Zasady ustalania czasu pracy osób zarządzających zakładem pracy

Przez pojęcie kadry kierowniczej rozumie się pracowników, którzy zarządzają zakładem pracy, czyli tzw. wyższą kadrę kierowniczą, oraz kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych, czyli tzw. niższą kadrę kierowniczą.

Przez pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy należy rozumieć pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz głównych księgowych (art. 128 § 2 pkt 2 k.p.). Zarządzającym zakładem pracy jest więc jego prezes, dyrektor, jak również wieloosobowy zarząd spółki z o.o. lub spółki akcyjnej.

Natomiast Kodeks pracy nie definiuje pojęcia „kierownik”. Przyjmuje się, że jest to pracownik, którego głównym przedmiotem pracy jest organizowanie i kierowanie procesem pracy w wyodrębnionej komórce organizacyjnej (np. działu, wydziału, sekcji), bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników i rodzaj powierzonych zadań. Istotne znaczenie ma wyodrębnienie danej jednostki w strukturze organizacyjnej zakładu, które powinno znaleźć odzwierciedlenie w aktach organizacyjnych, układzie zbiorowym, regulaminie organizacyjnym czy uchwale zarządu. Wykaz kierowników powinien być zawarty w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy. Umowa o pracę nie należy do takich aktów. Tym samym wzmianka w umowie o pracę, że pracownik zajmuje stanowisko kierownicze w sytuacji, gdy de facto jego praca nie wypełnia znamion definicji zawartej powyżej, powoduje, że taki pracownik nie jest kierownikiem w świetle przepisów prawa pracy. Powyższe potwierdza Sąd Najwyższy w wyroku z 17 listopada 1981 r., w którym stwierdził, że jeżeli pracownik kieruje wyodrębnioną komórką organizacyjną i jednocześnie wykonuje pracę na równi z pozostałymi pracownikami tej komórki, nie zajmuje stanowiska kierowniczego w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy (I PR 92/81).

Czy można wypłacić wynagrodzenie pracownika jego kierownikowi >>

Ponadto Sąd Najwyższy w wyroku z 13 stycznia 2005 r. stwierdził, że art. 151⁴ k.p. nie stosuje się do tych kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych zakładu pracy, których obowiązki nie ograniczają się do organizowania kontroli i nadzorowania czynności pracowników podległej sobie komórki, lecz polegają na wykonywaniu pracy na równi z nimi. W konsekwencji mają oni zatem prawo do wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, tak jak szeregowi pracownicy (II PK 114/04).

WAŻNE!
Pracownik, który przejął obowiązki kierownika jako jego zastępca z uwagi np. na przebywanie kierownika na urlopie bezpłatnym, nie staje się kierownikiem w rozumieniu art. 151⁴ k.p., tym samym wszelkie regulacje prawne dotyczące kadry kierowniczej nie mają do niego zastosowania.

Normy czasu pracy kadry kierowniczej

Wbrew utartym poglądom, że pracownicy zarządzający zakładem pracy oraz niższa kadra kierownicza samodzielnie organizują sobie pracę, to obowiązują ich te same normy czasu pracy jak szeregowych pracowników, czyli 8-godzinna norma dobowa i przeciętnie 40-godzinna norma tygodniowa (art. 129 § 1 k.p.). Wymiar czasu pracy tych pracowników również ustala się według ogólnych zasad określonych w art. 130 k.p. Nie ma żadnego przepisu, który wyłączałby pracowników będących kadrą kierowniczą z regulacji kodeksowych dotyczących czasu pracy, tym samym brak podstaw do uznania, że czas pracy kadry zarządzającej jest nienormowany.

Niemniej jednak ze względu na specyfikę pracy kadry kierowniczej przepisy Kodeksu pracy zawierają szczególne uregulowania dotyczące odpoczynku dobowego i tygodniowego, pracy w godzinach nadliczbowych oraz ewidencji czasu pracy.