

Sprawca pod lega wówczas grzywnie w wysokości do 180 stawek dziennych.

Zadaj pytanie: Forum Kadry

Inne przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową

REKLAMA

Warto wspomnieć o innych przestępstwach przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, które zostały określone w tym samym rozdziale Kodeksu karnego. Zgodnie z art. 218 Kodeksu karnego osoba wykonująca czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, która złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeśli taka osoba odmawia ponownego przyjęcia do pracy w przypadku, gdy sąd orzekł na korzyść pracownika o przywróceniu do pracy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku.

Co więcej, osoba zobowiązana orzeczeniem sądu do wypłaty wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy powinna wykonać ten obowiązek. W przeciwnym razie może ponieść odpowiedzialność karną. Podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

W świetle art. 219 Kodeksu karnego osoba naruszająca przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, która nie zgłasza, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłasza nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 Nr 88, poz. 553 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sprzedaż w 2030 r. czyli kompetencje przyszłości. Jaki musi być handlowiec za 5 lat?

Sprzedaż dynamicznie się zmienia. Bywa, że klient kończy rozmowę z handlowcem w środku ofertowej formułki. Dziś, a jeszcze bardziej za 5 lat, klienci potrzebują rozmowy, zrozumienia, uważnego słuchania i pomocy. Coraz ważniejsza jest uczciwość i działanie zgodnie z wartościami. O czym dziś musi wiedzieć handlowiec, aby w 2030 r. posiadał wszystkie wymagane kompetencje?

Przeniesienie pracownika do innego działu. Co z wypowiedzeniem zmieniającym i odprawą?

W praktyce może się zdarzyć, iż pracodawca przenosi pracownika do innego działu, aby uniknąć zwolnień. Jak dokonać tego zgodnie z prawem? Kiedy nie jest potrzebne wypowiedzenie zmieniające? Czy przenoszonemu pracownikowi trzeba wypłacić odprawę?

Ekstremalne temperatury zmniejszają wydajność pracy

Z powodu upałów w Chinach, Hiszpanii, Włoszech i Grecji PKB może spaść o blisko 1 pkt proc. - wynika z raportów ekspertów Allianz Trade. Ekstremalne temperatury maja duży wpływ na wydajność pracy.

Realia pracy tymczasowej. Co liczy się dziś dla firm i kandydatów? [Badanie]

Na rynku pracy, gdzie coraz trudniej o trwałość i przewidywalność, głos pracowników oraz pracodawców staje się jednym z najczulszych barometrów zmian. Job Impulse co roku bada poziom satysfakcji obu tych grup. Najnowsze wyniki wskazują, że oczekiwania wobec agencji dynamicznie rosną: firmy domagają się sprawnych, natychmiastowych rekrutacji, ale przy zachowaniu wysokiej jakości procesów i maksymalnym ograniczeniu rotacji. Z kolei pracownicy tymczasowi coraz wyraźniej sygnalizują potrzebę stabilności, poszerzania systemu benefitów, a także obsługi formalności online.

REKLAMA

Lipiec 2025 – dni wolne, godziny pracy

Lipiec 2025 – dni wolne od pracy i godziny pracy. To najbardziej zapracowany miesiąc w roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w lipcu? Czy kalendarz dni wolnych od pracy przewiduje święta w tym miesiącu?

Zmiany w umowach o pracę: dodatkowe koszty dla pracodawcy bo część umów musi przejść przez tłumacza przysięgłego

W III kwartale 2025 r. obowiązują już cztery istotne i nowe ustawy w obszarze prawa pracy. Przyglądlądamy się jednej z nich w zakresie zmian w zatrudnieniu jakie weszły na skutek tych nowych regulacji. Chodzi o istotną instytucję bo o umowę o pracę! To dokument, który ma kluczowe znaczenie dla stosunku pracy. Zmiany, które zaszły w umowach o pracę są naprawdę znaczące i co gorsza generują koszty dla pracodawców. Pocieszające jest jednak to, że zmiany dotyczą tylko wybranych grup pracowników, nie wszytskich zatrudnionych osób.

Wyzwania dla pracodawców w zakresie wynagrodzeń. Zmiany pomogą zmniejszyć rotację pracowników

Połowa polskich pracowników uważa, że zarabia za mało. To powód dużej rotacji pracowników. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami? Co muszą zmienić, aby zmniejszyć rotację w firmie?

Raz w roku 14 dni z rzędu urlopu wypoczynkowego? Czy to obowiązek pracownika?

Czy pracownik musi raz w roku kalendarzowym wykorzystać 14 dni urlopu wypoczynkowego z rzędu? Zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, ale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

REKLAMA

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł: nowe przepisy już w mocy. Poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł. Aż 9. krotnie poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Kto zyska a kto straci i dlaczego tak się stało? Ustawodawca reaguje na bieżącą sytuację na rynku pracy. Tym samym znowelizowano najistotniejszą ustawą w obszarze ubezpieczeń społecznych jaką jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350, dalej jako: ustawa). Zatem za co można nałożyć taką grzywnę?

Sprawdź, którym liderem jesteś: kontroler, terapeuta, mesjasz, eko-lider [Zarządzanie]

Dr Simon Western wyróżnia 4 typy liderów w firmach: terapeuta, mesjasz, kontroler i eko-lider. Który typ przywództwa został uszyty na miarę naszych czasów? Sprawdź, którym typem lidera jesteś.

REKLAMA