REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Od ilu lat można pracować?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Od ilu lat można pracować na umowę o pracę, zlecenie - prawo
Od ilu lat można pracować na umowę o pracę, zlecenie - prawo
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Od ilu lat można pracować w Polsce? Od kiedy można pracować na umowie o pracę, a od ilu lat można pracować na umowę zlecenie czy dzieło? Co na to prawo?

Od ilu lat można pracować – Kodeks pracy

Od 1 września 2018 roku pracować na podstawie umowy o pracę mogą legalnie osoby od 15 roku życia. Do 31 sierpnia 2018 roku Kodeks pracy dopuszczał pracę młodocianych od 16 roku życia. Zatrudnienie osób od 15 lat do ukończenia 18 roku życia reguluje dział dziewiąty KP o tytule „Zatrudnianie młodocianych”.

REKLAMA

Autopromocja

Zgodnie z art. 190 § 1 KP młodocianym jest więc osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Dodatkowo § 2 podkreśla, że zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 15 lat (wyjątki reguluje art. 191 § 21–23).

KP w kolejnych przepisach wylicza warunki, pod którymi mogą być zatrudnieni młodociani (art. 191 § 1). Można zatrudnić pracownika w wieku 15, 16, 17 lat, jeśli:

  1. ukończył co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową;
  2. przedstawia świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża jego zdrowiu.

Art. 191 § 21-3 KP:

  1. Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołą podstawową, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat.
  2. Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową, niemająca 15 lat, z wyjątkiem osoby, o której mowa w § 21, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu.
  3. Osoba, która nie ukończyła ośmioletniej szkoły podstawowej, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

Należy podkreślić, że młodociany, który nie posiada kwalifikacji zawodowych, może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego. Kiedy możliwe jest zatrudnienie w celu przygotowania zawodowego osoby, która nie ukończyła 15 lat (wyjątki z art. 191 § 21-3 KP)? Szczegółowe warunki zwierają przepisy art. 191 § 24-7.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ochrona pracownika młodocianego

Zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego oraz zasady wynagradzania młodocianych określa rozporządzenie Rady Ministrów.

Ze względu na wiek i brak doświadczenia prawo pracy chroni młodocianych pracowników. Kodeks pracy zobowiązuje pracodawców do zapewnienia młodocianym pracownikom opieki i pomocy, niezbędnej dla ich przystosowania się do właściwego wykonywania pracy. Co więcej, pracodawca jest obowiązany prowadzić ewidencję pracowników młodocianych.

Zatrudnienie młodych pracowników w wieku 15, 16, 17 lat

Zatrudnienie młodych pracowników, którzy nie ukończyli 18 lat, a ukończyli 15 rok życia może przybrać dwie formy:

  1. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego
  2. Umowa o pracę w celu innym niż przygotowanie zawodowe

Umowa w celu przygotowania zawodowego polega na przyuczaniu młodocianego pracownika do konkretnej pracy przy jednoczesnym dokształcaniu się pracownika. Można wyróżnić dwa rodzaje tej umowy: przyuczenie i nauka zawodu. Umowę na naukę zawodu trwa 36 miesięcy, po czym młodociany otrzymuje tytuł wykwalifikowanego robotnika. Natomiast drugi rodzaj umowy związuje strony na krótszy okres czasu. Umowa o przyuczenie do wykonywania określonej pracy trwa od 3 do 6 miesięcy, po czym młodociany otrzymuje zaświadczenie o przyuczeniu do określonej pracy.

REKLAMA

Druga forma zatrudnienia młodych pracowników do umowa o pracę w innym celu niż przygotowanie zawodowe. Ogranicza się ona wyłącznie do prac lekkich. Tego rodzaju zatrudnienie nazywane jest właśnie zatrudnieniem młodocianych przy pracach lekkich. Do jakich prac mogą więc być zatrudnieni w wieku 15, 16 i 17 lat? Praca lekka to taka praca, która nie powoduje zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie utrudnia młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.

Każdy pracodawca określa oddzielnie dla własnego zakładu pracy wykaz prac lekkich (w regulaminie pracy, a gdy nie ma regulaminu – w osobnym akcie). Musi uzyskać zgodę lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Ponadto, lista ta wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy.

Pracodawca przy tworzeniu takiego wykazu musi mieć na uwadze, że katalog ten nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 1990 r. Obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie młodocianego ze sporządzonym wykazem prac lekkich jeszcze przed dopuszczeniem go do pracy.

Regulamin pracy w każdym zakładzie pracy powinien wskazywać m.in. te trzy punkty:

  1. wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom,
  2. rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego,
  3. wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe.

Praca w wieku 15, 16 i 17 lat - warunki

Na temat czasu pracy, przerwy w pracy i urlopów młodocianego pracownika przeczytasz tutaj >>>

Przed rozpoczęciem pracy młody pracownik musi przejść wstępne badania lekarskie, a później podlega również pod badania okresowe i kontrolne.

