Nadchodzą zmiany w PPK oraz w prawie dotyczącym funduszy inwestycyjnych. Czy pracownicy zyskają?

• Nadchodzące zmiany w prawie dotyczącym funduszy inwestycyjnych i Pracowniczych Planów Kapitałowych
• Implementacja dyrektywy unijnej
• Nowe ramy prawne dla działalności pożyczkowej funduszy
• Wzmocnienie odporności funduszy: obowiązkowe narzędzia płynnościowe
• Większa kontrola nad outsourcingiem: przejrzystość i odpowiedzialność
• Ochrona inwestorów na pierwszym miejscu: depozytariusze pozostaną krajowi
• Kiedy przepisy wchodzą w życie?

Nadchodzące zmiany w prawie dotyczącym funduszy inwestycyjnych i Pracowniczych Planów Kapitałowych

Ministerstwo Finansów przygotowuje gruntowną nowelizację przepisów regulujących polski rynek kapitałowy. W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt ustawy (numer UC105), który ma na celu zmianę kluczowych aktów prawnych: ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o pracowniczych planach kapitałowych. Zapowiadane zmiany, będące implementacją najnowszej dyrektywy unijnej, mają charakter systemowy i wpłyną na każdy aspekt działalności funduszy – od sposobu zarządzania płynnością, przez zasady udzielania pożyczek, aż po nadzór nad powierzaniem zadań podmiotom zewnętrznym. Chodzi więc o przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/927 z 13.3.2024 r. zmieniająca dyrektywy 2011/61/UE i 2009/65/WE w zakresie ustaleń dotyczących przekazywania, zarządzania ryzykiem utraty płynności, sprawozdawczości nadzorczej, świadczenia usług depozytariusza i usług powierniczych oraz udzielania pożyczek przez alternatywne fundusze inwestycyjne (Dz.Urz. UE L z 2024 r. s. 927). Będzie ona wymagała przede wszystkim nowelizacji ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1034)

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Autopromocja

Implementacja dyrektywy unijnej

Głównym celem dla nowelizacji jest konieczność wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/927 z 13 marca 2024 r. Ten unijny akt prawny wprowadza istotne modyfikacje w zakresie zarządzania ryzykiem, sprawozdawczości, usług depozytariuszy oraz, co jest nowością, precyzyjnie reguluje kwestię udzielania pożyczek przez alternatywne fundusze inwestycyjne (AFI). Zmiany te wymuszą nowelizację przede wszystkim ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, dostosowując ją do współczesnych wyzwań i standardów europejskich. Poniżej przedstawiamy najważniejsza założenia i prawdopodobny kształt nowych regulacji prawnych.

Nowe ramy prawne dla działalności pożyczkowej funduszy

Jedną z najważniejszych i najbardziej oczekiwanych zmian jest kompleksowe uregulowanie zasad udzielania pożyczek przez alternatywne fundusze inwestycyjne. Aby zwiększyć przejrzystość i bezpieczeństwo tego segmentu rynku, projekt wprowadza:

• Nowy typ funduszu: fundusz pożyczkowy. Będzie to specjalistyczny rodzaj zamkniętego funduszu inwestycyjnego, którego podstawową strategią będzie udzielanie pożyczek. Kluczowym wymogiem będzie utrzymywanie wartości udzielonych pożyczek na poziomie stanowiącym co najmniej 50% jego aktywów netto.
• Ograniczenia dla innych funduszy. Pozostałe fundusze inwestycyjne zamknięte, które nie specjalizują się w działalności pożyczkowej, nadal będą mogły udzielać pożyczek, jednak ich zaangażowanie w ten typ aktywów zostanie znacząco ograniczone – z obecnych 50% do zaledwie 20% wartości aktywów netto.

