Czy przepisy ustawy o czasie pracy kierowców stosujemy do pracownika, który wykonuje pracę kierowcy, ale w umowie o pracę ma inne stanowisko

Pracownik ten nie powinien być traktowany jak kierowca w zakresie polskich przepisów o czasie pracy. Mogą mieć jednak do niego zastosowanie unijne przepisy regulujące czas pracy kierowców. Państwa pracownik może ponadto dochodzić przed sądem roszczeń o ustalenie zatrudnienia na stanowisku kierowcy, gdyż jego praca w rzeczywistości sprowadzona została do wykonywania czynności kierowcy.

UZASADNIENIE

Przepisy ustawy o czasie pracy kierowców regulują czas pracy kierowców wykonujących przewóz drogowy, zatrudnionych na podstawie stosunku pracy (art. 1 ustawy o czasie pracy kierowców). Jedynie w przypadku przewozów regularnych na trasach nieprzekraczających 50 km ustawa ustala okresy prowadzenia pojazdów, obowiązkowe przerwy w prowadzeniu i gwarantowane okresy odpoczynku kierowców:

• zatrudnionych na podstawie stosunku pracy,
• niebędących pracownikami.

Przepisy unijne (rozporządzenie nr 561/2006) dotyczące czasu prowadzenia pojazdów mają szersze zastosowanie. Stosujemy je (w odniesieniu do pojazdów, które są objęte przepisami rozporządzenia unijnego) do kierowcy, czyli każdej osoby, która kieruje pojazdem nawet przez krótki okres, oraz każdej osoby, która jest przewożona w pojeździe w tym celu, aby kierować nim w razie potrzeby (art. 4 pkt c rozporządzenia nr 561/2006). Przepisy unijne dotyczące kierowców mają zatem zastosowanie w przypadku faktycznego wykonywania czynności kierowcy. Nie ma więc znaczenia, na jakim stanowisku dana osoba jest zatrudniona, oraz na jakiej podstawie prawnej wykonuje dany przewóz drogowy.

WAŻNE!

Przepisy unijne dotyczące czasu pracy kierowców stosujemy również do pracowników, którzy kierują pojazdem i nie są zatrudnieni na stanowisku kierowcy.

Bezwzględnie osoba zatrudniona na innym stanowisku niż kierowca będzie podlegać przepisom rozporządzenia nr 561/2006, jeśli będzie prowadzić pojazd objęty przepisami tego rozporządzenia. Rozporządzenie to ma zastosowanie do przewozu drogowego:

• rzeczy, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 3,5 tony lub
• osób pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą.

Zatem Państwa pracownik, nawet jeżeli jest zatrudniony na stanowisku magazyniera, a wykonuje pracę kierowcy, podlega przepisom unijnym dotyczącym kierowców, jeżeli wykonuje ww. przewóz drogowy.

Przepisy ustawy o czasie pracy kierowców stosuje się natomiast – poza wskazanym wyżej wyjątkiem – do kierowcy zatrudnionego na podstawie stosunku pracy. Państwowa Inspekcja Pracy przyjmuje, że do oceny, czy dana osoba podlega pod te przepisy, decydujące znaczenie ma umowa o pracę i wynikające z niej stanowisko pracy, na którym jest zatrudniony pracownik. Jak wskazał Departament Prawny GIP w piśmie z 11 sierpnia 2008 r. w sprawie umów o pracę kierowców (GPP-302-4560-609/08/PE), zgodnie z „art. 29 § 1 pkt 1 k.p. umowa o pracę określa w szczególności rodzaj wykonywanej pracy. Inspektor pracy dokonujący czynności nadzorczo-kontrolnych w zakresie przepisów o czasie pracy weryfikuje zgodność organizacji czasu pracy ze szczególnymi rozwiązaniami z ustawy o czasie pracy kierowców tylko wtedy, jeżeli strony stosunku pracy wspólnie uzgodniły taki właśnie charakter zatrudnienia. Inspektor pracy nie ma przy tym uprawnień do wyręczania stron stosunku pracy w tym zakresie. Jeżeli zatem strony stosunku pracy ustalą, że pracownik będzie wykonywał pracę w charakterze magazyniera, w rzeczywistości jednak – w ocenie pracownika – charakter jego zatrudnienia bardziej przypominać mu będzie kierowcę, ewentualne roszczenia pracownika mogą być dochodzone wyłącznie przed sądem pracy, np. w drodze powództwa o ustalenie charakteru zatrudnienia”.

W przedstawionej sytuacji PIP nie powinna więc kwestionować rozliczania czasu pracy w sposób właściwy dla pracownika innego niż kierowca. Nie oznacza to, że Państwa pracownik nie może dochodzić swoich roszczeń w tym zakresie i że nie uda mu się na drodze sądowej skutecznie zakwestionować obecnego stanowiska pracy. Osoba ta w rzeczywistości bowiem wypełnia w sposób regularny czynności przypisane pracy kierowcy, gdy powinny one stanowić jedynie mniejszą część jego zadań jako magazyniera. Mamy zatem do czynienia z pozornym określeniem stanowiska pracy tej osoby, co może pociągać za sobą skutki w odniesieniu nie tylko do rozliczania czasu pracy. Pozorne określenie stanowiska pracy może również wpływać na inne wymagania związane z zatrudnianiem kierowców, dotyczące np. dodatkowych badań lekarskich przeprowadzanych dla kierowców.

PRZYKŁAD

Pracownik był zatrudniony na stanowisku magazyniera. Jednak faktycznie wykonywał pracę kierowcy. Po rozwiązaniu umowy o pracę pracownik wystąpił do sądu pracy o ustalenie, że faktycznie pracował na stanowisku kierowcy. Sąd uznał, że pracownik wykonywał pracę kierowcy. Pracodawca został zobowiązany do zmiany temu pracownikowi świadectwa pracy w zakresie stanowiska pracy z magazyniera na kierowcę. Musi również, zgodnie z żądaniem pracownika określonym w pozwie, zapłacić mu wynagrodzenie za godziny nadliczbowe w związku z innym niż u magazyniera sposobem rozliczania czasu pracy oraz diety z tytułu delegacji służbowych, które w przypadku kierowcy przysługują za każdy wyjazd poza siedzibę pracodawcy.

Podstawa prawna

• art. 1, art. 2 ust. 1, art. 4 pkt c rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz.Urz. UE L 06.102.1),
• art. 1, art. 2 pkt 7 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.),
• art. 29 Kodeksu pracy.