Strona główna » Kadry » Wynagrodzenia » Rozliczanie wynagrodzeń » Komornicze zajęcie wynagrodzenia

Komornicze zajęcie wynagrodzenia

30 stycznia 2014, 05:00
[Data aktualizacji 13 stycznia 2016, 14:34]

Irena Pazio

Komornicze zajęcie wynagrodzenia. /Fot. Fotolia

Fotolia

REKLAMA

Kwestia możliwości dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracownika została szczegółowo uregulowana w Kodeksie pracy, gdyż dotyka ona nieodzownego elementu stosunku pracy - prawa do wynagrodzenia. Czy istnieje kwota wolna od potrąceń w przypadku komorniczego zajęcia wynagrodzenia? Jak zewidencjonować zajęcie wynagrodzenia przez komornika?

Potrącenia z wynagrodzenia

W przypadku potrąceń alimentacyjnych nie istnieje kwota wolna od potrąceń z wynagrodzenia. Jednak potrącenia takie mogą być dokonywane jedynie do wysokości trzech piątych (tj. 60%) wynagrodzenia netto. Zatem gdy pracownik otrzymuje wyłącznie minimalną pensję, wówczas kwota maksymalnego potrącenia z tytułu świadczeń alimentacyjnych od 1 stycznia 2013 r. wynosi 708,83 zł. Kwota wolna od potrąceń istnieje natomiast w przypadku, gdy należności alimentacyjne są egzekwowane z zasiłku chorobowego. W księgach rachunkowych zajęcie komornicze należy zaewidencjonować jak każde inne potrącenie z wynagrodzenia pracownika, przy czym należy je potrącić w pierwszej kolejności.

REKLAMA

Kwoty potrąceń z wynagrodzenia

Potrąceń z wynagrodzeń dokonuje się zgodnie z art. 87–91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.). Podstawą, od której pracodawca może dokonywać potrąceń alimentacyjnych (jak i innych potrąceń), jest kwota netto wypłaty, tj. po odliczeniu od wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, składki na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Co prawda, w przepisach k.p. mowa jest jedynie o składkach na ubezpieczenia społeczne i zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, ale Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (stanowisko z 16 października 2007 r.) wyjaśniło, że przed rozpoczęciem potrąceń należy również odjąć składkę zdrowotną.

W przypadku potrącania świadczeń alimentacyjnych z wynagrodzenia nie istnieje tzw. kwota wolna od potrąceń (jak to ma miejsce w przypadku innych potrąceń, tj. niealimentacyjnych, zaliczek pieniężnych). Nie oznacza to jednak, że pracodawca może zająć całość wynagrodzenia. Kodeks pracy w art. 87 § 4 wskazuje bowiem, że potrącenia z tytułu egzekucji świadczeń alimentacyjnych nie mogą przekroczyć 3/5 (tj. 60%) wynagrodzenia.

Redakcja poleca produkt: Rewolucja w umowach zlecenie

W przypadku przymusowego potrącania świadczeń alimentacyjnych należy ponadto pamiętać, że:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

jeśli chodzi o kolejność potrąceń, to alimenty są na pierwszym miejscu; oznacza to, że dopiero po ściągnięciu świadczeń alimentacyjnych można potrącać kolejne wierzytelności pracownika, tj. jako pierwsze potrąca się alimenty, następnie świadczenia niealimentacyjne, zaliczki pieniężne, kary pieniężne, a na końcu potrącenia tzw. dowolne;
w przypadku zbiegu egzekucji alimentacyjnych i niealimentacyjnych kwota potrąceń nie może przekroczyć 60% wynagrodzenia;
egzekucji do pełnej wysokości na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych (tj. bez 60% ograniczenia) podlegają:
nagrody z zakładowego funduszu nagród,
dodatkowe wynagrodzenie roczne (np. wypłacone trzynaste wynagrodzenie),
należności przysługujące pracownikowi z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej;
jeśli w danym miesiącu oprócz periodycznego wynagrodzenia dochodzi do wypłaty składników za okresy dłuższe niż jeden miesiąc (np. premia kwartalna, nagroda roczna), to potrąceń należy dokonać od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki;
świadczenia przyznane pracownikowi z ZFŚS nie podlegają ochronie przed potrąceniami i podlegają egzekucji do pełnej wysokości;
potrącenia z wynagrodzenia chorobowego dokonuje się jak z wynagrodzenia za pracę, tj. nie występuje kwota wolna od potrąceń, ale potrącenie nie może przekroczyć kwoty równej 3/5 wynagrodzenia netto;
dług pracownika zobowiązanego do płacenia alimentów wobec funduszu alimentacyjnego traktuje się na równi z zobowiązaniami alimentacyjnymi, jednak tylko do czasu wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego pracownika (tj. gdy dziecko skończy 18 lat lub 25 lat – jeśli uczy się w szkole lub szkole wyższej); wówczas pracodawca może zająć maksymalnie 50% wynagrodzenia, przy czym w tym przypadku będą już obowiązywać tzw. kwoty wolne (tj. egzekucji podlega jedynie kwota przekraczająca minimalne wynagrodzenie);
pracodawca nie może dokonywać potrąceń z należności przysługujących pracownikowi z tytułów, których komornik nie wskazał, dokonując zajęcia, tj. np. gdy zajęcie komornicze obejmuje wyłącznie wynagrodzenie za pracę, to nie można dokonywać potrącenia z zasiłku chorobowego (choć w praktyce zajęcie komornicze obejmuje zazwyczaj i wynagrodzenie, i zasiłek chorobowy).

