Praca przy komputerze - wymagania bhp

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy z zakresu bhp jest prawidłowa organizacja środowiska pracy pracownika. Dziś trudno wyobrazić sobie firmę, w której nie ma osoby pracującej przy komputerze. W związku z tym warto wiedzieć, jakie zasady należy stosować przy organizowaniu pracy właśnie na tym stanowisku.

Autopromocja

Pracownikiem wykonującym pracę przy komputerze jest każda osoba zatrudniona przez pracodawcę (w tym praktykant i stażysta), użytkująca w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, a więc co najmniej przez 4 godziny dziennie (§ 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe; zwanego dalej rozporządzeniem).

Przerwy w pracy

Pracodawca ma obowiązek tak organizować pracę, aby zapewnić pracownikom po każdej godzinie nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego zmianę rodzaju pracy na inną nieobciążającą nadmiernie wzroku lub wykonywaną w zmienionej pozycji ciała. Jeżeli nie jest w stanie tego zrobić, musi zapewnić pracownikowi co najmniej 5-minutową przerwę w pracy po każdej godzinie pracy z komputerem (§ 7 rozporządzenia). Przerwa ta jest wliczana do czasu pracy pracownika.

Okulary korygujące

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom wykonującym pracę przy stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe okulary korygujące wzrok. Niemniej jednak nie zawsze, gdy pracownik nosi okulary – pracodawca musi pokryć (w całości lub do określonej kwoty) koszty ich zakupu. Aby pracodawca miał obowiązek refinansowania okularów, konieczność ich noszenia podczas pracy przy monitorze powinna być stwierdzona podczas badań okulistycznych i potwierdzona zaświadczeniem lekarza medycyny pracy.

Autopromocja

Monitor Bezpieczeństwa
i Higieny Pracy
Wydanie cyfrowe

Sprawdź

W związku z tym, gdy pracownik przedstawi pracodawcy wyniki badań okulistycznych, z których wynika, że podczas pracy z monitorem ekranowym musi on nosić okulary korygujące wzrok, pracodawca ma obowiązek pokryć koszty zakupu takich okularów.

Wysokość kwot pieniężnych przeznaczonych na refinansowanie okularów określa sam pracodawca w przepisach wewnętrznych. Kwota ta powinna być tak ustalona, aby umożliwiała zakup okularów zgodnych z zaleceniami lekarza.

WAŻNE!

W przepisach nie określono, jak często pracodawca ma obowiązek finansować szkła pracownikowi. W związku z tym przyjmuje się, że okulary (lub szkła) powinny być wymieniane wtedy, gdy w wyniku kolejnych badań lekarskich ich wymiana zostanie zalecona przez lekarza okulistę.

Ergonomia stanowiska pracy przy monitorze ekranowym

Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu ręki. Ponadto należy je tak usytuować, aby zapewnić pracownikowi swobodny dostęp do tego stanowiska. Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 0,6 m, a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora – co najmniej 0,8 m. Natomiast odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić 400–750 mm.

Istotnym elementem stanowiska pracy jest także oświetlenie. Jest ono szczególnie istotne w przypadku pracy z monitorem ekranowym. Należy je tak ustawić, aby ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu monitora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach.

Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniu pracy stałej powinno przypadać co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi oraz 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia, czyli niezajętej przez meble, sprzęt itp. Wymóg ten dotyczy również pomieszczeń pracy, w których znajdują się stanowiska pracy z monitorami ekranowymi.

Szerokość i głębokość stołu powinna zapewniać:

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

• wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania czynności związanych z pracą przy komputerze,
• ustawienie klawiatury z zachowaniem odległości nie mniejszej niż 10 cm między klawiaturą a przednią krawędzią stołu,
• ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, tj. w zasięgu jego rąk, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji,
• zachowanie odległości oczu pracownika od ekranu monitora w zakresie 400–750 mm.

Wysokość stołu należy tak ustalić, aby zapewnić pracownikowi:

• naturalne położenie rąk przy obsłudze klawiatury z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,
• odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie 20–50° w dół (licząc od linii poziomej na wysokości oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika,
• odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu.

Fotel stanowiący wyposażenie stanowiska pracy powinien mieć:

• dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej 5-podporową z kółkami jezdnymi,
• wymiary oparcia i siedzenia, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
• regulację wysokości siedzenia w zakresie 40–50 cm, licząc od podłogi,
• regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie:

– do przodu – 5°,

– do tyłu – 30°,

• wyprofilowanie płyty siedzenia i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego nóg,
• możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,
• podłokietniki.

Ocena warunków pracy

W przypadku stanowiska wyposażonego w monitory ekranowe, jak również w przypadku pozostałych stanowisk pracy pracodawca jest zobowiązany do oceny warunków pracy.

Przy pracy z komputerem ocena powinna zawierać kwestie dotyczące:

• organizacji stanowisk pracy, w tym rozmieszczenia elementów wyposażenia, w sposób zapewniający spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy,
• stanu elementów wyposażenia stanowisk pracy, zapewniającego bezpieczeństwo pracy, w tym ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym,
• obciążenia narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego pracowników,
• obciążenia pracowników czynnikami fizycznymi, w tym szczególnie nieodpowiednim oświetleniem,
• obciążenia psychicznego pracowników, wynikającego ze sposobu organizacji pracy.

Podstawa prawna:

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU nr 148, poz. 973).