Odpowiedzialność pracodawcy za nielegalne zatrudnianie

Podmiot decydujący się na nielegalne zatrudnianie lub powierzenie innej pracy zarobkowej oprócz konsekwencji finansowych, np. w postaci grzywny do 30 000 zł, ponosi odpowiedzialność karną nie tylko przed PIP czy sądem. Podjęcie tego ryzyka powoduje bowiem wszczęcie postępowania wyjaśniającego przeciwko zatrudniającemu również przez inne urzędy, np. ZUS, i jest zagrożone karą w wysokości 5000 zł.

Ujawnienie nielegalnego zatrudnienia w niektórych przypadkach jest zagrożone nawet karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

Z przepisów Kodeksu pracy wynika, że wykroczenie popełnia ten, kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:

zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę, lub
nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę.

Kara grzywny za wskazane naruszenia wynosi od 1000 zł do 30 000 zł (art. 281 pkt 1–2 Kodeksu pracy).

Polecamy: Umowy terminowe – jak zawierać i wypowiadać (książka)

Ponadto z ustaleń kontrolnych PIP wynika, że część pracodawców dopuszcza się działań, w przypadku których nie można mówić, iż stanowią one przejaw zgodnego z przepisami zatrudniania. W szczególności można tu wymienić:

wielokrotne zatrudnianie na umowę na okres próbny lub wydłużanie jej długości ponad dopuszczalne 3 miesiące,
potwierdzanie warunków umowy o pracę lub zawieranie umów cywilnoprawnych dopiero w dniu kontroli PIP,
zawieranie umowy o pracę na część etatu, w sytuacji gdy pracownik faktycznie świadczy pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, otrzymując wynagrodzenie za dodatkową pracę w sposób nieoficjalny (składki do ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy są wówczas odprowadzane wyłącznie od zaniżonej kwoty wynagrodzenia określonej w umowie),
wskazywanie w treści umowy o pracę wynagrodzenia za pracę w niższej wysokości niż ustalona między stronami i faktycznie wypłacona – co pozwala pracodawcy na odprowadzanie składek i zaliczek podatkowych tylko od kwoty zadeklarowanej.

Kontrola legalności zatrudnienia i wykroczeń z tym związanych jest jednym z podstawowych zagadnień należących do kompetencji PIP. Nielegalne zatrudnienie jest wykroczeniem zagrożonym karą finansową. Aby stwierdzić wykroczenie, inspektor pracy prowadzi postępowanie wyjaśniające.

Czytaj więcej na IFK Platformie Księgowych i Kadrowych w artykule: „Jaką odpowiedzialność ponosi pracodawca za nielegalne zatrudnianie” >>