Kontrola wynagrodzeń przez związek zawodowy

Wysokość i warunki przyznawania wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy pracodawca określa w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania i regulaminie pracy albo w umowie o pracę (jeżeli zatrudnia mniej niż 20 osób i nie wydaje regulaminu wynagradzania). Regulaminy pracy i wynagradzania zawierają przepisy zakładowego prawa pracy. Ich postanowienia są wiążące jedynie dla pracodawcy, który wydał regulamin oraz dla jego pracowników. Zarówno regulamin pracy, jak i wynagradzania pracodawca ustala w uzgodnieniu z zakładową lub międzyzakładową organizacją związkową, jeżeli działają u danego pracodawcy (art. 77² § 4 i art. 104² § 1 k.p.). Jeśli jednak pracodawca i związki nie dojdą w wyznaczonym terminie do porozumienia co do treści regulaminu pracy, pracodawca może ustalić go sam.

Natomiast inna zasada dotyczy regulaminu wynagradzania. W razie gdy w ustalonym terminie organizacja (organizacje) związkowa nie wyrazi zgody na wydanie regulaminu o określonej treści bądź przedstawi stanowisko negatywne, a regulamin zostanie ustalony przez pracodawcę, należy go uznać za niewydany i nieobowiązujący. Bez uzgodnienia ze związkami regulamin wynagradzania nie może bowiem wejść w życie (wyrok SN z 12 lutego 2004 r., I PK 349/03). W takiej sytuacji zasady wynagradzania określa się w umowie o pracę. Jest to sytuacja mniej korzystna dla związków, gdyż co do zasady nie mają one dostępu do treści umów poszczególnych pracowników.