Dla tysięcy pracowników z ZUSu pieniądze wstecz: zasiłki, renty, odszkodowania. Resort zdrowia już ma przepisy

• Dla tysięcy pracowników z ZUSu pieniądze wstecz: zasiłki, renty, odszkodowania. Resort zdrowia już ma przepisy
• Przyczyna zmian: implementacja Dyrektywy Unijnej
• Rak jajnika i rak żołądkowo-jelitowy: w wykazie chorób zawodowych
• Rozszerzenie katalogu chorób zawodowych to przede wszystkim realna pomoc dla chorych i ich rodzin
• Konsekwencje dla pracodawców i ZUSu
• Kiedy przepisy wejdą w życie?
• Jednorazowe odszkodowanie z ZUSu
• Jednorazowe odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową

Dla tysięcy pracowników z ZUSu pieniądze wstecz: zasiłki, renty, odszkodowania. Resort zdrowia już ma przepisy

Ministerstwo Zdrowia pracuje nad istotnymi zmianami w przepisach dotyczących chorób zawodowych, które znacząco zwiększą ochronę pracowników narażonych na działanie azbestu. Od 21 grudnia 2025 roku katalog chorób zawodowych zostanie rozszerzony o raka jajnika oraz raka żołądkowo-jelitowego. Ta nowelizacja otwiera drogę byłym i obecnym pracownikom do ubiegania się o nowe świadczenia, takie jak odszkodowania i renty, w przypadku zdiagnozowania tych nowotworów w związku z wykonywaną w przeszłości pracą.

Autopromocja

Monitor Bezpieczeństwa
i Higieny Pracy
Wydanie cyfrowe

Sprawdź

Autopromocja

Przyczyna zmian: implementacja Dyrektywy Unijnej

Główną przyczyną dla nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych jest konieczność wdrożenia do polskiego porządku prawnego zaktualizowanej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2668 z dnia 22 listopada 2023 r.

Unia Europejska zobowiązała państwa członkowskie do zaktualizowania swoich krajowych wykazów chorób zawodowych, aby odzwierciedlały one aktualny stan wiedzy medycznej. Polska, wdrażając te przepisy, dołącza do grona państw, które w sposób kompleksowy chronią zdrowie osób, które w swojej pracy miały kontakt z tym niebezpiecznym minerałem.

Rak jajnika i rak żołądkowo-jelitowy: w wykazie chorób zawodowych

Projektowane zmiany zakładają dodanie dwóch nowych pozycji do listy nowotworów złośliwych, które mogą być uznane za chorobę zawodową, jeśli powstały w następstwie ekspozycji na czynniki rakotwórcze w miejscu pracy. Te pozycje to:

• Rak jajnika
• Rak żołądkowo-jelitowy

Kluczowym elementem rozporządzenia jest tzw. okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, nawet po ustaniu pracy w narażeniu. Jest to niezwykle istotne w przypadku chorób azbestozależnych, które charakteryzują się bardzo długim okresem latencji. Oznacza to, że nowotwór może rozwinąć się i dać objawy nawet kilkadziesiąt lat po zakończeniu aktywności zawodowej i ostatnim kontakcie z azbestem.

Rozszerzenie katalogu chorób zawodowych to przede wszystkim realna pomoc dla chorych i ich rodzin

Rozszerzenie katalogu chorób zawodowych to przede wszystkim realna pomoc dla poszkodowanych pacjentów i ich rodzin. Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, stwierdzenie choroby zawodowej uprawnia do szerokiego wachlarza świadczeń, w tym:

• zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego,
• jednorazowego odszkodowania dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• dodatku pielęgnacyjnego,
• w przypadku śmierci pracownika – renty rodzinnej dla uprawnionych członków rodziny.

Dzięki nowym przepisom, osoby, u których zdiagnozowano raka jajnika lub raka żołądkowo-jelitowego i które w przeszłości pracowały w narażeniu na azbest, zyskają podstawę prawną do walki o te świadczenia. Dotyczy to szerokiej grupy byłych pracowników m.in. z przemysłu budowlanego, energetycznego, chemicznego, stoczniowego, a także z zakładów produkujących materiały izolacyjne i budowlane zawierające azbest.

Konsekwencje dla pracodawców i ZUSu

Nowelizacja wpłynie również na obowiązki pracodawców. Dotyczy to nie tylko firm, które wciąż mają do czynienia z azbestem (np. przy jego usuwaniu), ale także 28 byłych zakładów produkcyjnych i 93 innych firm, które go stosowały. Podmioty te będą zobowiązane do zgłaszania podejrzenia choroby zawodowej również w przypadku diagnozy raka jajnika lub żołądkowo-jelitowego u swoich byłych pracowników.

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

Spodziewany jest także wzrost liczby postępowań prowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Lekarze orzecznicy i komisje lekarskie ZUS będą częściej oceniać związek przyczynowo-skutkowy między tymi nowotworami a historią zatrudnienia pacjenta, co przełoży się na większą liczbę wydawanych orzeczeń i przyznawanych świadczeń.

Kiedy przepisy wejdą w życie?

Projekt rozporządzenia znajduje się obecnie na etapie konsultacji publicznych (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: RC9). Prawdopodobnie nowe przepisy wejdą w życie w grudniu 2025 r.

Jednorazowe odszkodowanie z ZUSu

Warto wiedzieć, że jeżeli jesteś niezdolny do pracy, bo z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznałeś stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu możesz uzyskać jednorazowe odszkodowanie. Komu przysługuje jednorazowe odszkodowanie? Możesz złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie, jeśli: jesteś objęty ubezpieczeniem wypadkowym; na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej stałeś się długotrwale lub stale niezdolny do pracy.

Długotrwały uszczerbek na zdrowiu to takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu przez ponad 6 miesięcy, ale jest możliwa poprawa stanu zdrowia.

Jednorazowe odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową

Kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową podaje Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lutego 2025 r. w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w okresie od dnia 1 kwietnia 2025 r. do dnia 31 marca 2026 r. (M.P. 2025 poz. 222).

W okresie od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2026 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, o których mowa w art. 12 i art. 14 ust. 1–4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwanej dalej „ustawą”, wynoszą:

• 1636 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (art. 12 ust. 1 ustawy);
• 1636 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych (art. 12 ust. 2 ustawy);
• 28 636 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego (art. 12 ust. 3 ustawy);
• 28 636 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty (art. 12 ust. 4 ustawy);
• 147 271 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty (art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy);
• 73 635 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko (art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy);
• 147 271 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 28 636 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci (art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy);
• 147 271 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawnionych równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 28 636 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy);
• 28 636 zł, jeżeli obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, każdemu z nich niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom (art. 14 ust. 3 ustawy);
• 73 635 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 28 636 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego (art. 14 ust. 4 ustawy).