Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Od ilu lat można pracować?

Od ilu lat można pracować na umowę o pracę, zlecenie - prawo
Od ilu lat można pracować na umowę o pracę, zlecenie - prawo
Shutterstock
Od ilu lat można pracować w Polsce? Od kiedy można pracować na umowie o pracę, a od ilu lat można pracować na umowę zlecenie czy dzieło? Co na to prawo?

Od ilu lat można pracować – Kodeks pracy

Od 1 września 2018 roku pracować na podstawie umowy o pracę mogą legalnie osoby od 15 roku życia. Do 31 sierpnia 2018 roku Kodeks pracy dopuszczał pracę młodocianych od 16 roku życia. Zatrudnienie osób od 15 lat do ukończenia 18 roku życia reguluje dział dziewiąty KP o tytule „Zatrudnianie młodocianych”.

Zgodnie z art. 190 § 1 KP młodocianym jest więc osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Dodatkowo § 2 podkreśla, że zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 15 lat (wyjątki reguluje art. 191 § 21–23).

KP w kolejnych przepisach wylicza warunki, pod którymi mogą być zatrudnieni młodociani (art. 191 § 1). Można zatrudnić pracownika w wieku 15, 16, 17 lat, jeśli:

  1. ukończył co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową;
  2. przedstawia świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża jego zdrowiu.

Art. 191 § 21-3 KP:

  1. Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołą podstawową, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat.
  2. Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową, niemająca 15 lat, z wyjątkiem osoby, o której mowa w § 21, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu.
  3. Osoba, która nie ukończyła ośmioletniej szkoły podstawowej, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

Należy podkreślić, że młodociany, który nie posiada kwalifikacji zawodowych, może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego. Kiedy możliwe jest zatrudnienie w celu przygotowania zawodowego osoby, która nie ukończyła 15 lat (wyjątki z art. 191 § 21-3 KP)? Szczegółowe warunki zwierają przepisy art. 191 § 24-7.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ochrona pracownika młodocianego

Zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego oraz zasady wynagradzania młodocianych określa rozporządzenie Rady Ministrów.

Ze względu na wiek i brak doświadczenia prawo pracy chroni młodocianych pracowników. Kodeks pracy zobowiązuje pracodawców do zapewnienia młodocianym pracownikom opieki i pomocy, niezbędnej dla ich przystosowania się do właściwego wykonywania pracy. Co więcej, pracodawca jest obowiązany prowadzić ewidencję pracowników młodocianych.

Zatrudnienie młodych pracowników w wieku 15, 16, 17 lat

Zatrudnienie młodych pracowników, którzy nie ukończyli 18 lat, a ukończyli 15 rok życia może przybrać dwie formy:

  1. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego
  2. Umowa o pracę w celu innym niż przygotowanie zawodowe

Umowa w celu przygotowania zawodowego polega na przyuczaniu młodocianego pracownika do konkretnej pracy przy jednoczesnym dokształcaniu się pracownika. Można wyróżnić dwa rodzaje tej umowy: przyuczenie i nauka zawodu. Umowę na naukę zawodu trwa 36 miesięcy, po czym młodociany otrzymuje tytuł wykwalifikowanego robotnika. Natomiast drugi rodzaj umowy związuje strony na krótszy okres czasu. Umowa o przyuczenie do wykonywania określonej pracy trwa od 3 do 6 miesięcy, po czym młodociany otrzymuje zaświadczenie o przyuczeniu do określonej pracy.

Druga forma zatrudnienia młodych pracowników do umowa o pracę w innym celu niż przygotowanie zawodowe. Ogranicza się ona wyłącznie do prac lekkich. Tego rodzaju zatrudnienie nazywane jest właśnie zatrudnieniem młodocianych przy pracach lekkich. Do jakich prac mogą więc być zatrudnieni w wieku 15, 16 i 17 lat? Praca lekka to taka praca, która nie powoduje zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie utrudnia młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.

Każdy pracodawca określa oddzielnie dla własnego zakładu pracy wykaz prac lekkich (w regulaminie pracy, a gdy nie ma regulaminu – w osobnym akcie). Musi uzyskać zgodę lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Ponadto, lista ta wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy.

Pracodawca przy tworzeniu takiego wykazu musi mieć na uwadze, że katalog ten nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 1990 r. Obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie młodocianego ze sporządzonym wykazem prac lekkich jeszcze przed dopuszczeniem go do pracy.

Regulamin pracy w każdym zakładzie pracy powinien wskazywać m.in. te trzy punkty:

  1. wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom,
  2. rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego,
  3. wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe.

