REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop ojcowski i zasiłek za czas urlopu ojcowskiego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof Stucke
Kancelaria Prawa Pracy
Urlop ojcowski i zasiłek za czas urlopu ojcowskiego. / Fot. Fotolia
Urlop ojcowski i zasiłek za czas urlopu ojcowskiego. / Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Urlop ojcowski pojawił się w polskim Kodeksie pracy i zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2010 r. Na początku ojciec dziecka mógł skorzystać z 7 dni wolnego. Obecnie urlop ojcowski wynosi 2 tygodnie. Za czas urlopu należy się zasiłek macierzyński. Czy zasiłek będzie przysługiwał także prowadzącym działalność gospodarczą?

Urlop ojcowski w Kodeksie pracy

Regulacje prawne dotyczące urlopu ojcowskiego zostały wprowadzone do Kodeksu pracy ustawą z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 237, poz. 1654) . Z danych przedstawianych przez ZUS oraz MPiPS wynika, że liczba pracowników korzystających z tego uprawnienia wzrasta z każdym rokiem. Uprawnienie to ściśle związane z pracownikiem-ojcem wychowującym dziecko nie może być wykorzystany przez żadną inną osobę. Wyjaśnienia wymaga, iż urlop ojcowski należy się zarówno ojcom biologicznym jak i adopcyjnym. Warte podkreślenia jest, iż nie jest konieczne, by pracownik-ojciec pozostawał w związku małżeńskim z matką dziecka.

REKLAMA

Autopromocja

Wymiar urlopu ojcowskiego

REKLAMA

Prawo do urlopu ojcowskiego przysługuje w wysokości 2 tygodni, nie dłużej jednakże niż w przypadku ojca biologicznego - do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia, a w przypadku ojca adopcyjnego - do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w sytuacji dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

Przez dwa tygodnie urlopu ojcowskiego należy rozumieć 14 kolejnych dni kalendarzowych, które dotyczą również dni wolnych, czyli soboty i niedziele, a także wypadające w tym okresie święta.

Zobacz polecany produkt: KODEKS PRACY 2015 z komentarzem (PDF)

Jak wskazał Główny Inspektorat Pracy w piśmie z 29 stycznia 2010 r. (nr GPP-316- 4560-3-1/10/PE/RP): „Przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopu ojcowskiego, nie przewidują możliwości dzielenia tego urlopu na części ani udzielania go w dniach; jest on zatem niepodzielny i przysługuje w pełnym wymiarze tygodnia.”  Również zdaniem Departamentu Prawa Pracy MPiPS przepisy kodeksu pracy dotyczące urlopu ojcowskiego nie przewidują możliwości podzielenia tego urlopu na części.[1]

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Urlop ojcowski a urlop macierzyński

Urlop ojcowski może być wykorzystany równolegle z urlopem macierzyńskim. Dla korzystania z urlopu ojcowskiego bez znaczenia jest to, czy matka dziecka pozostaje w stosunku pracy, czy przebywa np. na urlopie wychowawczym. Warte podkreślenia jest fakt, iż urlopu ojcowskiego nie można przekazać pracownicy-matce. W przypadku, gdy ojciec dziecka nie zdecyduje się wykorzystać swojego prawa dni wolne przepadają.

Porozmawiaj o tym na FORUM

Wniosek o urlop ojcowski

Przesłanką udzielenia urlopu jest złożenie stosownego wniosku. Wniosku nie powinno się uzasadniać.[2] Zainteresowany powinien go złożyć pracodawcy w formie pisemnej co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia urlopu. Wniosek ten jest wiążący dla pracodawcy wtedy, gdy dotyczy samego faktu udzielenia tego urlopu, jak i jego terminu. Wniosek powinien co do zasady obejmować cały urlop ojcowski. Klauzula pozwalająca na skrócenie wymiaru tego urlopu może wynikać tylko z tego, że pracownik nie może skorzystać z całego urlopu ze względu na wiek dziecka. Prawo do urlopu ojcowskiego ma charakter roszczeniowy. Pracodawca, który zdecyduje się odmówić prawa do urlopu ojcowskiego, naraża się na karę grzywny w granicach od 1 000 zł do 30 000 zł. Zgodnie z przepisem kodeksu pracy kto, będąc pracodawcą albo działając w jego imieniu narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych, podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

Uprawnienie fakultatywne

Urlop ojcowski jest uprawnieniem fakultatywnym, ustawodawca nie przewidział obowiązku korzystania z tego uprawnienia. Aby pracownik mógł skorzystać z urlopu ojcowskiego nie musi być małżonkiem matki swojego dziecka, ani nie musi z nią prowadzić wspólnego gospodarstwa domowego. Może żyć z matką w konkubinacie. Także rozwód nie stanowi przeszkody formalnej w możliwości skorzystania z tego uprawnienia.

