REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dostosować czas do własnych potrzeb

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Bogusz

REKLAMA

Artykuł 128 Kodeksu pracy definiuje czas pracy jako „czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”. Obowiązkiem pracodawcy jest ustalać czas pracy pracowników w sposób efektywny i jednocześnie bezwzględnie przestrzegać określonych przepisami norm. W jaki sposób ma to zrobić?

Pojęcie „norm czasu pracy” często kojarzy się z ograniczeniami i zakazami, szczególnie osobom, które ten czas planują, czy też organizują. Jest to częściowo prawda, ale jak pokazuje doświadczenie, takie ograniczenia są konieczne, aby praca nie stała się niewolnictwem, a pracownik niewolnikiem. Pomimo ograniczeń i zakazów należy zastanowić się, jakie rozwiązania i możliwości oferuje otoczenie prawne, w którym się funkcjonuje.

Z efektywnym planowaniem czasu pracy borykają się często kierownicy placówek handlowych, a w szczególności sklepów tzw. wielkopowierzchniowych. Związane jest to przede wszystkim z godzinami otwarcia takich sklepów (zazwyczaj około 12 godzin na dobę, 7 dni w tygodniu) i potrzebą zapewnienia właściwej obsługi klientów, czyli odpowiedniej ilości pracowników, o odpowiedniej porze dnia. Wbrew pozorom nie wystarczy tutaj jedynie umiejętność organizacji czasu pracy, potrzebne są do tego narzędzia i wiedza. Takim narzędziem jest czas pracy, czyli wspomniane wyżej „ograniczenia i zakazy”.

Czas pracy a specyfika firmy
Prawo pracy pozwala pracodawcom na taki dobór obowiązującego w zakładzie pracy systemu czasu pracy, aby był on najbardziej efektywny i uwzględniał specyfikę danej działalności. Oczywiste jest, że na przykład dla urzędów pracujących najczęściej w godzinach 8.00-16.00, od poniedziałku do piątku, najbardziej efektywny będzie tzw. podstawowy system czasu pracy, czyli praca po osiem godzin. Nie ma tutaj ekonomicznego uzasadnienia inna organizacja czasu pracy, jak na przykład równoważny system czasu pracy. Natomiast sprawdza się on niemal idealnie w handlu, a w szczególności w sklepach wielkopowierzchniowych, gdzie wskaźnik zatrudnienia przekracza najczęściej 50 osób i dochodzi nawet do 200. W tym przypadku podstawowy system nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, ponieważ ogranicza pracodawcy możliwości efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów.

Ograniczenia i zakazy

Istota równoważnego systemu czasu pracy polega na możliwości wydłużenia w niektórych dniach, a w niektórych skrócenia czasu pracy pracowników lub udzielenia czasu wolnego. Należy przy tym pamiętać, że „ograniczenia i zakazy” są tutaj takie same jak w przypadku podstawowego systemu, a mianowicie:
- przeciętnie 40 godzin pracy w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym;
- przeciętnie pięciodniowy tydzień pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym;
- udzielanie odpowiednich okresów odpoczynku (minimum jedenastogodzinny odpoczynek dobowy i minimum trzydziestopięciogodzinny odpoczynek tygodniowy);
- maksymalnie 48 godzin pracy w tygodniu, łącznie z pracą w godzinach nadliczbowych.

Pomimo powyższych zaostrzeń pracodawcy, umiejętnie korzystając z możliwości, jakie daje system równoważny, mogą dostosowywać czas pracy pracowników do własnych potrzeb. Przykład zamieszczony poniżej ilustruje różnice pomiędzy równoważnym a podstawowym czasem pracy.

Jak wynika z przykładowego harmonogramu, pracodawca w równoważnym systemie ma prawo wydłużyć czas pracy pracownika do 12 godzin w jednej dobie pracowniczej. Ta możliwość może zostać wykorzystana na przykład w okresie przedświątecznym w sklepach spożywczych, gdzie, jak wiadomo, liczba klientów wzrasta kilkukrotnie.

Kolejnym przykładem, przy którym znakomicie sprawdza się ten system, są okresy inwentaryzacji towarów. Sklepy wielkopowierzchniowe mają bardzo bogaty asortyment i przeprowadzenie inwentaryzacji przy ograniczonej liczbie pracowników mogłoby spowodować spadek przychodów sieci, ponieważ wydłużyłby się czas tego procesu i w konsekwencji sklep byłby niedostępny dla klientów przez dłuższy okres. Podstawowy czas pracy nie daje takich możliwości planowania obsady, a zdecydowanie bardziej ogranicza.

Okresy rozliczeniowe
Mówiąc o równoważnym systemie czasu pracy, warto również wspomnieć o możliwości wydłużenia okresu rozliczeniowego. Prawo pracy jako podstawowy okres rozliczeniowy definiuje jeden miesiąc, ale daje możliwość wydłużenia go nawet do dwunastu miesięcy w ściśle określonych przypadkach. Placówki handlowe mają możliwość wydłużenia okresu rozliczeniowego maksymalnie do trzech miesięcy.