Praca w wieku 15, 16 i 17 lat - warunki

Na temat czasu pracy, przerwy w pracy i urlopów młodocianego pracownika przeczytasz tutaj >>>

Przed rozpoczęciem pracy młody pracownik musi przejść wstępne badania lekarskie, a później podlega również pod badania okresowe i kontrolne.

Co jeśli lekarz zdecyduje o tym, że dany rodzaj pracy nie jest odpowiedni dla nastolatka, ponieważ zagraża jego zdrowiu? Pracodawca musi zmienić rodzaj pracy, a jeśli nie jest to możliwe, niezwłocznie rozwiązuje z nim umowę o pracę. W takiej sytuacji wypłaca młodocianemu odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

W kwestii ochrony zdrowia młodego pracownika jest jeszcze jeden obowiązek pracodawcy. Musi przekazać stosowne informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami nie tylko młodocianemu, ale również jego przedstawicielowi ustawowemu.

WAŻNE!

Prawo pracy zakazuje zatrudniania osób w wieku 15, 16, 17 lat w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej (22:00-6:00, a w przypadkach określonych w art. 191 § 21–23 i § 26 będzie to 20:00 a 6:00.

Gdzie można pracować w wieku 15 lat?

Jak już wiadomo, można pracować w wieku 15 lat na umowę o pracę. Gdzie? Możliwości jest wiele. Ważne, aby spełnione były wyżej wymienione warunki. Przede wszystkim chodzi o zdrowie młodego pracownika. Nie może wykonywać prac wzbronionych z rozporządzenia RM (sprawdź prace wzbronione młodocianym). Przy zatrudnieniu przy pracach lekkich, jak sama nazwa wskazuje, należy pamiętać, aby prace wykonywane przez 15-latka, 16-latka czy 17-latka nie stanowiły dla niego zagrożenia ani pod względem zdrowia, ani pod względem wpływu na kontynuowaną naukę.

Najczęściej nastolatkowie wybierają pracę sezonową, dorywcza, w czasie wakacji. Pracują przy roznoszeniu ulotek, w gastronomii, przyuczają się do konkretnej profesji, w sklepie. Często pracownicy w wieku 15 lat, 16 lat czy 17 lat szukają pracy jako kelner czy kelnerka. Zachęcają ich do tej pracy dodatkowe zarobki w postaci napiwków.

Czy można pracować w wieku 12, 13 czy 14 lat?

W wieku 12, 13 czy 14 lat nie można pracować na podstawie umowy o pracę uregulowanej w Kodeksie pracy. Alternatywną formą podjęcia pracy zarobkowej w tym lub niższym wieku może być umowa zlecenia lub umowa o dzieło. W takiej sytuacji niezbędna jest zgoda rodziców lub innych opiekunów prawnych oraz zezwolenie inspektora pracy. Kolejnym warunkiem jest, aby praca ta wiązała się z działalnością kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Dziecko musi posiadać także zgodę lekarską i dyrektora szkoły, do której uczęszcza. Najczęstszym przykładem pracy dzieci jest aktorstwo, statystowanie, modeling.

Od kiedy można pracować - podsumowanie

Na podstawie umowy o pracę można pracować już od 15 roku życia. Natomiast do 14 roku życia można pracować tylko na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. W każdym z tych przypadków prawo przewiduje kilka warunków koniecznych do spełnienia, aby zarobkowanie małoletnich było legalne. Bez żadnych ograniczeń możliwa jest praca na podstawie każdej prawnie dopuszczalnej umowy dopiero od ukończenia 18 roku życia.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dziennik Ustaw rok 2016 poz. 1509)

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Jakie zyski z Pracowniczych Planów Kapitałowych? Symulacja

    25 tys. zł brutto zwrotu w ciągu dekadytyle po 10 latach wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych będzie mogła wypłacić osoba uzyskująca aktualne, średnie wynagrodzenie. Tym samym, zarobi o blisko 9 tys. zł więcej, niż w przypadku rezygnacji z uczestnictwa w PPK.

    Docenianie i motywowanie pracowników: klucz do sukcesu firmy

    W czasach pandemii i pracy hybrydowej, zwiększenie zaangażowania i motywacji pracowników stało się jeszcze ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Docenienie i motywowanie pracowników to kluczowe czynniki, wpływające na ich zaangażowanie i lojalność wobec firmy. Przedsiębiorstwa, które inwestują w zadowolenie swoich pracowników, zyskują długotrwałe korzyści w postaci zwiększenia wydajności, redukcji kosztów rotacji pracowników oraz budowania pozytywnego wizerunku firmy.

