Jakie są zasady przyznawania pracownikom premii i nagród

Dodatkowe gratyfikacje w formie nagród lub premii są przyznawane pracownikom najczęściej w okresach miesięcznych, kwartalnych, półrocznych lub rocznych. Podstawą wypłaty tych środków mogą być przepisy prawa wewnątrzzakładowego (regulamin pracy, regulamin wynagradzania, układ zbiorowy pracy) lub umowa o pracę. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by pracodawca również bez tych szczególnych uregulowań wewnętrznych przyznał pracownikom premie czy nagrody.

Podstawowym zagadnieniem w omawianej tematyce jest odróżnienie premii od nagrody. Świadczenia te niejednokrotnie są błędnie traktowane jako tożsame, a ich pojęcia używane zamiennie.

Nagroda

Nagroda ma charakter wyłącznie uznaniowy, nie jest składnikiem wynagrodzenia za pracę. Przepisy wewnętrzne lub umowa o pracę nie regulują zazwyczaj szczegółowych zasad przyznawania pracownikom nagród. Może być ona przyznana pracownikowi w formie pieniężnej, jak również rzeczowej lub w postaci innego uprawnienia np. dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego. Nagroda nie ma charakteru roszczeniowego.

Nagroda jest równoznaczna z premią uznaniową. Premia uznaniowa to nic innego, jak nagroda przyznawana pracownikowi według swobodnego uznania pracodawcy za szczególne osiągnięcia w pracy na określonym stanowisku. Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatyw w pracy i przez podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia (art. 105 Kodeksu pracy). Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia pracodawca składa do akt osobowych pracownika.

Różnice między premią a nagrodą

@RY1@i65/2009/001/i65.2009.001.000.0029.101.jpg@RY2@

Premia

Zasady przyznawania premii powinny być uregulowane w przepisach wewnątrzzakładowych lub w umowie o pracę. Premia jest składnikiem wynagrodzenia za pracę. Jej otrzymanie wiąże się z wypełnieniem przez pracownika określonych warunków ustalonych w tych aktach. Jej wysokość jest często uzależniana od uzyskanego przez pracodawcę obrotu, zysku lub tym podobnych elementów. Spełnienie przez pracownika wszystkich warunków przyznania premii stwarza podstawę do roszczenia pracownika o jej wypłatę. Premie nie są uregulowane w przepisach Kodeksu pracy.

Podstawa wypłaty premii i nagród

Zasady wypłaty premii i nagród są najczęściej regulowane w regulaminie wynagradzania obowiązującym u danego pracodawcy. W przypadku gdy zakład pracy jest objęty układem zbiorowym pracy, regulacje dotyczące tych świadczeń mogą być zawarte również w nim. W zakresie premii regulacja powinna być szczegółowa i określać wszystkie warunki, jakie pracownik musi spełnić, by otrzymać premię.

W przypadku nagród zapisy będą się ograniczały co najwyżej do wskazania możliwości przyznania przez pracodawcę tego świadczenia. Bez względu jednak na to, czy u pracodawcy obowiązują akty prawa wewnątrzzakładowego czy nie (pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników), kwestie dotyczące wypłaty premii lub nagród mogą być zawarte w indywidualnie zawieranych z pracownikami umowach o pracę.

WAŻNE!

Uregulowania dotyczące premii powinny być szczegółowe i określać wszystkie warunki, jakie pracownik musi spełnić, by ją otrzymać.

Nie ma przeszkód, aby w umowie o pracę zawrzeć szczegółowe uregulowania i zasady dotyczące przydzielanych pracownikom premii. Umowa może również zawierać jedynie zapis odwołujący się w tych kwestiach do przepisów wewnętrznych.

Często jednak w praktyce pracodawcy, w związku z koniecznością wskazania w umowie o pracę wszystkich składników wynagrodzenia pracownika, zawierają zapis dotyczący możliwości wypłaty premii uznaniowej. Zasad jej wypłaty nie trzeba jednak regulować ani w przepisach wewnętrznych, ani w umowie o pracę. Jej wypłata zależy wyłącznie od decyzji pracodawcy, co jasno określa charakter tego świadczenia jako nagrody.

WAŻNE!

Zasad wypłaty premii uznaniowej nie trzeba regulować ani w przepisach wewnętrznych ani w umowie o pracę.

Nie ma jednak przeszkód prawnych, by pracodawca, mimo niewskazania tego składnika wynagrodzenia w umowie o pracę, zdecydował się na wypłatę takich premii, które zawsze są środkiem motywującym pracowników.