Forum Kadry

Pracodawca otrzymał nakaz komorniczy dokonania potrąceń z wynagrodzenia pracownika z tytułu należności alimentacyjnych w kwocie 1000 zł. Pracownik jest zatrudniony na pełny etat i od 1 stycznia otrzymuje wynagrodzenie podstawowe 1600 zł brutto. Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodów (111,25 zł) oraz złożył on PIT-2.

Wyliczenie kwoty netto, od której pracodawca może dokonywać potrąceń alimentacyjnych:

Wynagrodzenie brutto 1600,00 zł
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 1600,00 zł
Kwota składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, tj. emerytalne, rentowe, chorobowe (poz. 2 × 13,71%) 219,36 zł
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 – poz. 3) 1380,64 zł
Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne do przekazania do ZUS (poz. 4 × 9%) 124,26 zł
Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu od podatku dochodowego (poz. 4 × 7,75%) 107,00 zł
Podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 1 – 111,25 zł – poz. 3) 1269,00 zł
Kwota zaliczki na podatek dochodowy [(poz. 7 × 18%) – 46,33 zł] 182,09 zł
Kwota zaliczki podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 8 – poz. 6) 75,00 zł
Kwota wynagrodzenia netto będąca podstawą, od której można dokonywać potrąceń (poz. 1 – poz. 3 – poz. 5 – poz. 9) 1181,38 zł
Maksymalna dopuszczalna wysokość potrącenia (poz. 10 x 60%) 708,83 zł
Kwota do wypłaty (poz. 10 – poz. 11) 472,55 zł

Zgoda pracownika na potrącenie z wynagrodzenia za pracę

Ewidencja

Naliczenie wynagrodzenia brutto
- Wn konto 404 „Wynagrodzenia” 1600,00 zł
- Ma konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 1600,00 zł

Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne finansowane przez pracownika (219,36 zł + 124,26 zł)
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 343,62 zł
- Ma konto 220 „Rozrachunki z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych” 343,62 zł

Zaksięgowanie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 75,00 zł
- Ma konto 220 „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych” 75,00 zł

Zaksięgowanie potrącenia z tytułu zajęcia komorniczego
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 708,83 zł
- Ma konto 240 „Rozrachunki dotyczące potrąceń z wynagrodzeń – zajęcie komornicze z tytułu alimentów” 708,83 zł

Wypłata wynagrodzenia pracownikowi
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 472,55 zł
- Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 472,55 zł

Przelanie zajętej części wynagrodzenia na rachunek bankowy podany przez komornika
- Wn konto 240 „Rozrachunki dotyczące potrąceń z wynagrodzeń – zajęcie komornicze z tytułu alimentów” 708,83 zł
- Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 708,83 zł

Rekomendowany produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem + poradnik w prezencie

Nieco inaczej jest w przypadku, gdy potrącenia należności alimentacyjnych odbywają się nie z wynagrodzenia (czy z wynagrodzenia chorobowego, do którego stosuje się zasady potrąceń z wynagrodzenia za pracę), ale z zasiłku chorobowego. Wówczas kwota potrącenia musi zostać ustalona odrębnie w odniesieniu do wynagrodzenia i odrębnie w stosunku do zasiłku chorobowego. Do każdego z tych świadczeń stosuje się bowiem inne regulacje prawne. W przypadku potrąceń z zasiłku chorobowego zastosowanie ma ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwana dalej ustawą emerytalną (o czym informuje art. 833 § 5 Kodeksu postępowania cywilnego). W tym przypadku (na podstawie art. 140 ustawy emerytalnej) potrącenia z zasiłku chorobowego są realizowane do wysokości 60% kwoty tego świadczenia. W przypadku egzekucji z zasiłków istnieje jednak kwota wolna od potrąceń (art. 141 ustawy emerytalnej). Jest nią 50% kwoty najniższej emerytury (od 1 marca 2013 r. kwota najniższej emerytury wynosi 831,15 zł, a zatem granicą potrącania należności alimentacyjnych jest kwota 415,57 zł). Należy przy tym zwrócić uwagę, że:

wysokość zasiłku podlegającego egzekucji ustala się przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych,
jeśli zasiłek przysługuje jedynie za część miesiąca, to kwotę wolną od potrąceń należy obniżyć proporcjonalnie do okresu, za jaki przysługuje zasiłek,
jeśli pracownik otrzymuje za część miesiąca wynagrodzenie za pracę i zasiłek, to należy odrębnie ustalić kwoty podlegające potrąceniu (odrębnie liczy się również kwoty potrącenia, jeśli w miesiącu pracownik otrzymuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek).

