Dobrowolna odprawa wypłacona w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i umowy zlecenia

RADA

Odprawa wypłacona pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę jest zwolniona ze składek, ale muszą Państwo naliczyć od niej podatek. Natomiast od świadczenia wypłaconego zleceniobiorcy mają Państwo obowiązek naliczyć i składki, i podatek.

UZASADNIENIE

Zwolnione z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne są świadczenia pieniężne wypłacane pracownikowi w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem umowy o pracę. Aby mogły być one zwolnione z podstawy wymiaru składek, nie muszą być wypłacane tylko w przypadkach rozwiązania umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników. Mogą to być także świadczenia pieniężne wypłacane w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, np. z woli obu stron, czyli w drodze porozumienia. Podstawą wypłaty takiego świadczenia po stronie pracodawcy może być w takim przypadku np. chęć dodatkowego wynagrodzenia pracownika jako podziękowanie za dobrą pracę albo chęć zmotywowania pracownika do rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron i dobrowolnego odejścia z pracy. Jeśli jednak do wypłaty dodatkowego świadczenia pracodawca nie jest zobowiązany na mocy przepisów prawa powszechnego (np. ustawy) albo zakładowego (np. zakładowego układu zbiorowego, regulaminu wynagradzania itp.), lecz wypłaca go dobrowolnie, w drodze uznaniowej, ma obowiązek przestrzegać zasady równego traktowania w zatrudnieniu (zakaz dyskryminacji).

Odprawę otrzyma tylko jeden Państwa pracownik, mimo że z pozostałymi pracownikami w tym samym czasie także zostaną rozwiązane umowy o pracę na podstawie porozumienia stron. Pracownicy ci mogą więc wystąpić do Państwa z roszczeniem o wypłatę takich samych odpraw. Mogą też wystąpić o odszkodowanie z tytułu naruszenia przez pracodawcę zakazu dyskryminacji.

Wypłacając odprawę tylko jednemu pracownikowi powinni Państwo móc udowodnić, że wypłata temu pracownikowi dodatkowego świadczenia łączy się ze szczególnymi okolicznościami rozwiązania umowy o pracę, jakie nie występują przy okazji zawierania pozostałych porozumień o rozwiązaniu umowy (np. pracownik znajduje się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej, ale jest zmuszony do rezygnacji z zatrudnienia z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad ciężko chorym członkiem rodziny, pracownik w sposób szczególny, ponadprzeciętny zasłużył się dla dobra zakładu pracy, ma najdłuższy zakładowy staż pracy itp.).

Odprawa (świadczenie pieniężne) wypłacona zleceniobiorcy nie jest zwolniona ze składek na ubezpieczenia. Nie jest to bowiem odprawa wypłacona w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, lecz w związku z rozwiązaniem umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia). W tym przypadku od wypłaconego zleceniobiorcy świadczenia mają Państwo obowiązek naliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Nie ma tu znaczenia podstawa przyznania zleceniobiorcy dodatkowego świadczenia, np. rozwiązanie umowy w drodze porozumienia stron czy wypowiedzenia umowy zlecenia.

Wymienione odprawy nie korzystają ze zwolnień podatkowych. Zwolnione z podatku dochodowego są bowiem m.in. otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem m.in.:

• określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

• odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Od kwoty odprawy wypłaconej pracownikowi na podstawie porozumienia stron mają więc Państwo obowiązek odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wypłata odprawy przyznanej pracownikowi, wysokość i zasady ustalania nie wynikają bowiem wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, ale z woli samych stron stosunku pracy.

Mają Państwo również obowiązek naliczyć podatek od kwoty odprawy wypłaconej zleceniobiorcy w związku z rozwiązaniem umowy zlecenia.

Podstawa prawna:

• § 2 pkt 3 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.),

• art. 81 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027),

• art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).