Na ten wyrok długo czekali emeryci: mają prawo do świadczeń!
REKLAMA
REKLAMA
Emeryt, który uprzednio przeszedł na emeryturę i podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie powodującej zawieszenia wypłaty emerytury, jest "emerytem – byłym pracownikiem" w rozumieniu ustawy o ZFŚS, on też ma więc prawo do świadczeń socjalnych.
- Ważny wyrok sądu dla emerytów
- Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
- Po co ZFŚS?
- Kto jest emerytem na gruncie ustawy o świadczeniach socjalnych?
Ważny wyrok sądu dla emerytów
W tym roku zapadła ważna uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 lutego 2024 r., III PZP 3/23. Uchwała ma znaczenie dla tysięcy emerytów. Czego dotyczy? Mianowicie chodzi o to, że: emeryt, który uprzednio przeszedł na emeryturę i podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie powodującej zawieszenia wypłaty emerytury, jest "emerytem – byłym pracownikiem" w rozumieniu ustawy o ZFŚS, on też ma więc prawo do świadczeń socjalnych.
REKLAMA
REKLAMA
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest to, że pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Takie sformułowanie tej zasady ("w miarę możliwości") nie daje pracownikowi podstaw do roszczeń wobec pracodawcy. Niemniej jednak pewna grupa pracodawców zobowiązania jest tworzyć w zakładzie fundusz, który będzie przeznaczony na świadczenia dla pracowników. W tym zakresie istnieje więc niespójność pomiędzy KP a ustawą z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 288, dalej jako: ustawa).
Po co ZFŚS?
Sama idea tworzenia funduszu powstała z potrzeby przystosowania najbiedniejszych i najmniej zaradnych grup społecznych do zasad gospodarki wolnorynkowej. W wyroku Sądu Najwyższego z 10 lipca 2014 r. (II UK 472/13, OSNP 2015 nr 11, poz. 151) podkreślono, że fundusz jest instytucją mającą łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin, a jego adresatami są zwłaszcza rodziny o najniższych dochodach. Realizowanie ze środków Funduszu innych celów dopuszczalne jest w ograniczonym zakresie i jedynie w przypadkach, gdy jego podstawowa funkcja, ze względu na uwarunkowania podmiotowe, traci rację bytu. Wydatkowanie środków Funduszu z pominięciem sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej musi być oceniane w odniesieniu do poszczególnych okoliczności faktycznych, a przede wszystkim zważywszy na stronę podmiotową, zarówno pracodawców, jak i ogółu uprawnionych.
Zgodnie z ustawą osoby uprawnione do korzystania z Funduszu to grupa osób, przez którą należy rozumieć: pracowników i ich rodziny, emerytów i rencistów - byłych pracowników i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.
Kto jest emerytem na gruncie ustawy o świadczeniach socjalnych?
Jak podkreśla w uchwale SN: dla celów analizowanej ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych emerytem jest więc osoba korzystająca z emerytury powszechnej, osoba korzystająca z emerytury wcześniejszej oraz emerytury pomostowej. Ustawa nie przyznaje uprawnień do korzystania ze świadczeń funduszu osobom, które pobierają świadczenie przedemerytalne.
REKLAMA
Podkreślenia wymaga, że kryteria kwalifikacji do kategorii osób uprawnionych do korzystania z funduszu nie wiążą się bezpośrednio i wprost z faktem przejścia na emeryturę, a jedynie z takimi okolicznościami (warunkami), jak bycie emerytem i bycie pracownikiem zakładu. Jeżeli więc dana osoba była zatrudniona w określonym zakładzie i po zaprzestaniu pracy ma status emeryta, to należy do kręgu osób uprawnionych u pracodawcy. Zwrot „emeryt - były pracownik zakładu” należy łączyć przy tym tylko z tym zakładem pracy, z którym stosunek pracy ustał bezpośrednio przed powstaniem stanu kwalifikowanego, jako posiadanie lub powrót przez daną osobę do statusu emeryta. Zakładem pracy sprawującym opiekę socjalną nad emerytem, jest zawsze ten zakład, w którym emeryt był ostatni raz zatrudniony i to niezależnie od tego, czy przeszedł on z niego na emeryturę, czy też było to przejście „ponowne”
Byłym zakładem pracy dla emeryta/rencisty, jest ten zakład pracy, w którym emeryt/rencista był ostatni raz zatrudniony, bez względu na to, czy przeszedł on z niego na emeryturę/rentę po raz pierwszy, czy też było to przejście ponowne. „Przejście ponowne” na emeryturę lub rentę oznacza, iż prawo do emerytury/renty musiało zostać zawieszone, aby uznać, iż ostatnim zakładem pracy pracownika, w którym uprawniony jest on do korzystania ze świadczeń funduszu socjalnego, jest zakład pracy, w którym był on zatrudniony po raz ostatni.
Jak podkreśla SN, w doktrynie funkcjonuje pogląd, z którym należałoby się zgodzić, że jeżeli emeryt podejmie zatrudnienie u pracodawcy, który nie tworzy funduszu, zachowuje prawa do korzystania z funduszu tego ostatniego ze swoich pracodawców, który fundusz tworzy. Podobnie, gdy nowy pracodawca nie tworzy funduszu, ale wypłaca świadczenie urlopowe, do którego emeryt z mocy prawa nie jest uprawniony - taki emeryt nie traci praw do świadczeń od poprzedniego pracodawcy (zob. Ł. Chruściel, Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Komentarz, Warszawa 2015). Przyjęcie bowiem poglądu odmiennego, zakładającego zerwanie więzi z byłym pracodawcą, w sytuacji podjęcia zatrudnienia przez nauczyciela-emeryta, w przypadku gdy u nowego pracodawcy nie jest tworzony fundusz, mogłoby prowadzić do sytuacji, że pracujący emeryt nie mógłby korzystać Funduszu u żadnego z pracodawców - u nowego bo nie funkcjonuje u niego fundusz, oraz u poprzedniego, pomimo że dokonywane były odpisy na fundusz, gdyż ciągle pobierał emeryturę. Nie było zapewne zamiarem ustawodawcy pozbawianie pracujących emerytów, często znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, możliwości korzystania ze środków Funduszu, w finansowaniu którego brali udział.
Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 288)
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
REKLAMA