Warunki uprawniające do urlopu ojcowskiego

Urlop ojcowski przysługuje pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, tak więc do jego uzyskania niezbędne jest, aby wnioskujący spełniał łącznie warunki:

  • posiadał status pracownika
  • był ojcem dziecka, na które ubiega się o urlop ojcowski
  • nie był pozbawiony praw rodzicielskich

Dokumenty do wniosku o urlop ojcowski

Ochrona pracownika-ojca

Pracownikowi korzystającemu z urlopu ojcowskiego udzielono ochrony, jaka przysługuje pracownicy korzystającej z urlopu macierzyńskiego. Oznacza to, że pracownik–ojciec podlega szczególnej ochronie, podobnie jak ma to miejsce w przypadku pracownicy przebywającej na urlopie macierzyńskim. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ma on prawo do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, ale przede wszystkim podlega szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy przewidzianej w art. 177 k.p. i ma prawo, po wykorzystaniu urlopu, powrotu na wcześniej zajmowane stanowisko. Za czas urlopu ojcowskiego, podobnie jak ma to miejsce przy urlopie macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyńskim oraz urlopie rodzicielskim, pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach i warunkach określonych w ustawie z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( tekst jednolity Dz. U.  1999 nr 60 poz. 636).

Urlop ojcowski na działalności gospodarczej

Prawo do skorzystania przez ojca wychowującego dziecko z urlopu ojcowskiego przysługuje nie tylko ojcu-pracownikowi, ale również ojcu-prowadzącemu pozarolniczą działalność gospodarczą. Urlop ojcowski należy się w wymiarze 2 tygodni. Świadczenie to przysługuje niezależnie od urlopu macierzyńskiego przysługującego matce dziecka.

Urlop ojcowski a działalność gospodarcza

Zasiłek macierzyński za czas urlopu ojcowskiego

REKLAMA

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe określona jest zawsze podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe. Nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego realizuje się poprzez podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Ubezpieczeni prowadzący działalność gospodarczą przystępują do tego ubezpieczenia na zasadzie dobrowolności. Aby nabyć prawo do zasiłku macierzyńskiego należy w pierwszej kolejności podjąć działalność gospodarczą i zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego. Biorąc pod uwagę orzecznictwo Sądu Najwyższego, w przypadku przerwy w ubezpieczeniu zdrowotnym przekraczającej 30 dni, mamy do czynienia z przerwaniem ciągłości ubezpieczenia chorobowego, co powoduje, iż po podjęciu zawieszonej działalności gospodarczej wymiar zasiłku będzie ustalany na podstawie zadeklarowanego dochodu już za okres po podjęciu zawieszonej działalności gospodarczej i po opłaceniu składek za ten okres.

Celem uzyskania zasiłku macierzyńskiego z tytułu urlopu ojcowskiego ojciec powinien złożyć do ZUS: oświadczenie do ZUS, o rezygnacji z prowadzenia działalności gospodarczej na czas opieki nad dzieckiem, skrócony akt urodzenia dziecka, oświadczenie, że zasiłku macierzyńskiego nie pobrano z innego tytułu, zaświadczenie płacenia składek na druku ZUS Z-3a.

Urlop ojcowski 8 tygodni?

W poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy dotyczącym wydłużenia wymiaru urlopu ojcowskiego z obowiązujących dwóch do ośmiu tygodni (odrzuconym przez Komisję Nadzwyczajną do spraw zmian w kodyfikacjach) postulowano wydłużenie do ośmiu tygodni wymiar urlopu ojcowskiego, umożliwiając ponadto dzielenie tego urlopu na maksymalnie dwie części.[3]

Urlop ojcowski w świadectwie pracy

[1] Stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2012 w sprawie niepodzielności urlopu ojcowskiego

[2] K.. Walczak, Komentarz do kodeksu pracy, Seria: Komentarze Online - BeckOK ,s .648

[3] Druk Sejmowy nr. 666 z dnia 22 czerwca 2012

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

Zmiany w stażu pracy od 2026 roku. Więcej praw dla 5 mln pracowników

Zmiany w stażu pracy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku to więcej praw dla nawet 5 mln pracowników w Polsce. Nowe przepisy oznaczają też realny wzrost kosztów pracy. Działy kadr i płac już powinny przygotowywać się do zmian.

