Kiedy można odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego?

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest prawem o charakterze konstytucyjnym przewidzianym przez art. 66 ust. 2 Konstytucji RP. Urlop wypoczynkowy stanowi coroczną, ciągłą i odpłatną przerwę w świadczeniu pracy, przysługującą pracownikowi w ustalonym wymiarze, uzależnionym od stażu pracy, udzielaną w celu regeneracji jego zdolności do pracy.

Zastanawiając się nad charakterem urlopu wypoczynkowego z pewnością możemy stwierdzić, iż jest to urlop o charakterze osobistym, którego pracownik nie może się zrzec. Ze względu na cel powinien on być wykorzystany w całości oraz w naturze.

Odwołanie z urlopu

Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego jest wyjątkiem od zasady nieprzerwanego urlopu, który jest zawarty w art. 152 §1 k.p. Odwołanie występuje w wyjątkowych sytuacjach, niemożliwych do przewidzenia w chwili rozpoczęcia urlopu. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż chodzi tu o takie okoliczności, w których nieobecność pracownika w pracy spowodowałaby poważne zakłócenia w procesie pracy. Odwołanie z urlopu powinno nastąpić w taki sposób, aby pracownik mógł się z nim zapoznać, a także powinno być dokonane z takim wyprzedzeniem, aby mógł stawić się do pracy w wyznaczonym przez pracodawcę terminie.

Polecamy książkę: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

Niezastosowanie się przez pracownika do decyzji pracodawcy w sprawie odwołania urlopu wypoczynkowego stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych, które może zostać zakwalifikowane nawet jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych i stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika lub zastosowania przez pracodawcę upomnienia, nagany lub kary grzywny na podstawie art. 108 k.p.

Konsekwencje odwołania z urlopu

W świetle art. 167 § 2 k.p. koszty poniesione przez pracownika, pozostające w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu, obciążają pracodawcę. Kosztami tymi są np. zwrot zapłaty za niewykorzystany w związku z odwołaniem  urlopu pobyt w ośrodku wczasowym, w hotelu, a także koszty podróży prywatnej z miejsca pobytu w czasie urlopu do miejsca pracy. Zwrot kosztów ponoszonych przez pracodawcę obejmuje także koszty bezpośrednie dotyczące niewykorzystania urlopu przez najbliższych pracownika tzn. przez rodzinę, jeżeli w związku z decyzją pracodawcy zostali oni pozbawieni możliwości wykorzystania całego okresu wypoczynkowego pracownika.

Warto zauważyć, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2017 r. (Sygnatura akt II PK 26/16) ustosunkował się do pracownika przebywającego na urlopie wypoczynkowym, który został zawiadomiony o odwołaniu go z urlopu drogą elektroniczną. Zdaniem SN pracownik korzystający z urlopu wypoczynkowego nie ma obowiązku codziennego sprawdzania, kontrolowania poczty elektronicznej, zwłaszcza jeżeli strony wcześniej nie praktykowały tego sposobu komunikacji.

Kiedy nabywamy prawo do urlopu wypoczynkowego ?

Prawo do urlopu wypoczynkowego pracownik uzyskuje z upływem miesiąca pracy oraz prawo do kolejnych urlopów 1 stycznia albo później, w chwili podjęcia pracy przez pracownika. W sytuacji ustania lub nawiązania nowego stosunku pracownik ma prawo do urlopu proporcjonalnego u dotychczasowego pracodawcy i ewentualnie u nowego pracodawcy stosownie do liczby przepracowanych miesięcy.

Warto zwrócić uwagę także na wymiar urlopu, który oznacza liczbę dni przysługujących pracownikowi w danym roku kalendarzowym w celu wypoczynku. W zależności od okresu zatrudnienia  wynosi on 20 dni, który należy się po roku pracy oraz 26 dni po upływie 10 lat pracy. Do okresu zatrudnienia, od którego zależy także wymiar urlopu, wlicza się okres poprzedniego zatrudnienia, nie biorąc pod uwagę przerw w zatrudnieniu oraz sposobu ustania stosunku pracy. 

W przypadku jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy w dwóch lub więcej stosunkach pracy okresów wypadających w tym samym czasie nie sumuje się.

W świetle art. 155 § 1 k.p. do okresu pracy wlicza się także okres nauki.

Urlop obejmuje wszystkie dni kalendarzowe, z wyjątkiem niedziel oraz świąt, a także dni wolnych od pracy, które wynikają z rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy.

Jeżeli dniami pracującymi dla danego pracownika są niedziele i święta są one wliczane do wymiaru urlopu.

Na jakie dni udziela się urlopu wypoczynkowego ?

Urlopu wypoczynkowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, może być to zarówno dzień powszedni, a także w niedzielę i święta, zgodnie z obowiązującym go rozkładem pracy. Jeden dzień urlopu odpowiada ośmiu godzinom pracy.

Opracowano na podstawie:

1. Kodeks pracy;

2. Wyrok SN z dnia 8 marca 2017 r. II PK 26/16;
3. Ludwik Florek, Prawo Pracy, Beck, Warszawa 2015;
4. Małgorzata Gersdorf, Krzysztof Rączka, Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach, LexisNexis, Warszawa 2011.