REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Majątkowe prawa autorskie pracowników

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Cezary Mak

REKLAMA

Pracodawcy przysługują prawa autorskie do utworu, który był tworzony przez pracownika w ramach wykonywania obowiązków służbowych. Jednak formalnie do chwili przekazania utworu pracodawcy prawa autorskie należą do pracownika.

Często wykonywanie obowiązków pracowniczych związane jest z działalnością twórczą pracowników, której efektem końcowym jest powstanie utworu pracowniczego o indywidualnym charakterze.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Zasady dotyczące korzystania oraz ochrony utworów pracowniczych zawierają przepisy ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (zwanej dalej prawem autorskim). Przewidziane w tej ustawie zasady dotyczące ochrony autorskich praw majątkowych do utworów pracownika różnią się od ogólnych zasad dotyczących ochrony praw twórców niebędących pracownikami.

Prawa autorskie do utworu pracowniczego>>

Decyduje wola stron stosunku pracy

Zgodnie z ogólną zasadą prawa autorskiego przysługuje ono twórcy, jeśli ustawa nie stanowi inaczej (art. 8 ust. 1 prawa autorskiego). Takim właśnie wyjątkiem jest przepis art. 12 ust. 1 przedmiotowej ustawy, który stanowi, że jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa autorskie prawa majątkowe z chwilą przyjęcia utworu, w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Wynika z tego, że jeżeli pracodawca i pracownik nie umówili się inaczej w umowie o pracę, prawo do utworu pracowniczego przechodzi na pracodawcę z chwilą przyjęcia go. Do chwili dostarczenia utworu pracodawcy formalnie autorskie prawa majątkowe należą do pracownika.

REKLAMA

Nie wszystkie jednak przejawy twórczej działalności pracownika należą do pracodawcy. Dotyczy to jedynie tych utworów pracowniczych, które zostały stworzone w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykład

Pracownik biura architektonicznego w swoich normalnych godzinach pracy tworzy dla innej firmy projekty. Powstałe w ten sposób utwory, mimo że zostały stworzone na służbowym komputerze i w czasie pracy w biurze, należą do pracownika.

WAŻNE!

Przepis art. 12 prawa autorskiego, który jest przepisem szczególnym w stosunku do innych przepisów tej ustawy, dotyczy jedynie stosunków pracy nawiązanych w drodze umowy o pracę. Nie dotyczy on więc cywilnoprawnych form świadczenia pracy.

Do ochrony majątkowych praw autorskich utworów pracowniczych stworzonych w ramach zatrudnienia cywilnoprawnego będą miały zastosowanie ogólne zasady dotyczące ochrony praw twórcy.

Przykład

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o dzieło wykonuje fotografie dla czasopisma. Bez specjalnej klauzuli zawartej w tej umowie albo w odrębnej umowie (zwanej licencją) pracodawca nie będzie uprawniony do korzystania z wykonanych przez pracownika fotografii na zasadzie dorozumianej woli stron.

Ustawodawca w art. 12 prawa autorskiego, który zezwala pracodawcy na dorozumiane korzystanie z utworów pracownika, posługuje się zwrotem „umowa o pracę”, a skoro tak, to przepis ten dotyczy wszystkich rodzajów umów o pracę (na czas: nieokreślony, określony, wykonania określonej pracy oraz na zastępstwo i na okres próbny).

Pracownik zawsze pozostanie autorem>>

Utwory pracownicze stworzone przez pracowników tymczasowych zatrudnianych na podstawie umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy w braku odmiennej woli stron przechodzą na agencję pracy tymczasowej, która jest dla tych pracowników pracodawcą (art. 1 ustawy z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych).

Własność praw autorskich do programu komputerowego

Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, jeśli umowa nie stanowi inaczej (art. 74 § 3 prawa autorskiego). Wskazany przepis jest przepisem szczególnym w stosunku do pozostałych przepisów przedmiotowej ustawy, w tym przepisu art. 12. Podstawowa różnica między prawami do programów komputerowych a innymi utworami sprowadza się do tego, że w przypadku autorskich praw majątkowych do programów komputerowych pracodawca znajduje się w lepszej sytuacji niż w przypadku innego rodzaju utworów pracowniczych. Staje się on właścicielem programów komputerowych stworzonych przez pracownika w ramach obowiązków pracowniczych bez względu na podstawę świadczenia pracy (kodeksową czy cywilnoprawną), chyba że w umowie o pracę lub umowie cywilnoprawnej strony postanowiły inaczej (wyrok SN z 9 stycznia 2001 r., I PKN 493/00).