Jest to kolejne „ograniczenie”, które umiejętnie zastosowane może przyczynić się do ograniczania kosztów personalnych organizacji lub wręcz do ich obniżenia. Możliwość rekompensowania pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, bez konieczności wypłaty za ten czas wynagrodzenia i dodatków do wynagrodzenia, ma tutaj szczególne znaczenie. Jeśli okres rozliczeniowy wynosiłby jedynie miesiąc, to często (chociażby we wspomnianym wyżej okresie przedświątecznym) nie byłoby możliwości zrekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, bo, jak wiadomo, pracodawca ma na to czas najpóźniej do końca każdego okresu rozliczeniowego (gdy tego nie zrobi, musi wypłacić wynagrodzenie i dodatki do wynagrodzenia).

Podsumowując, planowanie czasu pracy w placówkach handlowych, w szczególności w tych dużych, jest procesem skomplikowanym i żmudnym. Ale posiadając odpowiednie do tego narzędzia (system czasu pracy i okres rozliczeniowy) i wiedzę, można efektywnie zarządzać czasem pracy pracowników, nie narażając firmy na dodatkowe koszty.

Kamil Bogusz

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najbardziej szanowane zawody 2025. B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę

Jakie zawody są obecnie najbardziej szanowane przez społeczeństwo? Na końcu listy znajdują się posłowie, europosłowie, samorządowcy, influencerzy i youtuberzy. Zmienia się idealna wizja pracy - B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę.

Pracodawca powinien redukować przebodźcowanie pracowników [SPOSOBY]

Współcześnie pracujemy za dużo, za głośno i za szybko. Wpływa to na przebodźcowanie, co z kolei powoduje niezdolność do koncentracji, złe samopoczucie, a nawet problemy psychiczne. Raport Pracuj.pl “Neurokomfort w pracy i rekrutacji, czyli przed jakimi wyzwaniami stajemy jako neuroróżnorodni w świecie pełnym bodźców” przedstawia problem i podaje pracodawcom sposoby na redukowanie przebodźcowania pracowników.

Uwaga! Komunikat ZUS: Od 1 lipca 2025 nowy kod ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych na stażu. Sprawdź, jak rozliczać 09 21 i 09 20

ZUS przypomina: od 1 lipca 2025 r. obowiązuje nowy kod tytułu ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych pobierających stypendium z urzędu pracy. Zmiana wynika z nowelizacji rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

MRPiPS: W cztery miesiące 2025 r. ponad 103 tys. zezwoleń na pracę dla cudzoziemców. Najczęściej dla obywateli Kolumbii, Filipin, Indii i Nepalu

Wstępne dane Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej za pierwsze 4 miesiące 2025 r. pokazują, że w tym okresie wydano w Polsce 103,2 tys. zezwoleń na pracę cudzoziemców. Najwięcej otrzymali Kolumbijczycy. Na kolejnych miejscach w zestawieniu znaleźli się obywatele Filipin, Indii, Nepalu oraz Uzbekistanu. Jednocześnie zaledwie 1,2 tys. zezwoleń wydano dla pracowników z Ukrainy.

REKLAMA

Czy zmiana formy prawnej pracodawcy wpływa na PPK? [PRZYKŁADY]

Przepisy ustawy o PPK nie wyłączają ani nie modyfikują zasad kontynuacji bądź sukcesji wynikających np. z przepisów kodeksu spółek handlowych. Jeżeli po przekształceniu danemu podmiotowi przysługują nadal prawa i obowiązki, jakie miał przed przekształceniem, dotyczy to także praw i obowiązków wynikających z umowy o zarządzanie PPK.

Nieodpłatne kursy językowe dla pracowników. Aspekty prawne i podatkowe

Na co może liczyć pracownik chcący podnieść swoje kwalifikacje zawodowe? Czy pracodawca może finansować pracownikom kursy językowe ze środków ZFŚS? Kiedy sfinansowanie szkoleń językowych pracownikom jest dla nich przychodem? W artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania!

6 najważniejszych zmian w zatrudnianiu cudzoziemców od czerwca 2025 r.

Dnia 1 czerwca weszły w życie ważne przepisy zmieniające zasady legalnego zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Zmiany można przedstawić w 6 głównych punktach. Oto najważniejsze przepisy prawne.

MRPiPS: Pilotaż skróconego czasu pracy 2025 – nabór wniosków od 14 sierpnia 2025, do 1 mln zł dofinansowania [SZCZEGÓŁY, WAŻNE TERMINY]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło szczegóły długo wyczekiwanego pilotażu skróconego czasu pracy. Program, pierwszy tego typu w Polsce i tej części Europy, zakłada praktyczne testowanie różnych modeli organizacji pracy przy wsparciu finansowym państwa. Wnioski o udział w pilotażu będzie można składać od 14 sierpnia do 15 września 2025 roku.

REKLAMA

Nowoczesne BHP czyli jak zmiany klimatu wpływają na bezpieczeństwo pracy

Jakich działań ze strony pracodawcy wymaga nowoczesne podejście do BHP? Czym jest dziś bezpieczeństwo pracy? Jak zmiany klimatu wpływają na zarządzanie bezpieczeństwem w firmie?

Od 2026 r. pracodawcy będą mieli dodatkowe obowiązki. Zmiany Kodeksu pracy wchodzą w życie

Kodeks pracy się zmienia. Nowe przepisy wejdą w życie na początku 2026 roku. Oznacza to dodatkowe obowiązki dla pracodawców. Co zmienia się w Kodeksie pracy? O czym muszą wiedzieć pracownicy?

REKLAMA