Co grozi pracodawcy za nieterminowe wypłacenie wynagrodzenia

Z treści art. 11 pkt 7 ustawy o PIP nie wynika jednak, aby nakaz wypłaty mógł być wydany tylko w przypadkach roszczeń bezspornych. Świadczenie należne nie oznacza świadczenia niespornego. We wskazanym przepisie chodzi o prawo pracownika do wypłaty, a więc czynności polegającej nie na przyznaniu danego świadczenia, lecz na realizacji czynności dotyczącej przyznanego już wynagrodzenia lub innego świadczenia. Przykładem może tu być sytuacja, gdy wprost z przepisów prawa pracy wynika wysokość przyznanego wynagrodzenia oraz obowiązek jego wypłaty w określonym terminie. Jednak w przypadku gdy istnieje spór między pracownikiem a pracodawcą co do zasadności, wysokości, okresu czy tytułu wypłaty wynagrodzenia lub innego świadczenia, wydanie nakazu wypłaty nie jest uzasadnione (postanowienie TK z 13 lutego 2008 r., SK 5/07). Wynika to nie tyle z samej treści przepisu art. 11 pkt 7 ustawy o PIP, ile z celu wprowadzenia nakazu wypłaty, którym było ułatwienie i przyspieszenie wypłaty należności pracowniczych, a nie tworzenie konkurencyjnej dla sądowej drogi dochodzenia roszczeń pracowniczych.

Mandat karny

Znacznie bardziej dolegliwą niż nakaz wypłaty typową formą karania za wykroczenie nieterminowej wypłaty wynagrodzenia za pracę jest mandat karny. W postępowaniu mandatowym inspektor pracy może nałożyć grzywnę w wysokości do 2000 zł. Jest to wyższa kwota niż możliwa do nałożenia przez inne organy prowadzące postępowanie mandatowe. Jeżeli pracodawca ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie przeciwko prawom pracownika określonym w Kodeksie pracy popełnia w ciągu 2 lat od dnia ostatniego ukarania kolejne takie wykroczenie, inspektor pracy może nałożyć na niego mandat w wysokości do 5000 zł (art. 96 § 1a i 1b k.p.w.).

Dolegliwość mandatu karnego wiąże się nie tylko z ukaraniem sprawcy wykroczenia surową grzywną.

Nałożenie grzywny nie eliminuje innych następstw naruszenia przez pracodawcę praw pracownika i przede wszystkim:

• nie zwalnia z obowiązku wypłacenia wynagrodzenia należnego pracownikowi (a więc nie uwalnia od możliwości obciążenia pracodawcy nakazem wypłaty oraz od odpowiedzialności cywilnoprawnej względem pracownika),
• wiąże się ze zwiększeniem ryzyka kolejnych kontroli ze strony inspekcji pracy u danego pracodawcy, obejmujących zakres przestrzegania przepisów prawa pracy.

Mandat karny jest nakładany na konkretną osobę, która zawiniła nieterminowemu wypłaceniu wynagrodzenia, a nie na pracodawcę jako takiego. Mandat może być więc nałożony na osoby reprezentujące pracodawcę. Jeżeli w jednym zakładzie pracy ujawni się kilka wykroczeń, za które odpowiada kilka osób, możliwe jest nałożenie mandatu na każdą z nich.

W jaki sposób zmienić termin wypłaty wynagrodzenia >>

Inspektor pracy nakładający grzywnę w drodze mandatu jest zobowiązany określić jej wysokość. Powinien również wskazać wykroczenie zarzucone sprawcy oraz poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy (art. 97 § 3 k.p.w. w zw. z art. 95 § 3 k.p.w.). Każdy sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego, ale musi liczyć się z tym, że PIP wystąpi wówczas do sądu z wnioskiem o ukaranie. Po skierowaniu sprawy do sądu inspektor pracy jest oskarżycielem publicznym (art. 17 § 2 k.p.w.), a sprawę rozstrzyga sąd, który za wykroczenie polegające na niewłaściwym wypłacaniu wynagrodzenia za pracę może nałożyć grzywnę w wysokości do 30 000 zł.

Podstawa prawna:

• art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy,
• art. 17, 95, 96, 97 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia,
• ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (DzU nr 89, poz. 589 ze zm.).

Orzecznictwo:

• postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 13 lutego 2008 r. (SK 5/07, OTK-A 2008/1/19),
• wyrok WSA w Gliwicach z 16 lutego 2009 r. (IV SA/Gl 435/08, niepubl.).