Sposób dokonywania potrąceń ze świadczeń chorobowych ilustruje przykład 2.

Wynagrodzenie pracownika jest objęte egzekucją należności alimentacyjnych w wysokości 500 zł. Za kwiecień 2013 r. pracownik otrzymał wynagrodzenie chorobowe za 20 dni w wysokości 735 zł (brutto) oraz zasiłek chorobowy za okres 10 dni w wysokości 370 zł (brutto). Pracownik ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów (111,25 zł) i pracodawca jest upoważniony do zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o kwotę 46,33 zł.

Ustalenie kwoty potrącenia z wynagrodzenia chorobowego:

Wynagrodzenie chorobowe brutto 735,00 zł
Wynagrodzenie chorobowe brutto pomniejszone o KUP (poz. 1 – 111,25 zł) – po zaokrągleniu do pełnych złotych 624,00 zł
Stawka podatku 18%
Kwota zmniejszająca zaliczkę na podatek dochodowy 46,33 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 x 9%) 66,15 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 1 x 7,75%) 56,96 zł
Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych [(poz. 2 x poz. 3) – poz. 4] 65,99 zł
Zaliczka do wpłaty do urzędu skarbowego (poz. 7 – poz. 6) po zaokrągleniu do pełnych złotych 9,00 zł
Kwota będąca podstawą, od której można dokonywać potrąceń (poz. 1 – poz. 5 – poz. 8) 659,85 zł

Z wynagrodzenia chorobowego będzie można potrącić maksymalnie kwotę stanowiącą 60% tego wynagrodzenia, tj. 395,91 zł (659,85 zł x 60%).

Ustalenie kwoty potrącenia z zasiłku chorobowego:

Maksymalna kwota, jaką można potrącić z zasiłku chorobowego (370 zł x 60%) 222,00 zł
Kwota wolna od potrąceń za cały miesiąc (50% najniższej emerytury) 415,57 zł
Kwota wolna od potrąceń za 10 dni przysługiwania zasiłku chorobowego (415,57 zł : 30 dni x 10 dni) 138,52 zł
Zasiłek po odliczeniu miesięcznej zaliczki na podatek:

Podstawa opodatkowania 370,00 zł
Zaliczka na podatek dochodowy (370 zł x 18%) po zaokrągleniu do pełnych złotych 67,00 zł
Zasiłek netto (370 zł – 67 zł) 303,00 zł

Z zasiłku chorobowego można potrącić maksymalnie kwotę 164,48 zł (zasiłek netto – kwota wolna od potrąceń, tj. 303 zł – 138,52 zł).

W rozpatrywanym przypadku należności alimentacyjne zostaną zatem pobrane w pełnej wysokości, gdyż kwota podlegająca komorniczemu zajęciu z tytułu alimentów (500 zł) jest mniejsza niż kwota maksymalnego potrącenia z wynagrodzenia chorobowego i zasiłku 560,39 zł (tj. 395,91 zł + 164,48 zł)

Zatrudnianie i zwalnianie

Ewidencja

Zaewidencjonowanie wynagrodzenia chorobowego
- Wn konto 404 „Wynagrodzenia” 735,00 zł
- Ma konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 735,00 zł

Składka na ubezpieczenie zdrowotne finansowane przez pracownika
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 66,15 zł
- Ma konto 220 „Rozrachunki z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych” 66,15 zł

Zaksięgowanie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 9,00 zł
- Ma konto 220 „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych” 9,00 zł

Zaewidencjonowanie zasiłku chorobowego
- Wn konto 220 „Rozrachunki z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych” 370,00 zł
- Ma konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 370,00 zł

Zaksięgowanie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 67,00 zł
- Ma konto 220 „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych” 67,00 zł

Zaksięgowanie potrącenia z tytułu zajęcia komorniczego
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 500,00 zł
- Ma konto 240 „Rozrachunki dotyczące potrąceń z wynagrodzeń – zajęcie komornicze z tytułu alimentów” 500,00 zł

Przelanie zajętej części wynagrodzenia na rachunek bankowy podany przez komornika
- Wn konto 240 „Rozrachunki dotyczące potrąceń z wynagrodzeń – zajęcie komornicze z tytułu alimentów” 500,00 zł
- Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 500,00 zł

Wypłata wynagrodzenia pracownikowi
- Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 462,85 zł
- Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 462,85 zł