REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej
Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę/fot.Shutterstock
Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę/fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jednym z częściej wypłacanych przez pracodawców składników wynagrodzenia jest - obok pensji zasadniczej - premia. Czy prawo do premii uznaniowej należy zamieszczać w umowie o pracę?

Problem

Zamierzamy wypłacać pracownikom premie uznaniowe. Zapis o prawie do premii chcemy zamieścić w umowach o pracę. Czy w razie rezygnacji z jej wypłacania musimy wypowiedzieć pracownikom warunki ich wynagradzania?

REKLAMA

Rada

Zapisy dotyczące premii uznaniowych mogą znaleźć się w aktach wewnątrzzakładowych (np. w regulaminie wynagradzania lub premiowania) albo w umowie o pracę i powinny ograniczać się jedynie do wskazania możliwości przyznania tego typu składnika wynagrodzenia. Wówczas rezygnacja z wypłacania premii uznaniowej nie będzie wiązać się z obowiązkiem zmiany warunków wynagradzania wynikających z umów o pracę.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Uzasadnienie

REKLAMA

Pracodawca, u którego obowiązuje układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub inny akt wewnątrzzakładowy dotyczący kwestii płacowych, powinien określić w tych dokumentach warunki wynagradzania i przyznawania pracownikom innych świadczeń związanych z pracą. W przypadku zakładów pracy, u których nie funkcjonuje żaden ze wskazanych przepisów, zasady wynagradzania powinny być ustalone w umowach o pracę. Niezależnie od tego elementem obligatoryjnym każdej umowy o pracę jest określenie wynagrodzenia za pracę odpowiadającego rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników płacy.

Jednym z częściej wypłacanych przez pracodawców składników wynagrodzenia jest - obok pensji zasadniczej - premia. Często ma ona charakter uznaniowy. W doktrynie prawa pracy przyjmuje się, że premia uznaniowa, którą pracownik otrzymuje jedynie na podstawie swobodnej oceny pracodawcy, jest w istocie rodzajem nagrody, czyli świadczenia nieroszczeniowego, którego, co do zasady, pracownik nie może żądać od pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 1977 r., I PRN 26/77, OSNC 1977/11/225).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

O tym, czy dana premia jest uznaniowa czy roszczeniowa, nie decyduje jej nazwa, lecz przesłanki (kryteria jej przyznawania) (uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1983 r., III PZP 25/83, OSNC 1983/12/192, oraz wyroki Sądu Najwyższego z 13 stycznia 2005 r., II PK 115/04, i z 3 września 2013 r., I PK 33/13).

Przy dokonywaniu oceny, z jaką premią mamy do czynienia w danych okolicznościach, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na brzmienie odnoszących się do niej regulacji wewnątrzzakładowych lub postanowień umowy o pracę.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Lublinie wyrażonym w wyroku z 8 sierpnia 2018 r. (III APa 8/18):

SA

(...) o charakterze premii należnej pracownikowi nie decyduje następcza ocena przedstawiciela pracodawcy czy przesłuchanych w sprawie świadków, ale źródła prawa pracy mające zastosowanie w przypadku konkretnego pracownika oraz faktyczne zasady związane z przyznawaniem premii w określonym podmiocie.

Warto też przywołać dwa istotne w tym zakresie wyroki Sądu Najwyższego:

  • z 7 grudnia 1963 r. (II PR 846/63, OSNC 1965/2/25), w którym wyjaśniono, że:

SN

(...) stosowany podział na premie regulaminowe i uznaniowe nie jest jednoznaczny, a istnienie regulaminu premiowania nie stanowi jeszcze wystarczającego kryterium do uznania określonych w nim premii za premie regulaminowe;

SN

(...) premia (…) nie jest uregulowana w Kodeksie pracy i jej wypłata jako części wynagrodzenia za pracę musi wynikać z innych przepisów prawa, układów zbiorowych pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę. Dopiero analiza tych przepisów lub postanowień pozwala na ustalenie, czy pracownik nabył prawo do premii i w jakiej wysokości. Zapis w tych unormowaniach dotyczący wypłaty świadczenia nieuzależnionego od weryfikowalnych kryteriów jego przyznania (samo określenie, że przysługuje za szczególne przyczynianie się do wykonywania zadań zakładu ma charakter relatywny) i wypłaty oznacza, że jest to nagroda z art. 105 k.p. Spełnienie przez pracownika skonkretyzowanych i zobiektywizowanych przesłanek premiowych powoduje natomiast powstanie prawa podmiotowego do przyznania dla niego premii (…). W konsekwencji w sprawie o roszczenie premiowe ocena sądu obejmuje ustalenie i ocenę obiektywnych przesłanek warunkujących nabycie uprawnień premiowych, w tym także przesłanek niezależnych od pracownika.

Zatem dana premia jest pozbawiona cech roszczeniowości, jeżeli:

  • jest przyznawana wyłącznie swobodną decyzją pracodawcy lub przełożonego,
  • zapisy w wewnętrznych aktach normatywnych lub w umowie o pracę ograniczają się wyłącznie do możliwości przyznania premii i nie zawierają konkretnych oraz możliwych do zweryfikowania warunków jej naliczania i wypłacania.

REKLAMA

Podjęcie przez pracodawcę decyzji o niewypłaceniu spełniających wskazane przesłanki premii uznaniowych w danym miesiącu części lub wszystkim pracownikom albo zawieszenie całkowite lub na pewien okres ich wypłaty nie wymaga zmian treści umów o pracę.