    Nowe zasady zatrudniania w spółdzielni socjalnej

    Czy będą nowe zasady zatrudniania w spółdzielni socjalnej? Co może robić spółdzielna socjalna? Jak działa spółdzielna socjalna i kto może do niej należeć. Trwają prace nad  projektem rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie przyznawania środków na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej, utworzenie stanowiska pracy oraz na finansowanie kosztów wynagrodzenia skierowanej osoby w spółdzielni socjalnej lub przedsiębiorstwie społecznym.

    ZUS walczy z nieuczciwymi firmami transportowymi

    ZUS walczy z nieuczciwymi firmami transportowymi. W związku z przypadkami nieuczciwych zachowań w firmach transportowych Zakład Ubezpieczeń Społecznych zdecydował się na podjęcie bardziej stanowczych kroków. Przewoźnicy muszą teraz udzielić odpowiedzi na szczegółowe pytania dotyczące swojej działalności oraz przesłać dokumenty związane z ustaleniem podstawy wymiaru składek.  W wielu odnotowanych przez Grupę Inelo sytuacjach przewoźnicy otrzymali zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego w związku z artykułem 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

    Nowe zawody medyczne

    Jakie będą nowe zawody medyczne, które dotychczas nie były uregulowane? Rząd proponuje zmiany w uregulowaniu warunków i zasad wykonywania zawodów medycznych, które dotychczas nie były objęte przepisami. Zajdą zmiany w doskonaleniu zawodowym osób wykonujących zawód medyczny oraz w zakresie odpowiedzialności zawodowej. Będzie nowy rejestr osób wykonujących zawody medyczne.

    Masz prawo do tych pieniędzy! Dziedziczenie środków z subkonta po członku OFE

    Wiele osób nie wie, że po śmierci swoich bliskich osób, ma prawo do wypłaty zgromadzonych na koncie OFE środków osoby zmarłej. Masz prawo do tych pieniędzy, a procedura nie jest skomplikowana! Jak wygląda dziedziczenie środków z subkonta po członku OFE? 

    Praca za granicą 2023 - jakie zmiany w KP

    Zaszły zmiany w KP co do delegowania pracowników do pracy na obszarze państwa niebędącego członkiem UE. Pracodawca ma nowe obowiązki informacyjne co do warunków zatrudnienia za granicą. Poniżej szczegóły.

    Praca za granicą 2023 - jakie zmiany w KP

    Zaszły zmiany w KP co do delegowania pracowników do pracy na obszarze państwa niebędącego członkiem UE. Pracodawca ma nowe obowiązki informacyjne co do warunków zatrudnienia za granicą. Poniżej szczegóły.

    Międzynarodowy Dzień Widzialności Osób Transpłciowych

    W dniu 31 marca na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Widzialności Osób Transpłciowych. Osoby transpłciowe nadal zmagają się z ogromnym problemem dyskryminacji i nierównego traktowania w życiu społecznym, rodzinnym, zawodowym czy gospodarczym. Panuje niezrozumienie i brak akceptacji.

    Nowy wzór świadectwa pracy w 2023 roku

    Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy. W projekcie zawarto również nowy (pomocniczy) wzór świadectwa pracy. Nowe przepisy i nowy wzór wejdą w życie po upływie 7 dni od publikacji rozporządzenia w Dzienniku Ustaw. Nastąpi to prawdopodobnie w drugiej połowie kwietnia 2023 r. W świadectwie pracy trzeba będzie zamieszczać także informacje o wykorzystanych przez pracownika dniach: okazjonalnej pracy zdalnej, zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, urlopu opiekuńczego.

    Monitorowanie pracy zdalnej. Czy dopuszczalna jest aplikacja monitorująca ekran pracownika?

    Czy aplikacja monitorująca ekran pracownika w trakcie wykonywania przez niego obowiązków służbowych będzie dopuszczalna w świetle nowych przepisów o pracy zdalnej?

    Work life balance w policji - co na to Komendant Główny Policji

    Policjanci skarżą się do RPO, że w dużych miastach są braki kadrowe, a mniejszych jednostkach brak wakatów, co powoduje, że raporty policjantów o przeniesienie do jednostki bliżej miejsca zamieszkania są zwykle negatywnie rozpatrywane. Policjanci są zmęczeni dojazdami, nie mają zapewnionego dobowego odpoczynku a ich praca jest przez to mało efektywna. Jak wygląda work life banace w policji - co odpowie na pismo Komendant Główny Policji? To się okaże.

    Czy będzie podwójna waloryzacja świadczenia pielęgnacyjnego w 2023 r.?

    Czy w 2023 r. będzie podwójna waloryzacja świadczenia pielęgnacyjnego, tak jak ma miejsce podwójna waloryzacja minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki godzinowej, w styczniu i w lipcu 2023 r. Sprawa trafiła do rządu.