Zmiana branży w 2025 – od czego zacząć i gdzie znaleźć ogłoszenia pracy?

Rynek pracy, jaki znaliśmy, właśnie przestaje istnieć. Dzieje się to na naszych oczach i tak naprawdę tempo zmian jest znacznie szybsze, niż przypuszczali eksperci. Choć brzmi to aż nadto dramatycznie, to jednak nie można zaprzeczyć, że wielu pracowników zmaga się aktualnie z poważnymi problemami zawodowymi, a pracodawcy dwoją się i troją, aby stworzyć nowe systemy zarządzania w rzeczywistości AI. Niektóre zawody już przestają istnieć lub przechodzą intensywne zmiany, u podstaw których znajdziemy wdrożenie czata GPT do codziennych obowiązków. Dla niektórych osób jedynym rozwiązaniem okazała się zmiana pracy, dla innych w grę wchodzi tylko zmiana branży. Przebranżowienie to współczesny odpowiednik ucieczki z tonącego statku - tylko w tym wypadku pracownik sam buduje swoją szalupę ratunkową. Zatem jak aktualnie wygląda temat zmiany branży? Jakie są powody? W którą stronę iść i gdzie szukać nowych zawodowych wyzwań?

Składka zdrowotna 2025: ryczałt, karta podatkowa, podatek liniowy, zasady ogólne. Jaka jest podstawa wymiaru? Ile procent?

Jaka jest podstawa wymiaru składki oraz kwota składki zdrowotnej w 2025 roku dla niektórych grup ubezpieczonych? ZUS informuje o wysokości składki na ryczałcie, karcie podatkowej, przy zasadach ogólnych, podatku liniowym, podatku od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz dla osób współpracujących.

REKLAMA

Do kiedy jest nabór firm i instytucji do pilotażu skróconego tygodnia pracy?

Pilotaż skróconego tygodnia pracy jest konieczny. Może się okazać, że powszechny zapis o krótszym czasie pracy będzie tragiczny dla polskiej gospodarki, firm i społeczeństwa. Do kiedy trwa nabór firm i instytucji do projektu?

2,5 tys. euro za pracę na magazynie w Szwecji i Norwegii. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego?

Szwecja, Norwegia, Niemcy i Czechy to opłacalne kierunki na podjęcie pracy w wakacje. W państwach skandynawskich na magazynie można zarobić 2,5 tys. euro miesięcznie. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego? Bardzo dobre zarobki są też w Niemczech i Czechach.

Zmieniasz adres podczas zwolnienia lekarskiego (tzw. L4)? Masz tylko 3 dni na zgłoszenie. Sprawdź, co grozi za spóźnienie

Planujesz wyjechać do rodziny, będąc na zwolnieniu lekarskim albo zmieniłeś miejsce pobytu w trakcie choroby? Zgodnie z przepisami masz tylko trzy dni na zgłoszenie. W przeciwnym razie możesz stracić prawo do zasiłku chorobowego.

Dłuższe urlopy jednak nie dla wszystkich lecz dla wybranych, czyli dla kogo dodatkowe świadczenia. Nie będzie rewolucji w kodeksie pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

REKLAMA

Zmiany w przepisach BHP od 2026 czy 2027 roku? Temperatury progowe i czasowe wstrzymanie pracy

Będą zmiany w przepisach BHP. Dotyczą pracy w wysokich temperaturach. Wprowadza się temperatury progowe, po przekroczeniu których pracodawca ma obowiązek wprowadzenia działań ograniczających obciążenie cieplne, np. krótszy czas pracy, przerwy w pracy czy praca zdalna. Przy najwyższych temperaturach praca zostanie czasowo wstrzymana.

Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja?

Praca w wysokich temperaturach jest szczególnie uciążliwa, a nawet może zagrażać zdrowiu i życiu pracowników. Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja? Poznaj aktualnie obowiązujące przepisy BHP.

REKLAMA