Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny - OIPE - nowy sposób oszczędzania

• Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny - OIPE
• OIPE podobne do IKE
• Wykonanie prawa UE i rozporządzenia w sprawie OIPE
• Kim jest oszczędzający w ramach OIPE?
• Dostawcy OIPE
• Rejestracja OIPE
• Transparentność OIPE
• Warianty inwestycyjne w OIPE
• Kto sprawuje nadzór nad OIPE?

Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny - OIPE

W dniu 11 lipca 2023 r. przekazano Prezydentowi RP i Senatowi ustawę z dnia 7 lipca 2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (dalej jako: ustawa).

Ma dojść do prowadzenia zmian w krajowym porządku prawnym w związku z wejściem w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE), dalej jako: rozporządzenie.

Ustawa określa:

• zasady gromadzenia oszczędności na kontach ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego, zwanego dalej „OIPE”;
• warunki dokonywania wpłat na subkonta OIPE;
• warunki dokonywania wypłat, wypłat transferowych oraz zwrot.

OIPE podobne do IKE

Jak wynika z uzasadnienia do ustawy: W Polsce w obecnie obowiązującym stanie prawnym za zbliżony produkt do OIPE można uznać IKE funkcjonujące w III filarze emerytalnym, stąd w niniejszym projekcie wzorowano się na już istniejących, dobrych oraz sprawdzonych rozwiązaniach w tym zakresie. OIPE mają stanowić uzupełnienie systemu obecnych państwowych, pracowniczych lub indywidualnych emerytur krajowych, ale nie zastępują, ani nie harmonizują systemu krajowych emerytur indywidualnych.

Wykonanie prawa UE i rozporządzenia w sprawie OIPE

W rozporządzeniu ustanawia się jednolite przepisy dotyczące rejestracji indywidualnych produktów emerytalnych, które są dystrybuowane w Unii pod oznaczeniem „ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny” lub „OIPE”, jak również jednolite przepisy dotyczące tworzenia i dystrybucji tych produktów oraz nadzoru nad nimi.

Zgodnie z rozporządzeniem: „ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny” lub „OIPE” oznacza długoterminowy indywidualny produkt emerytalny o charakterze oszczędnościowym, który jest oferowany przez przedsiębiorstwo finansowe kwalifikujące się zgodnie z art. 6 ust. 1 w ramach umowy dotyczącej OIPE i który jest nabywany przez oszczędzającego w ramach OIPE lub przez niezależne stowarzyszenie oszczędzających w ramach OIPE w imieniu swoich członków z myślą o emeryturze, a także który nie przewiduje żadnej możliwości lub ściśle ograniczoną możliwość przedterminowego umorzenia i jest zarejestrowany zgodnie z niniejszym rozporządzeniem

Kim jest oszczędzający w ramach OIPE?

Oszczędzający w ramach OIPE oznacza osobę fizyczną, która zawarła umowę dotyczącą OIPE z dostawcą OIPE.

Dostawcy OIPE

OIPE mogą być oferowane przez wiele różnych instytucji finansowych, w tym przez zakłady ubezpieczeń, podmioty zarządzające aktywami, banki, niektóre firmy inwestycyjne i niektóre instytucje pracowniczych programów emerytalnych.

Rejestracja OIPE

Dostawcy, którzy zamierzają oferować OIPE, muszą dokonać jego rejestracji. Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych rejestruje nowe OIPE w centralnym rejestrze na podstawie decyzji podjętej przez właściwe organy krajowe. Po zarejestrowaniu produktu może on być oferowany i dystrybuowany w całej UE.

Transparentność OIPE

• Z myślą o zapewnieniu wysokiego poziomu przejrzystości w rozporządzeniu zapisano, że oszczędzający w ramach OIPE mają otrzymać:
  • kluczowe informacje o produkcie przedstawione w dokumencie w standardowym formacie (tj. dokument zawierający kluczowe informacje dotyczące OIPE). Aby zapewnić wysoki stopień ochrony konsumenta, oszczędzający w ramach OIPE nie będą mieli możliwości zrezygnowania z porady przed zawarciem umowy;
  • co roku – informację o świadczeniach z OIPE, która zawiera kluczowe informacje na temat stanu zgromadzonych oszczędności.
• W szczególności należy zagwarantować pełną przejrzystość kosztów i opłat.
• Komisja Europejska określi – w drodze regulacyjnych standardów technicznych – szczegóły dotyczące prezentacji informacji, które mają być zamieszczone w dokumencie zawierającym kluczowe informacje OIPE oraz w informacji o świadczeniach z OIPE.

Warianty inwestycyjne w OIPE

• Dostawcy OIPE mogą oferować maksymalnie sześć wariantów inwestycyjnych, w tym domyślny wariant inwestycyjny, czyli tak zwany podstawowy OIPE. Wszystkie warianty inwestycyjne są zaprojektowane przez dostawców OIPE z uwzględnieniem gwarancji lub techniki ograniczania ryzyka, które zapewniają oszczędzającym w ramach OIPE wystarczający poziom ochrony.
• W przypadku podstawowego OIPE dostawcy OIPE zapewniają ochronę kapitału oszczędzających w ramach OIPE albo w oparciu o gwarancję, albo o techniki ograniczania ryzyka zgodne z celem polegającym na umożliwieniu oszczędzającemu w ramach OIPE odzyskania kapitału. Koszty i opłaty związane z podstawowym OIPE nie mogą przekraczać 1 % zgromadzonego kapitału rocznie.
• Oszczędzający w ramach OIPE mają prawo do regularnej zmiany wariantu inwestycyjnego w celu dostosowania swojej strategii inwestycyjnej. Zmiana wariantu inwestycyjnego jest dokonywania nieodpłatnie. Można jej dokonać po upływie co najmniej pięciu lat od zawarcia umowy dotyczącej OIPE, a w przypadku kolejnych zmian po upływie pięciu lat od ostatniej zmiany wariantu inwestycyjnego. Dostawcy OIPE mogą zezwolić oszczędzającym w ramach OIPE na częstsze zmiany wariantu inwestycyjnego.

Kto sprawuje nadzór nad OIPE?

Przestrzeganie przepisów rozporządzenia w sprawie OIPE jest nadzorowane przez organy krajowe właściwe dla dostawców i dystrybutorów OIPE. Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych przysługują natomiast uprawnienia do interwencji w sprawie produktu, dzięki którym może on podejmować na szczeblu całej UE skuteczne działania w razie poważnej obawy co do ochrony oszczędzających w ramach OIPE lub zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania i integralności rynków finansowych lub stabilności całego systemu finansowego lub jego części w UE, jeżeli właściwe organy krajowe nie podjęły kroków przeciwdziałających zagrożeniu w dostatecznym stopniu.