Mały ZUS w styczniu 2020 r. - wyjaśnienia z przykładami

Jakie warunki musisz spełnić

Aby skorzystać z „małego ZUS”:

• musisz prowadzić działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub innych przepisów szczególnych,
• Twój przychód z tytułu działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym, jeśli prowadziłeś ją przez cały rok, nie może przekroczyć trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku tj. 67 500 zł.

Przykład 1
Pani Maria prowadzi działalność gospodarczą od 1 września 2017 r. Nigdy jej nie zawieszała. Ponieważ w grudniu 2019 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 2250 zł, jej przychód z działalności gospodarczej w 2019 r. nie może przekroczyć 67 500 zł (30 x 2 250zł).

Polecamy: Wynagrodzenia 2020. Rozliczanie płac w praktyce

Jeśli w 2019 roku rozpocząłeś, zakończyłeś lub zawieszałeś działalność, przez co prowadziłeś ją tylko przez część roku, limit którego nie mógł przekroczyć przychód z działalności  jest odpowiednio niższy. Ustalisz go przez podzielenie trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia przez liczbę dni kalendarzowych poprzedniego roku i pomnożenie otrzymanego wyniku przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej  w poprzednim roku kalendarzowym (np. 334 dni, gdy działalność zawiesiłeś na cały marzec 2019 r.). Otrzymany wynik zaokrąglij do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa.

Przykład 2
Pan Zenon  prowadził działalność gospodarczą od 2 marca 2018 r. do 30 listopada 2019 r. Działalności nie zawieszał. W 2020 r. ponownie rozpocznie działalność. W roku 2019 dni kalendarzowych było 365, Pan Zenon prowadził działalność gospodarczą przez 334 dni w 2019 r. Limit, którego nie mogą przekroczyć jego przychody z działalności gospodarczej w 2019 r. wynosi:
(67 500 : 365) x 334 = 61 767,123287671 ≈  61 767,12 zł.

Liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej odpowiada liczbie dni, w której podlegałeś w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności. Dlatego nie uwzględniaj w niej liczby dni, w których wprawdzie prowadziłeś działalność gospodarczą, ale podlegałeś ubezpieczeniu w KRUS albo za granicą. Uwzględnij natomiast liczbę dni, w których korzystałeś z tzw. ulgi na start.

Przykład 3
Pani Zofia  prowadzi działalność gospodarczą, ale podlegała do 30 czerwca 2019 r. ubezpieczeniu społecznemu rolników. Ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej podlegała w 2019 r. przez 184 dni. Limit, którego nie mogą przekroczyć przychody z działalności gospodarczej wynosi:
(67 500 : 365) X 184 = 34 027,397260274  ≈ 34 027,40 zł.

Przykład 4
Pan Krzysztof w 2019 r.:

• od 1 czerwca do 30 listopada korzystał z tzw. ulgi na start,
• od 1 grudnia jest objęty ubezpieczeniami społecznymi i opłaca składki na te ubezpieczenia  od podstawy wymiaru nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W 2018 r. prowadził pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej, przez co nie mógł w 2019 r. opłacać składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

Limit dla przychodów z działalności gospodarczej Pana Krzysztofa wynosi:

(67 500 : 365) x 214 = 39 575,342465753 ≈ 39 575,34 zł.

Kiedy nie skorzystasz z „małego ZUS”  

Nie skorzystasz z „małego ZUS” w styczniu 2020 r., jeśli:

1. w 2019 r.:

1. prowadziłeś działalność gospodarczą krócej niż 60 dni, tj. podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności krócej niż 60 dni

Przykład 5
Pan Stefan był objęty ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 stycznia 2018 r. do 25 lutego 2019 r. W konsekwencji w 2019 r. podlegał ubezpieczeniom z tego tytułu tylko przez 56 dni. Nie spełnia warunku do skorzystania z „małego ZUS”.

2. rozliczałeś się w formie karty podatkowej i korzystałeś ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT. Warunki te musisz spełniać łącznie.

Jeśli rozliczałeś się w formie karty podatkowej i nie korzystałeś ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT, przychodem  z działalności gospodarczej jest wartość sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług, która podlega opodatkowaniu tym podatkiem, bez kwoty tego podatku.

3. podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (np. jako wspólnik spółki jawnej)

   

   Autopromocja

   ZFŚS
   Zasady tworzenia i prowadzenia

   Sprawdź

Przykład 6
Pan Tomasz był objęty ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do 1 lutego 2019 r. Od 1 maja 2019 r. prowadzi działalność gospodarczą. Pan Tomasz nie spełnia warunku do korzystania z „małego ZUS”.

