Pozbawienie prawa do zasiłku opiekuńczego

PROBLEM

Prowadzę działalność gospodarczą i obecnie zatrudniam 40 osób. Złożyłam wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu choroby mojego 4-letniego syna. Przebywam z nim w domu, jednak czasem pracownicy przyjeżdżają do mnie z dokumentami, abym podpisała pisma, umowy itp. Czy ZUS może mnie skontrolować? Czy mogę stracić prawo do zasiłku opiekuńczego?

Autopromocja

RADA

Tak. ZUS może skontrolować prawidłowość wykorzystywania zwolnienia lekarskiego z powodu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem. Jeżeli w trakcie kontroli zostanie stwierdzone, że wykonuje Pani czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, może Pani zostać pozbawiona prawa do zasiłku opiekuńczego. Szczegóły w uzasadnieniu.

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

UZASADNIENIE

W trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim nie tylko w przypadku własnej choroby, ale także z powodu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, nie można wykonywać pracy zarobkowej lub wykorzystywać zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem. Praca wykonywana w czasie zwolnienia lekarskiego skutkuje bowiem utratą prawa do zasiłku za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 w zw. z art. 35 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Praca wykonywana nawet przez kilka godzin w czasie zwolnienia lekarskiego pozbawia prawa do zasiłku za cały okres niezdolności do pracy.

Przedsiębiorca przebywający na zwolnieniu lekarskim i pobierający zasiłek powinien na okres tego zwolnienia wstrzymać się od wykonywania wszelkich czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, polegających m.in. na wystawianiu faktur, spotykaniu się z kontrahentami, podejmowaniu ważnych decyzji dotyczących prowadzenia firmy. Natomiast sporadyczne podpisywanie dokumentów finansowych sporządzonych przez inną osobę, np. księgową, nie może być traktowane przez ZUS jako wykonywanie pracy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 17 stycznia 2002 r. (UKN 710/00, OSNP 2003/20/798), w którym uznał, że:

(...) podpisanie w trakcie zwolnienia lekarskiego dokumentów finansowych nie może być traktowane jako prowadzenie działalności gospodarczej powodujące utratę prawa do zasiłku chorobowego.

Autopromocja

Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

Termin: 13 maja 2024 r.

Sprawdź

Zobacz: ZUS

Kontrola prawidłowości wykorzystywania przez ubezpieczonego zwolnień lekarskich od pracy z powodu osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny polega na sprawdzeniu, czy w okresie niezdolności do pracy:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

● ubezpieczony nie wykonuje pracy zarobkowej,

● ubezpieczony nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z jego celem,

● poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym mogących zapewnić opiekę.

Jeśli opieka jest sprawowana nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat, zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet wtedy, gdy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę dziecku.

Autopromocja

Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich z powodu opieki nad chorym dzieckiem lub chorym członkiem rodziny dokonują zakłady pracy, które zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (według stanu zatrudnienia na 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego), oraz terenowe jednostki ZUS. Instytucje te są także upoważnione do kontroli formalnej zaświadczeń lekarskich złożonych przez ubezpieczonych na druku ZUS ZLA.

Kontrola powinna być przeprowadzana przez osoby upoważnione do przeprowadzenia kontroli przez płatnika składek lub ZUS w miejscu zamieszkania, miejscu czasowego pobytu lub miejscu zatrudnienia (prowadzenia działalności). W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą kontrolę przeprowadzają pracownicy właściwej jednostki organizacyjnej ZUS.

Autopromocja

ZFŚS
Zasady tworzenia i prowadzenia

Sprawdź

Jeżeli w trakcie kontroli zostanie stwierdzone, że ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy z powodu sprawowania opieki wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem albo są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, którzy mogą zapewnić opiekę, osoba kontrolująca sporządza na tę okoliczność protokół kontroli, w którym podaje, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego. Z treścią protokołu powinna zostać zapoznana osoba, która podlega tej kontroli.

Od decyzji ZUS przedsiębiorca może w ciągu miesiąca złożyć odwołanie do właściwego sądu.

W przypadku stwierdzenia wykonywania pracy w czasie zwolnienia lekarskiego ZUS wydaje decyzję pozbawiającą osobę ubezpieczoną prawa do zasiłku opiekuńczego za cały okres niezdolności do pracy. Od tej decyzji przysługuje odwołanie do właściwego terytorialnie sądu rejonowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od daty otrzymania decyzji.

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Elżbieta K. prowadząca działalność gospodarczą przebywała na zwolnieniu lekarskim z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku 4 lat w okresie od 12 do 23 stycznia 2017 r. Pracownicy ZUS 19 stycznia 2017 r. przeprowadzili kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego. W trakcie kontroli osoby kontrolujące stwierdziły, że ubezpieczona wykonuje czynności związane z prowadzoną działalnością gospodarczą polegające na przygotowywaniu wypłat dla pracowników. Ponieważ Elżbieta K. wykorzystywała zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem, utraciła prawo do zasiłku opiekuńczego za cały okres zwolnienia lekarskiego, tj. od 12 do 23 stycznia 2017 r.

Zobacz: Wskaźniki i stawki

Podstawa prawna:

● art. 17, art. 34 i art. 68 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 372; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 2020

● § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy oraz kontroli zaświadczeń lekarskich – Dz.U. Nr 65, poz. 743

● art. 82, art. 83 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 963; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60

● art. 461 § 2, art. 477⁸ § 2, art. 477⁹ § 1, § 2, § 4, § 5 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego – j.t. Dz.U z 2016 r. poz. 1822; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 187

Autor: Małgorzata Kowalska, doradca ds. wynagrodzeń i zasiłków, wieloletnia pracownica ZUS

Zobacz: Kalkulatory