Przykład

Pracownik na podstawie umowy o dzieło tworzy oprogramowanie komputerowe dla firmy. Jeżeli strony tej umowy nie postanowiły inaczej, oprogramowanie stworzone przez pracownika w ramach przyjętego zamówienia określonego w ww. umowie będzie należeć do pracodawcy.


Granice korzystania z utworu pracowniczego

Prawo do korzystania z utworów pracowniczych przez pracodawcę na zasadzie dorozumianej woli stron nie ma charakteru absolutnego. Pracodawca korzysta z tych utworów w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron (art. 12 ust. 1 prawa autorskiego).

Przy ocenie pierwszego z wymienionych kryteriów bierze się pod uwagę rodzaj wykonywanych przez pracownika zadań, a zgodny zamiar stron umowy należy przede wszystkim łączyć z przedmiotem działalności pracodawcy. W celu uniknięcia ewentualnych sporów powstałych na tle interpretacji ww. pojęć najlepszym wyjściem byłoby wyraźne wymienienie w umowie o pracę pól eksploatacji, w których obrębie pracodawca posiadałby prawo do korzystania z utworu pracowniczego i skali uzgodnionej eksploatacji (np. zasięgu czasowego, terytorialnego).

Na jakich pracowników powinni stawiać pracodawcy>>

W razie braku takiego zapisu w umowie o pracę przedmiotowe prawa majątkowe będą należeć do pracodawcy także po ustaniu zatrudnienia, jeżeli pracownik stworzył utwory pracownicze w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych.

Pracownik nie będzie mógł również domagać się od pracodawcy zwrotu stworzonych przez siebie w okresie zatrudnienia utworów pracowniczych, albowiem z chwilą dostarczenia utworu następuje przejście autorskich praw majątkowych na rzecz pracodawcy.

Pracodawca i pracownik mogą również wskazać w umowie określającej zasady korzystania z utworów pracowniczych wysokość odrębnego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi za stworzone przez niego utwory. Brak takiego postanowienia spowoduje, że pracownikowi nie będzie przysługiwało dodatkowe wynagrodzenie z tytułu stworzenia przedmiotowych utworów. Będzie miał prawo do podwyższenia wynagrodzenia przez sąd w razie rażącej dysproporcji między jego wynagrodzeniem a korzyściami, jakie z tego tytułu osiąga pracodawca (art. 44 prawa autorskiego).

Podstawa prawna:

  • wyrok Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2001 r. (I PKN 493/00, OSNP 2002/17/407).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Co daje dłuższy staż pracy? Od stycznia 2026 r. wielu pracowników skorzysta na nowych przepisach

Od stycznia 2026 r. zmieniają się zasady obliczania stażu pracy pracowników. Od długości stażu pracy zależą uprawnienia pracownicze. Wiele osób wraz z nowym rokiem skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia. Co konkretnie daje wyższy staż pracy?

Ponad PESELAMI: od miejsca pracy oczekujemy tego samego, niezależnie od wieku

Niezależnie od wieku wszyscy oczekujemy tego samego od pracodawców, przełożonych czy zespołów. Co więcej, pracownicy z różnych grup wiekowych zgodnie przyznają, że są ważniejsze elementy wpływające na dobrą współpracę niż wiek. Należą do nich: podobne wartości, charakter, większe doświadczenie zawodowe, podobne zainteresowania. Również kluczowe motywacje do pracy osób reprezentujących różne pokolenia są takie same, zaś wiele stereotypów wiekowych niema swojego potwierdzenia w rzeczywistości. Tak wynika z raportu zrealizowanego w ramach projektu Ponad PESELAMI autorstwa Magdaleny Felczak i Ewy Leśnowolskiej, który powstał na podstawie badania ABR Sesta i SYNO Poland.

Od 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie nowe obowiązki pracodawców dot. wynagrodzenia

Już 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie nowe obowiązki pracodawców dotyczące wynagrodzenia za pracę. Konsekwencje niestosowania się do nowych przepisów mogą być bardzo dotkliwe. O co chodzi w tych przepisach?

