Czy pracownik może ubiegać się o przeliczenie emerytury na podstawie nowych zarobków

Pracownik może ubiegać się o przeliczenie emerytury przy uwzględnieniu nowych zarobków. ZUS dokona tego przeliczenia, jeśli nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru okaże się wyższy od poprzednio obliczonego.

UZASADNIENIE

Osoby z ustalonym prawem do emerytury mogą pracować po przyznaniu tego świadczenia, a następnie wystąpić z wnioskiem o jego przeliczenie. Jeżeli urodziły się przed 1 stycznia 1949 r., ZUS oblicza im emeryturę według tzw. dotychczasowych zasad, tj. opierając się na:

• liczbie przebytych okresów składkowych i nieskładkowych,
• aktualnie obowiązującej kwocie bazowej oraz
• podstawie wymiaru świadczenia, która jest wypadkową zarobków oraz przeciętnych wynagrodzeń w latach wskazanych do jej ustalenia.

Jeśli osoba uprawniona do emerytury pozostaje w zatrudnieniu po jej przyznaniu, może wystąpić nie tylko o podwyższenie stażu pracy uwzględnionego przy obliczeniu świadczenia, ale ma również możliwość ubiegania się o przeliczenie podstawy wymiaru pobieranej emerytury.

Dla osób, które pracowały po przyznaniu emerytury, obowiązujące przepisy przewidują możliwość przeliczenia podstawy jej wymiaru przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o przeliczenie świadczenia. ZUS przeliczy świadczenie pod warunkiem, że emeryt:

• pozostawał w ubezpieczeniu po ustaleniu prawa do emerytury,
• wskazał zarobki przypadające w całości lub w części po przyznaniu świadczenia,
• wnioskuje o ponowne obliczenie podstawy wymiaru emerytury z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia lub z 20 dowolnych lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia przypadającego przed rokiem złożenia tego wniosku,
• wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z nowo wskazanego okresu jest wyższy od wskaźnika obliczonego poprzednio.

---

Jeśli Państwa pracownik chciałby przeliczyć podstawę wymiaru emerytury dodając zarobki z nowego roku kalendarzowego, spełni ostatni warunek (posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru), gdy nowe wynagrodzenia będą wyższe (w stosunku do przeciętnej płacy) od zarobków przynajmniej z jednego roku kalendarzowego wskazanego do poprzedniego ustalenia podstawy wymiaru świadczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury uzyskuje się bowiem w następujący sposób:

• ZUS dzieli zarobki pracownika w danym roku kalendarzowym przez przeciętną płacę z tego roku; taki schemat powtarza dla każdego z lat wskazanych do ustalenia podstawy wymiaru emerytury,
• uzyskane wskaźniki cząstkowe (wyrażone w procentach) sumuje, a następnie dzieli przez liczbę lat, z których ustala podstawę wymiaru świadczenia.

Rok z najniższymi zarobkami zostanie wtedy wyłączony z podstawy wymiaru świadczenia, a ZUS uwzględni dodatkowo zarobki z roku kalendarzowego przypadającego po przyznaniu emerytury.

Przykładowo, gdyby wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury ustalony z 20 dotychczasowych lat wynosił 110%, najniższy wskaźnik cząstkowy (np. z 2003 r.) – 95%, a stosunek zarobków z 2010 r. do przeciętnej płacy w tym roku 104%, ZUS przeliczyłby podstawę wymiaru emerytury od nowej kwoty bazowej. Gdyby jednak cząstkowy wskaźnik z 2010 r. był niższy niż najniższy wskaźnik cząstkowy z 2003 r., takie przeliczenie nie byłoby możliwe. W takiej sytuacji nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury byłby bowiem niższy od ustalonego poprzednio.

Warunek posiadania wyższego od poprzedniego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia nie jest wymagany w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich ma miejsce wówczas, gdy emeryt od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o przeliczenie jego podstawy wymiaru nie pobrał emerytury (nawet za jeden miesiąc), ponieważ zawiesił prawo do tego świadczenia. Drugi przypadek ma miejsce wtedy, gdy osoba zainteresowana wskaże zarobki osiągnięte w całości po przyznaniu emerytury lub renty. Wówczas jednak nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia musi wynosić co najmniej 130%.

Żaden z dwóch wymienionych wyjątków nie może mieć zastosowania w przypadku Państwa pracownika, gdyż – jak wynika z pytania – pobierał on emeryturę, a do ponownego ustalenia podstawy jej wymiaru wskaże zarobki uzyskane tylko częściowo po przyznaniu świadczenia. W związku z tym ZUS przeliczy przysługującą mu emeryturę, jeśli udowodni on wyższy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia od wskaźnika obliczonego poprzednio.

Podstawa prawna

• art. 15, art. 110 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).