    Płatne szkolenia dla pracowników

    Kto finansuje szkolenia pracowników? Czy szkolenia dla pracowników mają się odbywać w czasie ich pracy? Jakie zmiany zostały wprowadzone do KP co do szkoleń?

    O czym pracodawca musi poinformować zatrudnionych? Zmiany KP

    Nowelizacja Kodeksu pracy nakłada na pracodawców nowe obowiązki informacyjne. Na co zwrócić szczególną uwagę?

    Kontrola trzeźwości pracowników 2023 – przywilej czy paraliż dla pracodawcy?

    Ustawodawca w 2023 roku nie zwalnia tempa. Po raz kolejny pracodawców i pracowników działów kadrowo-płacowych stawia przed szeregiem wyzwań. Choć obowiązki dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a co za tym idzie -  możliwość kontroli trzeźwości pracowników przy uzasadnionym podejrzeniu, nie są nam obce, to nowelizacja przepisów Kodeksu Pracy w tym zakresie, powoduje powstanie wielu pytań i wątpliwości. Jak nowe regulacje umożliwiające pracodawcom przeprowadzanie prewencyjnej kontroli trzeźwości wyglądają w praktyce? Odpowiedź na to pytanie postaram się przybliżyć w dalszej części tego artykułu. 

    Praca zdalna. Co mają do powiedzenia związki zawodowe

    Praca zdalna może być wykonywana zgodnie z zasadami ustalonymi u danego pracodawcy. Pracodawca nie ma w tym zakresie pełnej swobody. W celu ustalenia zasad wykonywania pracy zdalnej powinien porozumieć się z działającymi u niego organizacjami związkowymi. Jaką rolę mają do odegrania związki zawodowe w procesie ustalania zasad wykonywania pracy zdalnej? Co stanie się, kiedy pracodawca nie dojdzie do porozumienia ze związkowcami? Jak zasady pracy zdalnej ma ustalić pracodawca, u którego nie ma związków zawodowych?

    Praca kobiet - etat w domu wyceniony na milion złotych!

    Ile kosztuje etat w domu? Ile warta jest praca kobiety w domu? Ile należy się za sprzątanie, gotowanie, pranie, zakupy, opiekę nad dzieckiem? Pomimo nowych regualcji w prawie pracy i tzw. work-life balance - coraz bardziej rozwija się niewidzialna praca kobiet w domu. W sądzie w Hiszpanii sąd wycenił taką pracę kobiety na prawie milion złotych!

    13-stki - wypłata już od kwietnia 2023

    Kiedy wypłata 13-stek? Ile wynosi 13-stka w 2023 r.? Komu przysługuje dodatkowe roczne świadczenie? Jakie są zasady wypłaty 13-stek? 

    Kawa z INFORLEX: Zmiany w prawie pracy 2023

    Zapraszamy na kolejne BEZPŁATNE spotkanie online z cyklu kawa z INFORLEX. Spotkanie odbędzie się 4 kwietnia 2023 r. o godz. 9.00. Porozmawiamy o rewolucyjnych zmianach w prawie pracy 2023. Spotkanie poprowadzi ekspert Paweł Ziółkowski. 

    Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami

    Czym jest świadczenie wspierające? Kto będzie uprawniony do świadczenia wspierającego? W jakiej wysokości będzie przyznawane świadczenie wspierające? To nowa propozycja ustawy rządowej - jaki będzie jej finał? Czy do niedawna protestujący rodzice w sejmie z osobami z niepełnosprawnościami będą usatysfakcjonowani takimi rozwiązaniami?

    Jak negocjować podwyżkę z szefem. Lista porad

    Negocjowanie podwyżki nie zawsze się udaje ale można zastosować się do kliku prostych porad, aby zwiększyć szansę na sukces.

    Wniosek do pracodawcy o pracę na stałe. Co znaczy w praktyce?

    Nowelizacja Kodeksu pracy ustanowiła nową konstrukcję – wniosek do pracodawcy o umowę o pracę na czas nieokreślony.

    Dłuższy urlop rodzicielski - zmiany w KP

    Nowe zasady i wymiar urlopu rodzicielskiego. W prawie pracy zaszły spore zmiany. Przykładowo rodzice, którzy posiadają zaświadczenie stwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu - też mają prawo do urlopu rodzicielskiego. 

    Jak zostać masażystą? Czy kurs masażu wystarczy?

    Jak zostać masażystą – czy wystarczy ukończenie kursu masażu? Praca masażysty wymaga nie tylko odpowiedniego przygotowania merytorycznego, ale i praktycznego. Chcąc pracować w tym zawodzie, należy posiadać odpowiednie kwalifikacje, potwierdzone dyplomem bądź certyfikatem. Jak zdobyć zawód? Kiedy można otworzyć gabinet masażu?