Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego

Kodeks Pracy art. 172 -173 przewiduje, że:

Autopromocja

• pracownikowi za czas nieświadczenia pracy, który został spowodowany wykorzystaniem urlopu wypoczynkowego, przysługuje takie wynagrodzenie urlopowe, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował;
• zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu; w przypadkach znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy;
• zasady ustalania wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego oraz ekwiwalentu za urlop są zawarte w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

W praktyce, aby prawidłowo móc ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego musimy udzielić odpowiedzi na kilka pytań:

1. Co oznacza sformułowanie „wynagrodzenie urlopowe, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował”?
2. Jak w praktyce intepretować wskazane w przywołanym powyżej rozporządzeniu wyłączenia – składniki wynagrodzenia i świadczenia, niewliczane do wynagrodzenia za czas urlopu?
3. Kiedy i o ile pracodawca powinien wydłużyć okres wliczania do podstawy wynagrodzenia urlopowego zmiennych składników wynagrodzenia powyżej 3 miesięcy?

Celem prawidłowego obliczenia wysokości wynagrodzenia urlopowego należy wykonać następujące czynności:

1. Określić zasady ustalania podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego w taki sposób, aby w jak największym stopniu mogły odzwierciedlać hipotetyczną wysokość świadczenia, które pracownik otrzymałby, gdyby wykonywał pracę.

Trudność w ustaleniu tych zasad wynika z niejednolitego charakteru poszczególnych składników wynagrodzenia oraz ich zróżnicowanej wysokości, jednak jest to jedno z kluczowych kryteriów przy interpretacji czy dany składnik powinien zostać uwzględniony przy wyliczaniu wynagrodzenia urlopowego czy też nie.

Polecamy książkę: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r. 

2. Przyporządkować dany rodzaj wypłaty do źródła, jakim jest stosunek pracy.

Zgodnie z wyrokiem SN „do wynagrodzenia urlopowego wlicza się tylko wynagrodzenie ze stosunku pracy” (wyrok SN z dnia 4 marca 2008 r., II PK 183/07, LEX nr 459310), co oznacza, że tylko takie składniki mogą tworzyć podstawę wynagrodzenia urlopowego, które mają charakter roszczeniowy (przysługują pracownikowi na podstawie przepisów prawa lub na podstawie wewnętrznego regulaminu) oraz cechuje je powtarzalność (wypłaty są dokonywane co pewien czas, przy czym nie muszą mieć charakteru regularnego, a okresy za które są wypłacane, mogą być zróżnicowane).

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

3. Ustalić rodzaj składników wynagrodzenia wliczanych do podstawy oraz składników pomijanych zgodnie z ww. rozporządzeniem.

Składnikami wynagrodzenia wpływającymi na wysokość wynagrodzenia urlopowego są składniki określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości (np. miesięczne wynagrodzenie zasadnicze określone stawką osobistego zaszeregowania, dodatki o stałej wysokości, np. dodatek stażowy czy też dodatek funkcyjny) oraz składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc np.: premia wypłacana za okresy różnej długości, która jest jednak świadczeniem periodycznym i roszczeniowym (wyrok SN z dnia 22 września 2000 r., I PKN 33/00, OSNAPiUS 2002, nr 8, poz. 182), wynagrodzenie za czas dyżuru medycznego oraz wynagrodzenie za czas przerwy w systemie przerywanego czasu pracy.

Przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego nie uwzględnia się natomiast tych świadczeń, które nie mają charakteru stricte wynagrodzeniowego, tj. wymienionych w rozporządzeniu:

- jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,

- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy,

- za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
- wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,

- dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,

- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

- kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

- nagród z zakładowego funduszu nagród,

- dodatkowego wynagrodzenia rocznego,

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

- należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,

- odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,

- wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

4. Stałość bądź zmienność wysokości poszczególnych elementów wynagrodzenia.

Składniki zmienne bierze się pod uwagę, jeżeli przysługują za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc. Ich wysokość nie jest z góry znana i w poszczególnych miesiącach może się różnić. W podstawie wynagrodzenia urlopowego należy wówczas uwzględnić: wynagrodzenie zmienne uzależnione od ilości i wartości wykonanej pracy czy godzin do przepracowania w danym miesiącu (wynagrodzenie określone stawką godzinową, akordową, prowizyjną) oraz dodatki np.: za pracę w godzinach nadliczbowych, za pracę w porze nocnej, premie regulaminowe (inne dodatki stosowane u danego pracodawcy.

W wynagrodzeniu urlopowym nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, które są wypłacane za okresy dłuższe niż miesiąc, mają charakter nieperiodyczny, nie będąc normalnymi składnikami wynagrodzenia za pracę.

5. Długość okresów, za które przysługuje dany składnik wynagrodzenia.

Zmienne składniki wynagrodzenia za okresy nie dłuższe niż miesiąc wlicza się do podstawy wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej zatrudnionemu w okresie trzech miesięcy przed miesiącem rozpoczęcia urlopu oraz za okres nie dłuższy niż 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu - gdy składniki te znacznie się wahają.

Przepisy nie określają, kto powinien dokonać oceny wahań wynagrodzenia oraz ustalenia okresu, z którego wysokość świadczenia będzie ustalana, jednakże biorąc pod uwagę, że wynagrodzenie urlopowe jest obliczane przez pracodawcę, śmiało można przyjąć, że zarówno decyzje dotyczące zaliczania czy niezaliczania określonych składników i okresów uwzględnianych do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego, jak i odpowiedzialność za nie, należą do pracodawcy.

Autor: Ilona Węgłowska-Hajnus

Źródło: Accace Poland