Dla pracowników i emerytów: wyższe wynagrodzenia, dodatki urlopowe, lepsze świadczenia socjalne, lepsza ochrona BHP i inne sprawy, które są uregulowane w UZP mogą się zmienić. Sejm przyjął ustawę o układach zbiorowych pracy

Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla zatrudnionych pracowników ale i dla emerytów często określają postanowienia UZP (układu zbiorowego pracy). Od 2026 r. mają się zmienić zasady w zakresie tworzenia owych - aktów wewnątrzzakładowych. Tym samym można powiedzieć, że szykują się zmiany dla pracowników i emerytów, w tym być może wyższe wynagrodzenia, dodatki, lepsze świadczenia socjalne, lepsza ochrona BHP i inne sprawy, które są uregulowane w UZP.

REKLAMA

Jak motywować pracowników jesienią? Dodatkowy urlop czy karta podarunkowa - co wybierają pracownicy

Jak szybko i skutecznie motywować pracowników jesienią? Często w tych miesiącach spada zaangażowanie i zatrudnieni narzekają na brak doceniania ich pracy przez pracodawcę. Tymczasem ostatni kwartał często wiąże się z dodatkowymi zamówieniami i próbą zdobycia jak najlepszego wyniku na koniec roku. Można zaproponować dodatkowy urlop albo kartę podarunkową. Co wybierają pracownicy?

Resort pracy: 90 pracodawców i ponad 5 tys. pracowników z branży odzieżowej, z wodociągów oraz filharmonii weźmie udział w pilotażu skróconego czasu pracy. Średnie dofinansowanie dla jednego podmiotu wyniesie 0,5 mln zł

Resort pracy ogłosił, że 90 firm i instytucji z sektora prywatnego i publicznego skróci czas pracy z zachowaniem wynagrodzenia dla ponad 5 tysięcy pracowników. To początek nowej ery na polskim rynku pracy. 15 października ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, zatwierdziła listę beneficjentów pilotażu. Średnie dofinansowanie dla jednego podmiotu wyniesie 0,5 mln zł. To pierwszy tego typu pilotaż w tej części Europy, którego autorem jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Polski przemysł 2025: kto zarabia najwięcej a kto mniej [RAPORT]

Poziom i tempo wzrostu płac w przemyśle znacząco się różnią, przede wszystkim w zależności od branży i specyfiki stanowiska. Najbardziej atrakcyjne wynagrodzenia i podwyżki oferują centra dystrybucyjne, firmy sektora farmaceutycznego, chemicznego oraz FMCG, wolniejsze tempo wzrostu płac jest widoczne w budownictwie i centrach badawczo-rozwojowych, wynika z „Raportu wynagrodzeń w sektorze przemysłowym” Grafton Recruitment. Dla zatrudnionych coraz większe znaczenie, obok wysokości wynagrodzenia, mają stabilność zatrudnienia, możliwości rozwoju. Poniżej szczegółowa analiza raportu.

Za nieodpowiednie oświetlenie w pracy pracodawca może zapłacić nawet do 30 tys. zł kary

Brak odpowiedniego oświetlenia w pomieszczeniach pracy to nie tylko ryzyko zdrowotne pracowników, ale i ryzyko konsekwencji prawnych po stronie pracodawcy. Grozi za to grzywna od 1 tys. zł do 30 tys. zł. Zgodnie z przepisami BHP pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznego miejsca pracy. Norma PN-EN 12464-1 określa minimalne poziomy natężenia światła (lux) w zależności od rodzaju zadań. Jesień to najlepszy czas na przeprowadzenie audytu oświetlenia w zakładach pracy.

REKLAMA

Długie weekendy 2026: wypadają 6 razy, ale wcale nie są takie długie [Kalendarz]

Jesień to dobry czas na zaplanowanie wyjazdów w 2026 roku. Kiedy wypadają długie weekendy? Na jakie dni najlepiej wziąć urlop wypoczynkowy, by cieszyć się przedłużonym odpoczynkiem? Oto kalendarz długich weekendów 2026. Jest ich 6, ale wcale nie są takie długie.

Pracownicy wrócą do biur na... dofinansowany lunch

Firmy chcą, by pracownicy częściej przychodzili do biur, ale przymus działa coraz słabiej. Według raportu SmartLunch, 62% osób pracuje hybrydowo i do biura wraca tylko wtedy, gdy widzi w tym wartość, np. współpracę czy kontakt z zespołem. Dlatego benefity poprawiające codzienne doświadczenia, jak dofinansowanie posiłków, stają się kluczowe w strategiach HR i employer brandingu.

REKLAMA