2. w styczniu 2020 r.

1. spełniasz warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, tj. składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia
2. wykonujesz dla byłego bądź obecnego pracodawcy to co robiłeś dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym

Przykład 7
W 2019 r. Pani Ludwika oprócz prowadzenia działalności gospodarczej była zatrudniona do 31 grudnia na podstawie umowy o pracę jako księgowa. Od 1 stycznia 2020 r. rozszerzyła zakres prowadzonej działalności i od tego dnia wykonuje usługi księgowe dla pracodawcy w ramach prowadzonej działalności. W styczniu 2020 r. nie może skorzystać z „małego ZUS”.

Jak ustalisz najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

Najniższą podstawę wymiaru składek ustalisz w trzech krokach:

1. Najpierw ustal przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym według wzoru:

Roczny przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej
w poprzednim roku kalendarzowym

------------------------------------------------------------------------------------                  x 30

Liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności

Otrzymany wynik zaokrąglij do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa.

Przykład 8
Pani Lidia spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Jej roczny przychód z działalności gospodarczej w 2019 r. wyniósł 48 200,55 zł. Prowadziła działalność przez 305 dni. Zatem jej przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej wynosi 4 741,04 zł.
(48 200,55 / 305) x 30 = 4 741,04

2. Pomnóż przeciętny miesięczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym, przez współczynnik, który Prezes ZUS ogłosił  w Monitorze Polskim. Na 2020 r. wynosi on 0,4825.

Otrzymany wynik zaokrąglij do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa  niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa.

Przykład 9
Przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej Pani Lidii (z przykładu wyżej) w 2019 r. wyniósł 4 741,04 zł. Zatem jej najniższa podstawa wymiaru składek w  styczniu 2020 r. wynosi 2 287,55 zł.

4 741,04 x 0,4825 = 2 287,55 zł.

3. Porównaj otrzymany wynik do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Najniższa podstawa wymiaru składek nie może być bowiem niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku i nie może przekraczać kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok.

Przykład 10
Pani Edyta spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Obliczyła, że w styczniu 2020 r. najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 690 zł.

30% minimalnego wynagrodzenia w 2020 r. wynosi 780 zł (30% z 2 600 zł).

Dla Pani Edyty najniższą podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w styczniu 2020 r. jest 780 zł.

Od jakiej kwoty będziesz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne

W styczniu 2020 r. możesz opłacić składki na ubezpieczenia społeczne od najniższej podstawy wymiaru bądź od kwoty wyższej.

Wysokość kwoty, od której opłacasz składki ma wpływ na wysokość przysługujących Ci świadczeń z ubezpieczeń społecznych, w tym zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy, zasiłek macierzyński.  

Jakie dokumenty zgłoszeniowe musisz złożyć jeśli chcesz skorzystać z „małego ZUS”

Powinieneś przekazać do ZUS:

• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, jeśli na dzień 31 grudnia 2019 r. podlegałeś ubezpieczeniom społecznym, ale nie korzystałeś z „małego ZUS”

• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo - jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu - zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób z rentą przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

---

Dokumenty te musisz przekazać w terminie 7 dni liczonych od:

• 1 stycznia (czyli do 8 stycznia 2020 r.) – jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2019 r. albo też jeśli z końcem grudnia zakończyłeś okres ulgi „preferencyjne składki” (wyrejestruj się  z ubezpieczeń z kodem 05 70 albo 05 72 i zgłoś z kodem 05 90 albo 05 92),
• pierwszego dnia prowadzenia działalności gospodarczej lub wznowienia działalności gospodarczej w styczniu 2020 r.

Przykład 11
Pani Wiesława prowadzi działalność gospodarczą od 2016 r. i nie ma prawa do renty. W 2019 r.  nie spełniała warunków do korzystania z „małego ZUS”.  W styczniu 2020 r. spełnia te warunki. Ponieważ chce skorzystać z tej ulgi musi do 8 stycznia 2020 r. przekazać:

• ZUS ZWUA - wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 wskazując datę wyrejestrowania - 1 stycznia 2020 r.
• i od tego samego dnia zgłosić się do tych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na ZUS ZUA,  z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.

