Jaką składkę wypadkową ma opłacać spółka powstała po połączeniu dwóch innych spółek mających ustalone różne wysokości składek

W 2004 r. doszło do przejęcia agencji ochrony L.-C. sp. jawna przez Agencję Usługową L. sp. z o.o. Agencja L. zatrudniała w 2003 r. jedynie 2 osoby zgłaszane do ubezpieczenia wypadkowego, natomiast agencja L.-C. zatrudniała ponad 10 osób zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego. Po przejęciu powstała nowa firma – Agencja Ochrony L.-C. sp. z o.o.

Firma L.-C. miała ustaloną stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe 1,20%. Natomiast Agencja L. opłacała za ubezpieczonych składkę wypadkową według stopy 1,93%. ZUS uznał, że nowa spółka L.-C. powinna opłacać składkę wypadkową według wyższej stopy procentowej.

Z tą decyzją nie zgodziła się spółka, wskazując, że zgodnie z art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych jest ona następcą prawnym przejętej firmy L.-C. Powinna zatem opłacać składkę wypadkową według niższej stopy procentowej – w wysokości 1,20%.

Rację wnioskodawcy przyznał Sąd Okręgowy w K., który zmienił decyzję ZUS w ten sposób, że ustalił stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe należnej od L.-C. sp. z o.o. w roku składkowym obejmującym okres od 1 kwietnia 2004 r. do 31 marca 2005 r. na 1,20% w miejsce 1,93% podstawy wymiaru.

Apelacja ZUS została oddalona przez sąd drugiej instancji. ZUS złożył więc skargę kasacyjną, która została przez Sąd Najwyższy w całości oddalona.

Uzasadniając wyrok Sąd Najwyższy wskazał, że stosownie do art. 27 w zw. z art. 2 pkt 8 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy, czyli okres obowiązywania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku. Wyliczenie składki następuje przez ustalenie jej stopy procentowej, zależnej między innymi od liczby pracowników zgłaszanych przez płatnika w ciągu poszczególnych miesięcy roku kalendarzowego poprzedzającego rok składkowy. Z art. 28 ust. 1 i 2 ustawy wypadkowej wynika, że stopa składek może być wyższa dla płatnika zgłaszającego nie więcej niż 9 ubezpieczonych (1,93% podstawy jej wymiaru), niż dla płatnika zgłaszającego co najmniej 10 ubezpieczonych (np. 1,20% podstawy wymiaru).

Sąd zwrócił uwagę, że regulacje te znajdowały zastosowanie w szczególnym przypadku zaistnienia istotnej zmiany organizacyjno-prawnej płatnika składek na ubezpieczenie wypadkowe, następującej po upływie roku kalendarzowego poprzedzającego rok składkowy, z którego dane decydują o wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe, a przed rozpoczęciem roku składkowego biegnącego od 1 kwietnia 2004 r. Zmiana organizacyjno-prawna wynikła z połączenia się spółek, która – następując właśnie w tym czasie – uniemożliwiła zastosowanie omawianych przepisów. Nowo powstała spółka była zobowiązana do zapłaty składek w okresie obejmującym poprzedni rok kalendarzowy, ale wtedy spółka ta jeszcze nie istniała. Z kolei spółki przejmująca i przejmowana w dniu połączenia już nie istniały – zakończyły swój byt – ich prawa i obowiązki nie podlegały kontynuacji. Nieistnienie spółek w roku rozliczeniowym usuwa punkt odniesienia do warunków ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe dla nowej spółki – jeszcze w tym okresie nieistniejącej. W takim przypadku nie można przyjąć – jak twierdził ZUS – że wysokość składki należy wyliczyć na podstawie danych wykazanych w roku poprzedzającym wpis do Krajowego Rejestru Sądowego przez spółkę przejmującą.