Zwrot kosztów za otrzymaną odzież ochronną w razie zwolnienia z pracy

Od pracownika nie można żądać zwrotu kosztów profilaktycznych badań lekarskich. Pracodawca będzie mógł jednak dochodzić niezamortyzowanej wartości odzieży ochronnej, jeżeli pracownik wraz z zakończeniem stosunku pracy nie zwrócił jej pracodawcy. Natomiast zwrot dodatkowych kosztów poniesionych na kurs będzie możliwy wówczas, gdy sporządzona zostanie pisemna umowa dotycząca warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Autopromocja

Orzeczenie lekarza profilaktyka, stwierdzające zdolność pracownika do świadczenia pracy, której rodzaj został określony w umowie, jest warunkiem dopuszczenia pracownika do wykonywania tej pracy. Badania takie musi przejść każdy nowo zatrudniony pracownik i to nawet wówczas, gdy u poprzedniego pracodawcy zatrudniony był na takim samym lub podobnym stanowisku pracy.

WAŻNE!

Przepisy Kodeksu pracy stanowią wprost, iż badania profilaktyczne (wstępne, okresowe i kontrolne) przeprowadzane są na koszt pracodawcy.

Autopromocja

Monitor Bezpieczeństwa
i Higieny Pracy
Wydanie cyfrowe

Sprawdź

W związku z powyższym nie ma podstaw prawnych żądania od pracownika zwrotu całości lub części kosztów badań lekarskich, poniesionych przez pracodawcę. Nawet, jeżeli stosunek pracy trwał miesiąc lub kilka dni.

Odzież i obuwie robocze i ochronne

Nieco inaczej przedstawia się kwestia odzieży i obuwia roboczego lub odzieży ochronnej, a także innych środków ochrony indywidualnej.

Przepisy prawa pracy nakazują pracodawcy nieodpłatne dostarczenie pracownikowi odzieży roboczej wówczas, gdy ma on podjąć pracę na stanowisku, na którym jego własna odzież mogłaby ulec znacznemu zabrudzeniu lub zniszczeniu. Obowiązek wyposażenia pracownika w odzież roboczą może wynikać również z wymagań technologicznych, sanitarnych lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Na niektórych jednak stanowiskach pracownik będzie musiał być wyposażony w odzież i obuwie ochronne, w celu zabezpieczenia przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy, a także inne środki ochrony indywidualnej (np. rękawice ochronne, ochronniki słuchu), które dostarcza się pracownikowi nieodpłatnie.

WAŻNE!

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

Odzież i obuwie robocze i ochronne, a także inne dostarczane pracownikom środki ochrony indywidualnej stanowią własność pracodawcy.

Zarówno odzież, obuwie, jak i przyznane środki ochrony indywidualnej powinny mieć określone w przepisach wewnątrzzakładowych okresy ich użytkowania. W sytuacji gdy dochodzi do rozwiązania stosunku pracy przed upływem tych okresów, pracownik powinien zwrócić pracodawcy przyznaną mu odzież i obuwie robocze lub ochronne. Jeżeli pracownik przedmiotów tych nie odda, to pracodawca ma prawo żądać od pracownika zwrotu wartości nierozliczonej odzieży. Pracodawca nie będzie jednak mógł żądać całej wartości przyznanej pracownikowi odzieży. Dochodzona przez pracodawcę kwota musi uwzględniać zużycie tej odzieży lub obuwia, nawet jeżeli były one użytkowane tylko przez krótki okres.

Trzeba jednak pamiętać, że pracodawca nie może samodzielnie dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownika wyżej wymienionej kwoty. Na potrącenie konkretnej kwoty musi uzyskać zgodę pracownika. W razie braku takiej zgody, pozostaje droga sądowa.

Należy również pamiętać, że nie wolno „mobilizować” pracownika do zwrotu odzieży niewydaniem świadectwa pracy.

Szkolenia i kursy

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu pracy dotyczącymi podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników, pracodawca może żądać od pracownika zwrotu dodatkowych kosztów poniesionych na naukę pracownika pod warunkiem sporządzenia pisemnej umowy. Pracodawca nie ma obowiązku sporządzania umowy, jeżeli nie zamierza zobowiązać pracownika do przepracowania określonego czasu (maksymalnie 3 lata) po zakończeniu nauki. Istotnym rozwiązaniem przepisów obowiązujących w zakresie podnoszenia kwalifikacji jest fakt, że pracodawca może domagać się zwrotu jedynie dodatkowych kosztów, które ewentualnie przyznał pracownikowi w umowie o podnoszenie kwalifikacji, tj. opłaty za kształcenie, kosztów przejazdu, podręczników czy zakwaterowania. Nie można natomiast domagać się zwrotu kosztów związanych z wypłaconym pracownikowi wynagrodzeniem z tytułu urlopu szkoleniowego lub z tytułu płatnego zwolnienia z całości lub części dnia pracy na udział w szkoleniu.

WAŻNE!

Podstawą zwrotu dodatkowych kosztów poniesionych przez pracodawcę w związku z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych jest umowa sporządzona w formie pisemnej.

Zwrot dodatkowych kosztów następuje w kwocie proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia. Okres „odpracowywania” przez pracownika szkolenia, kursu lub innej formy podnoszenia kwalifikacji nie może przekroczyć 3 lat.

Pracownik będzie zobowiązany do zwrotu pracodawcy dodatkowych kosztów, jeżeli:

• bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
• pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata,
• rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem (z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu) – w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata,
• rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 lub art. 943 k.p. mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach.

Podkreślenia wymaga również fakt, iż zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu pracy pracodawca nie ma podstawy prawnej uprawniającej go do jednostronnego skierowania pracownika na kurs lub szkolenie podnoszące kwalifikacje zawodowe. Formalnie kształcenie takie jest możliwe po uzyskaniu zgody pracownika.

PODSTAWA PRAWNA

• art. 91, art. 102-103², art. 124, art. 229 § 1 i § 6, art. 237⁶ § 1, art. 237⁷ § 1 i § 3, art. 237⁸ Kodeksu pracy.