Jak uniknąć błędów zawierając umowę zlecenia

Umowa zlecenia, która tworzy warunki właściwe dla zatrudnienia pracowniczego, jest umową o pracę. Jeśli bowiem spełnione są warunki stosunku pracy, mamy do czynienia z takim kwalifikowaniem umowy, bez względu na nazwę użytą przez strony. Według definicji stosunku pracy wskazanej w art. 22 Kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Jak orzekł SN w wyroku z 26 marca 2008 r., sygn. akt I UK 282/07: (...) o rodzaju zawartej umowy decyduje nie tylko i nie tyle jej nazwa, ile cel i zgodny zamiar stron. O wyborze podstawy zatrudnienia decyduje bowiem przede wszystkim zgodna, autonomiczna wola stron. Kwalifikacja umowy o świadczenie usług jako umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej budzi w praktyce istotne trudności i należy jej dokonywać metodą typologiczną, tj. przez rozpoznanie i wskazanie jej cech przeważających (dominujących) (...).

Stosunek pracy a stosunek cywilnoprawny

Przy zawieraniu umowy cywilnoprawnej warto przyjrzeć się elementom składowym definicji stosunku pracy i zastanowić się, jaka konstrukcja umowy może wskazywać, że w rzeczywistości mamy do czynienia z zatrudnieniem pracowniczym.

Powstanie stosunku pracy uzasadnia:

• zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę oraz
• zobowiązanie pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Z powyższego wynika przede wszystkim, że:

• praca ma być wykonywana osobiście przez pracownika,
• pracownik w trakcie pracy podporządkowany jest kierownictwu pracodawcy,
• pracownik wykonuje pracę w miejscu i w czasie jednostronnie wyznaczonym przez pracodawcę.
• praca jest wykonywana za wynagrodzeniem,
• ryzyko wykonywania pracy obciąża pracodawcę a nie pracownika.

W przypadku gdy umowa wykazuje wspólne cechy dla umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej z jednakowym ich nasileniem, o typie (rodzaju) umowy decyduje zgodny zamiar stron i cel umowy, który może być wyrażony także w nazwie umowy (wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 1998 r., sygn. akt I PKN 191/98, OSNP 1999/14/449).

PRZYKŁAD

Przed zatrudnieniem osoba wystąpiła do pracodawcy na piśmie z prośbą o nawiązanie współpracy na podstawie umowy zlecenia. Zatrudnienie tej osoby spełnia jednak wszystkie warunki właściwe dla umowy o pracę. W tej sytuacji pracodawca nie zgodził się na zawarcie umowy cywilnoprawnej. Jego postępowanie jest prawidłowe. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 9 lipca 2008 r., sygn. akt I PK 315/07, (...) zamiar zawarcia umowy zlecenia, a także świadome podpisanie przez strony takiej umowy nie mogą nadać cywilnoprawnego charakteru zatrudnieniu zainicjowanemu taką umową, jeśli wykazuje ono w przeważającym stopniu cechy stosunku pracy (...).

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Jak prawidłowo zawrzeć umowę zlecenia