2 kwietnia 2024 r. upływa termin na złożenie ZUS ZSWA

• Kto ma obowiązek sporządzenia ZUS ZSWA?
• Prace w szczególnych warunkach, prace o szczególnym charakterze
• Ewidencja pracowników, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
• Do kiedy  ZUS ZSWA?
• Papierowo lub elektronicznie

Kto ma obowiązek sporządzenia ZUS ZSWA?

Obowiązek sporządzenia ZUS ZSWA dotyczy pracodawców prowadzących ewidencję pracowników (wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze), oraz opłacających za nich składki na Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP).

Prace w szczególnych warunkach, prace o szczególnym charakterze

Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku (art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych). Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się (min.. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych). Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Składki na FEP opłaca się za pracownika, który spełnia łącznie następujące warunki:

• urodził się po 31 grudnia 1948 r.,
• wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Ewidencja pracowników, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

W przypadku tych osób płatnik składek jest zobowiązani m.in. do prowadzenia ewidencji pracowników, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (ZUS ZSWA) powinno zawierać następujące informacje o pracowniku, za którego płatnik składek był zobowiązany opłacać składkę na FEP:

• nazwisko i imię,
• datę urodzenia,
• numer PESEL, a w razie gdy pracownikowi nie nadano numeru PESEL – serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
• okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
• kod pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Do kiedy  ZUS ZSWA?

W niektórych przypadkach termin przekazania ZUS ZSWA może być inny.  

Papierowo lub elektronicznie

Dokument ZUS ZSWA należy złożyć  w formie papierowej lub elektronicznej. Płatnicy składek, którzy rozliczają składki za więcej niż 5 osób, mają obowiązek przekazywania dokumentów w formie dokumentu elektronicznego, tj. m.in. za pośrednictwem aplikacji ePłatnik lub innego oprogramowania, z którego korzystają do rozliczeń z ZUS.

Oprac. Małgorzata Kozłowska
radca prawny, specjalista i praktyk, od wielu lat zajmuje się prawem ubezpieczeń społecznych