Przykład 12
Pani Renata (jest rencistką z niezdolnością do pracy) zawiesiła działalność gospodarczą od 20 grudnia 2018 r. do 10 stycznia 2020 r. Spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. W tym celu musi do 18 stycznia 2020 r. przekazać:

• ZUS ZUA wskazując datę obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 10 stycznia 2020 r.,  z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 92.

Przykład 13
Pan Michał prowadzi działalność gospodarczą i nie jest rencistą. Do 31 grudnia 2019 r. spełniał warunki do korzystania z „preferencyjnych składek”. Ponieważ chce skorzystać z ulgi „mały ZUS”  musi do 8 stycznia 2020 r. przekazać:

• ZUS ZWUA - wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 00 wskazując datę wyrejestrowania - 1 stycznia 2020 r.
• i od tego samego dnia zgłosić się do tych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na ZUS ZUA,  z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.

Jeśli kontynuujesz korzystanie z „małego ZUS” po 2019 r. , w styczniu 2020 r. nie składasz dokumentów zgłoszeniowych.

Przykład 14
Pan Jacek (nie jest rencistą) przez cały 2019 r. korzystał z ”małego ZUS” . W styczniu 2020 r. również spełnia warunki do korzystania z tej ulgi. Nie musi składać w styczniu 2020 r. dokumentów zgłoszeniowych.

Jakie będziesz miał inne obowiązki związane z korzystaniem z „małego ZUS”

Oprócz obowiązków związanych z podleganiem ubezpieczeniom, które dotyczą także innych płatników składek, jak przekazywanie dokumentów ubezpieczeniowych i opłacanie składek, będziesz miał także inne obowiązki.

Należą do nich:

• obowiązek przekazania w deklaracji rozliczeniowej bądź w imiennym raporcie miesięcznym informacji o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz o najniższej podstawie wymiaru składek,
• obowiązek przedstawienia na nasze żądanie dokumentów potwierdzających  wysokość rocznego przychodu z tytułu wykonywania działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania. Jeśli tego nie zrobisz ustalimy Ci za wszystkie miesiące danego roku podstawę wymiaru składek w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Czy możesz zrezygnować z małej działalności gospodarczej

Możesz  zrezygnować z uprawnienia do ustalania najniższej podstawy wymiaru składek w zależności od wysokości przychodu, tj. do korzystania z „małego ZUS”.

Zrezygnować możesz w każdym czasie, a więc także od dnia nabycia do niego prawa. Zrezygnujesz z tego uprawnienia, jeśli nie zgłosisz się do ubezpieczeń społecznych lub do ubezpieczenia zdrowotnego z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia, w terminie 7 dni liczonymi w styczniu 2020 r. od:

• 1 stycznia
• pierwszego dnia prowadzenia działalności gospodarczej lub wznowienia działalności gospodarczej,
• pierwszego dnia, w którym będziesz spełniał warunki do korzystania z „małego ZUS”.
• wyrejestrujesz się z ubezpieczeń na ZUS ZWUA z kodem tytułu rozpoczynającym się  od 05 90 lub 05 92 i zgłosisz się do ubezpieczeń na ZUS ZUA z kodem rozpoczynającym się 05 10 lub 05 12.

Przykład 15
Pan Konrad (nie jest rencistą) przestał wykonywać działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy 15 stycznia  2020 r. Spełnia pozostałe warunki do korzystania z „małego ZUS”. Jeśli do 22 stycznia 2020 r. nie wyrejestruje się z ubezpieczeń wskazując 15 stycznia 2020 r. jako datę wyrejestrowania z ubezpieczeń, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10  i nie zgłosi się od tego samego dnia do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90 będzie to oznaczało rezygnację z tego uprawnienia.

Przykład 16
Pani Elwira (nie ma przyznanej renty) korzysta z „małego ZUS” od 1 stycznia 2020 r. Od 31 stycznia 2020 r. postanowiła zrezygnować z tego uprawnienia. Powinna wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90 od 1 lutego 2020 r. i zgłosić się od tej samej daty do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się 05 10.

Rezygnacja jest nieodwołalna. Oznacza to, że za miesiąc, w którym zrezygnujesz oraz pozostałe miesiące kalendarzowe do końca danego roku kalendarzowego będziesz opłacał składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Jaka podstawa wymiaru na ubezpieczenie zdrowotne

Składki na ubezpieczenie zdrowotne w 2020 r. opłacisz od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.

Płacisz składkę zdrowotną w pełnej wysokości za każdy miesiąc ubezpieczenia, nawet jeśli w danym miesiącu pobrałeś zasiłek.