REKLAMA

Co jeśli lekarz zdecyduje o tym, że dany rodzaj pracy nie jest odpowiedni dla nastolatka, ponieważ zagraża jego zdrowiu? Pracodawca musi zmienić rodzaj pracy, a jeśli nie jest to możliwe, niezwłocznie rozwiązuje z nim umowę o pracę. W takiej sytuacji wypłaca młodocianemu odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

W kwestii ochrony zdrowia młodego pracownika jest jeszcze jeden obowiązek pracodawcy. Musi przekazać stosowne informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami nie tylko młodocianemu, ale również jego przedstawicielowi ustawowemu.

WAŻNE!

Prawo pracy zakazuje zatrudniania osób w wieku 15, 16, 17 lat w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej (22:00-6:00, a w przypadkach określonych w art. 191 § 21–23 i § 26 będzie to 20:00 a 6:00.

Gdzie można pracować w wieku 15 lat?

Jak już wiadomo, można pracować w wieku 15 lat na umowę o pracę. Gdzie? Możliwości jest wiele. Ważne, aby spełnione były wyżej wymienione warunki. Przede wszystkim chodzi o zdrowie młodego pracownika. Nie może wykonywać prac wzbronionych z rozporządzenia RM (sprawdź prace wzbronione młodocianym). Przy zatrudnieniu przy pracach lekkich, jak sama nazwa wskazuje, należy pamiętać, aby prace wykonywane przez 15-latka, 16-latka czy 17-latka nie stanowiły dla niego zagrożenia ani pod względem zdrowia, ani pod względem wpływu na kontynuowaną naukę.

Najczęściej nastolatkowie wybierają pracę sezonową, dorywcza, w czasie wakacji. Pracują przy roznoszeniu ulotek, w gastronomii, przyuczają się do konkretnej profesji, w sklepie. Często pracownicy w wieku 15 lat, 16 lat czy 17 lat szukają pracy jako kelner czy kelnerka. Zachęcają ich do tej pracy dodatkowe zarobki w postaci napiwków.

Czy można pracować w wieku 12, 13 czy 14 lat?

W wieku 12, 13 czy 14 lat nie można pracować na podstawie umowy o pracę uregulowanej w Kodeksie pracy. Alternatywną formą podjęcia pracy zarobkowej w tym lub niższym wieku może być umowa zlecenia lub umowa o dzieło. W takiej sytuacji niezbędna jest zgoda rodziców lub innych opiekunów prawnych oraz zezwolenie inspektora pracy. Kolejnym warunkiem jest, aby praca ta wiązała się z działalnością kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Dziecko musi posiadać także zgodę lekarską i dyrektora szkoły, do której uczęszcza. Najczęstszym przykładem pracy dzieci jest aktorstwo, statystowanie, modeling.

Od kiedy można pracować - podsumowanie

Na podstawie umowy o pracę można pracować już od 15 roku życia. Natomiast do 14 roku życia można pracować tylko na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. W każdym z tych przypadków prawo przewiduje kilka warunków koniecznych do spełnienia, aby zarobkowanie małoletnich było legalne. Bez żadnych ograniczeń możliwa jest praca na podstawie każdej prawnie dopuszczalnej umowy dopiero od ukończenia 18 roku życia.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dziennik Ustaw rok 2016 poz. 1509)

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa płaca minimalna: 4806 zł czy 5015 zł, podwyżka o 140 czy 250 zł. Nie ma zgody co do najniższej krajowej, rząd sam zdecyduje

Na ostateczną wysokość najniższej krajowej jaka będzie obowiązywała od 1 stycznia 2026 roku trzeba poczekać do pierwszej połowy września. Rada Dialogu Społecznego nie wypracowała w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę wspólnego stanowiska do połowy lipca więc zgodnie z prawem decyzję co do płacy minimalnej arbitralnie podejmie rząd za dwa miesiące.

Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe

Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe. Dlaczego? Bo planowane są spore zmiany w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 501) w zakresie ubiegania się o zasiłek.

Na ile oszacowano miesięczną wartość nieodpłatnej pracy domowej? Wartość „ukrytej” pracy kobiet była znacznie wyższa niż mężczyzn

Ile wynosi średnia miesięczna wartość nieodpłatnej pracy domowej? Kobiety, zwłaszcza matki małych dzieci, wykonują znacząco więcej nieodpłatnej pracy domowej niż mężczyźni. Różnice te są widoczne we wszystkich obszarach codziennych obowiązków. Ocenia Polski Instytut Ekonomiczny, powołując się na badania GUS.

Nowe zawody w klasyfikacji od 2026 roku. MRPiPS opublikowało projekt rozporządzenia [Projekt z 9 lipca 2025 r.]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowego rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Dokument trafił 14 lipca 2025 r. do konsultacji publicznych i opiniowania. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

REKLAMA

Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

REKLAMA

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

REKLAMA