Jeżeli postanowienia umowy o pracę albo aktów prawa wewnątrzzakładowego zawierają warunki przyznawania premii, pozytywne lub negatywne, wystarczająco konkretne oraz sprawdzalne, wówczas:

  • ich realizacja daje pracownikowi prawo do otrzymania premii, a decyzja pracodawcy o jej przyznaniu traci cechy swobodnego uznania, będące podstawą wypłacenia premii uznaniowej (wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2016 r., II PK 70/15);
  • premię należy zaliczyć do składników roszczeniowych (wyroki Sądu Najwyższego: z 20 stycznia 2005 r., I PK 146/04, i z 21 września 2006 r., II PK 13/06, OSNP 2007/17-18/254).

Firma handlowa z Gdańska, która nie jest objęta układem zbiorowym pracy ani regulaminem wynagradzania, od 1 stycznia 2019 r. wypłaca swoim pracownikom m.in. premie uznaniowe (przede wszystkim za wzorowe wypełnianie obowiązków oraz przejawianie inicjatywy w pracy). Wypłaty dokonuje na podstawie zapisu w umowie o pracy o następującym brzmieniu: "Pracownik może otrzymać w danym miesiącu premię uznaniową". Przyznanie tej premii jest uzależnione wyłącznie od swobodnej decyzji pracodawcy. W przedstawionych okolicznościach zaprzestanie wypłacania premii uznaniowej nie będzie oznaczać konieczności zmiany postanowień umów o pracę.

PODSTAWA PRAWNA:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dłuższe urlopy jednak nie dla wszystkich lecz dla wybranych, czyli dla kododatkowe świadczenia. Nie będzie rewolucji w kodeksie pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

Zmiany w przepisach BHP od 2026 czy 2027 roku? Temperatury progowe i czasowe wstrzymanie pracy

Będą zmiany w przepisach BHP. Dotyczą pracy w wysokich temperaturach. Wprowadza się temperatury progowe, po przekroczeniu których pracodawca ma obowiązek wprowadzenia działań ograniczających obciążenie cieplne, np. krótszy czas pracy, przerwy w pracy czy praca zdalna. Przy najwyższych temperaturach praca zostanie czasowo wstrzymana.

Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja?

Praca w wysokich temperaturach jest szczególnie uciążliwa, a nawet może zagrażać zdrowiu i życiu pracowników. Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja? Poznaj aktualnie obowiązujące przepisy BHP.

Sprzedaż w 2030 r. czyli kompetencje przyszłości. Jaki musi być handlowiec za 5 lat?

Sprzedaż dynamicznie się zmienia. Bywa, że klient kończy rozmowę z handlowcem w środku ofertowej formułki. Dziś, a jeszcze bardziej za 5 lat, klienci potrzebują rozmowy, zrozumienia, uważnego słuchania i pomocy. Coraz ważniejsza jest uczciwość i działanie zgodnie z wartościami. O czym dziś musi wiedzieć handlowiec, aby w 2030 r. posiadał wszystkie wymagane kompetencje?

REKLAMA

Przeniesienie pracownika do innego działu. Co z wypowiedzeniem zmieniającym i odprawą?

W praktyce może się zdarzyć, iż pracodawca przenosi pracownika do innego działu, aby uniknąć zwolnień. Jak dokonać tego zgodnie z prawem? Kiedy nie jest potrzebne wypowiedzenie zmieniające? Czy przenoszonemu pracownikowi trzeba wypłacić odprawę?

Ekstremalne temperatury zmniejszają wydajność pracy

Z powodu upałów w Chinach, Hiszpanii, Włoszech i Grecji PKB może spaść o blisko 1 pkt proc. - wynika z raportów ekspertów Allianz Trade. Ekstremalne temperatury maja duży wpływ na wydajność pracy.

Realia pracy tymczasowej. Co liczy się dziś dla firm i kandydatów? [Badanie]

Na rynku pracy, gdzie coraz trudniej o trwałość i przewidywalność, głos pracowników oraz pracodawców staje się jednym z najczulszych barometrów zmian. Job Impulse co roku bada poziom satysfakcji obu tych grup. Najnowsze wyniki wskazują, że oczekiwania wobec agencji dynamicznie rosną: firmy domagają się sprawnych, natychmiastowych rekrutacji, ale przy zachowaniu wysokiej jakości procesów i maksymalnym ograniczeniu rotacji. Z kolei pracownicy tymczasowi coraz wyraźniej sygnalizują potrzebę stabilności, poszerzania systemu benefitów, a także obsługi formalności online.

Lipiec 2025 – dni wolne, godziny pracy

Lipiec 2025 – dni wolne od pracy i godziny pracy. To najbardziej zapracowany miesiąc w roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w lipcu? Czy kalendarz dni wolnych od pracy przewiduje święta w tym miesiącu?

REKLAMA

Zmiany w umowach o pracę: dodatkowe koszty dla pracodawcy bo część umów musi przejść przez tłumacza przysięgłego

W III kwartale 2025 r. obowiązują już cztery istotne i nowe ustawy w obszarze prawa pracy. Przyglądamy się jednej z nich w zakresie zmian w zatrudnieniu jakie weszły na skutek tych nowych regulacji. Chodzi o istotną instytucję bo o umowę o pracę! To dokument, który ma kluczowe znaczenie dla stosunku pracy. Zmiany, które zaszły w umowach o pracę są naprawdę znaczące i co gorsza generują koszty dla pracodawców. Pocieszające jest jednak to, że zmiany dotyczą tylko wybranych grup pracowników, nie wszystkich zatrudnionych osób.

Wyzwania dla pracodawców w zakresie wynagrodzeń. Zmiany pomogą zmniejszyć rotację pracowników

Połowa polskich pracowników uważa, że zarabia za mało. To powód dużej rotacji pracowników. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami? Co muszą zmienić, aby zmniejszyć rotację w firmie?

REKLAMA