Celem tej reformy jest wyraźne rozdzielenie działalności pożyczkowej od innych strategii inwestycyjnych, co ma zapobiec ukrytemu ryzyku i zwiększyć transparentność. Umożliwi to również polskim funduszom skuteczniejszą konkurencję na rynku unijnym, gdzie działalność pożyczkowa funduszy była dotychczas szerzej dopuszczalna.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Wzmocnienie odporności funduszy: obowiązkowe narzędzia płynnościowe

W odpowiedzi na potencjalne ryzyka związane z nagłymi odpływami kapitału, projekt ustawy zaostrza przepisy dotyczące zarządzania płynnością funduszy. Dotychczasowe, ogólne wymogi zostaną zastąpione konkretnymi obowiązkami:

• Katalog narzędzi: Zarządzający funduszami inwestycyjnymi otwartymi będą zobowiązani do wyboru i aktywnego stosowania co najmniej dwóch z dziewięciu ustawowo zdefiniowanych narzędzi zarządzania płynnością. Wyjątkiem będą fundusze rynku pieniężnego, dla których wymagane będzie co najmniej jedno takie narzędzie.
• Indywidualne podejście i nadzór: Wybór konkretnych mechanizmów (np. czasowe zawieszenie odkupień, opłaty za umorzenie jednostek) będzie musiał być dostosowany do specyfiki danego funduszu, jego strategii i struktury aktywów. Decyzja ta musi zostać zapisana w statucie funduszu i zgłoszona do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).

Regulacje te mają na celu wzmocnienie stabilności finansowej funduszy i ochronę interesów długoterminowych inwestorów, zwłaszcza w okresach wzmożonej zmienności rynkowej, która mogłaby prowadzić do niekontrolowanej wyprzedaży aktywów.

Większa kontrola nad outsourcingiem: przejrzystość i odpowiedzialność

Nowe przepisy wprowadzają większy rygor w zakresie delegowania funkcji przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) na podmioty zewnętrzne. Projekt precyzuje zasady outsourcingu, wprowadzając:

• Wyraźne rozróżnienie między delegowaniem funkcji podstawowych (związanych z zarządzaniem portfelem i ryzykiem) a dodatkowych (administracyjnych, technicznych).
• Pełną odpowiedzialność TFI: Niezależnie od tego, komu powierzono wykonanie czynności, ostateczna odpowiedzialność za ich zgodność z prawem i interesem uczestników funduszu zawsze spoczywa na towarzystwie.
• Obowiązek informacyjny: Wszelkie czynności przekazane podmiotom trzecim będą musiały być szczegółowo opisane w prospekcie informacyjnym funduszu, dając inwestorom pełny obraz struktury operacyjnej.

Ochrona inwestorów na pierwszym miejscu: depozytariusze pozostaną krajowi

Choć dyrektywa unijna otwiera furtkę do korzystania z usług depozytariuszy z innych państw członkowskich, polski ustawodawca zdecydował się nie implementować tej opcji. Uznano, że funkcja depozytariusza, który strzeże aktywów funduszu, ma fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa środków uczestników. Pozostawienie tej funkcji wyłącznie podmiotom z siedzibą w Polsce ma na celu:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

1. Umożliwienie skuteczniejszego nadzoru przez KNF.
2. Ograniczenie ryzyka systemowego związanego z transgranicznym przechowywaniem aktywów.
3. Zapewnienie maksymalnej ochrony inwestorów poprzez utrzymanie kluczowego elementu infrastruktury rynkowej w krajowej jurysdykcji.

Projekt wprowadza również inne istotne zmiany, w tym:

• Transparentność nazw funduszy: Nazwy funduszy inwestycyjnych będą musiały być rzetelne, jasne i niewprowadzające w błąd, co ma ukrócić praktyki marketingowe obiecujące nierealistyczne zyski lub fałszywie sugerujące niski poziom ryzyka.
• Rozszerzenie działalności TFI: Towarzystwa uzyskają możliwość pełnienia funkcji administratora wskaźnika referencyjnego oraz świadczenia usług w zakresie obsługi kredytów, co zwiększy ich potencjał biznesowy.
• Poprawa współpracy nadzorczej: KNF zostanie zobowiązana do ściślejszej współpracy i wymiany informacji z Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), co przyczyni się do wczesnego wykrywania zagrożeń dla stabilności systemu finansowego w całej UE.

Kiedy przepisy wchodzą w życie?

Obecnie projekt ustawy jest na etapie opracowywania w Ministerstwie Finansów. Zgodnie z planem, Rada Ministrów ma przyjąć go w pierwszym kwartale 2026 roku. Aby dotrzymać terminów wyznaczonych przez dyrektywę, nowe przepisy powinny wejść w życie najpóźniej do 16 kwietnia 2026 r.