Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dostosować czas do własnych potrzeb

Kamil Bogusz
Artykuł 128 Kodeksu pracy definiuje czas pracy jako „czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”. Obowiązkiem pracodawcy jest ustalać czas pracy pracowników w sposób efektywny i jednocześnie bezwzględnie przestrzegać określonych przepisami norm. W jaki sposób ma to zrobić?

Pojęcie „norm czasu pracy” często kojarzy się z ograniczeniami i zakazami, szczególnie osobom, które ten czas planują, czy też organizują. Jest to częściowo prawda, ale jak pokazuje doświadczenie, takie ograniczenia są konieczne, aby praca nie stała się niewolnictwem, a pracownik niewolnikiem. Pomimo ograniczeń i zakazów należy zastanowić się, jakie rozwiązania i możliwości oferuje otoczenie prawne, w którym się funkcjonuje.

Z efektywnym planowaniem czasu pracy borykają się często kierownicy placówek handlowych, a w szczególności sklepów tzw. wielkopowierzchniowych. Związane jest to przede wszystkim z godzinami otwarcia takich sklepów (zazwyczaj około 12 godzin na dobę, 7 dni w tygodniu) i potrzebą zapewnienia właściwej obsługi klientów, czyli odpowiedniej ilości pracowników, o odpowiedniej porze dnia. Wbrew pozorom nie wystarczy tutaj jedynie umiejętność organizacji czasu pracy, potrzebne są do tego narzędzia i wiedza. Takim narzędziem jest czas pracy, czyli wspomniane wyżej „ograniczenia i zakazy”.

Czas pracy a specyfika firmy
Prawo pracy pozwala pracodawcom na taki dobór obowiązującego w zakładzie pracy systemu czasu pracy, aby był on najbardziej efektywny i uwzględniał specyfikę danej działalności. Oczywiste jest, że na przykład dla urzędów pracujących najczęściej w godzinach 8.00-16.00, od poniedziałku do piątku, najbardziej efektywny będzie tzw. podstawowy system czasu pracy, czyli praca po osiem godzin. Nie ma tutaj ekonomicznego uzasadnienia inna organizacja czasu pracy, jak na przykład równoważny system czasu pracy. Natomiast sprawdza się on niemal idealnie w handlu, a w szczególności w sklepach wielkopowierzchniowych, gdzie wskaźnik zatrudnienia przekracza najczęściej 50 osób i dochodzi nawet do 200. W tym przypadku podstawowy system nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, ponieważ ogranicza pracodawcy możliwości efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów.

Ograniczenia i zakazy

Istota równoważnego systemu czasu pracy polega na możliwości wydłużenia w niektórych dniach, a w niektórych skrócenia czasu pracy pracowników lub udzielenia czasu wolnego. Należy przy tym pamiętać, że „ograniczenia i zakazy” są tutaj takie same jak w przypadku podstawowego systemu, a mianowicie:
- przeciętnie 40 godzin pracy w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym;
- przeciętnie pięciodniowy tydzień pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym;
- udzielanie odpowiednich okresów odpoczynku (minimum jedenastogodzinny odpoczynek dobowy i minimum trzydziestopięciogodzinny odpoczynek tygodniowy);
- maksymalnie 48 godzin pracy w tygodniu, łącznie z pracą w godzinach nadliczbowych.

Pomimo powyższych zaostrzeń pracodawcy, umiejętnie korzystając z możliwości, jakie daje system równoważny, mogą dostosowywać czas pracy pracowników do własnych potrzeb. Przykład zamieszczony poniżej ilustruje różnice pomiędzy równoważnym a podstawowym czasem pracy.

Jak wynika z przykładowego harmonogramu, pracodawca w równoważnym systemie ma prawo wydłużyć czas pracy pracownika do 12 godzin w jednej dobie pracowniczej. Ta możliwość może zostać wykorzystana na przykład w okresie przedświątecznym w sklepach spożywczych, gdzie, jak wiadomo, liczba klientów wzrasta kilkukrotnie.

Kolejnym przykładem, przy którym znakomicie sprawdza się ten system, są okresy inwentaryzacji towarów. Sklepy wielkopowierzchniowe mają bardzo bogaty asortyment i przeprowadzenie inwentaryzacji przy ograniczonej liczbie pracowników mogłoby spowodować spadek przychodów sieci, ponieważ wydłużyłby się czas tego procesu i w konsekwencji sklep byłby niedostępny dla klientów przez dłuższy okres. Podstawowy czas pracy nie daje takich możliwości planowania obsady, a zdecydowanie bardziej ogranicza.

Okresy rozliczeniowe
Mówiąc o równoważnym systemie czasu pracy, warto również wspomnieć o możliwości wydłużenia okresu rozliczeniowego. Prawo pracy jako podstawowy okres rozliczeniowy definiuje jeden miesiąc, ale daje możliwość wydłużenia go nawet do dwunastu miesięcy w ściśle określonych przypadkach. Placówki handlowe mają możliwość wydłużenia okresu rozliczeniowego maksymalnie do trzech miesięcy.

Jest to kolejne „ograniczenie”, które umiejętnie zastosowane może przyczynić się do ograniczania kosztów personalnych organizacji lub wręcz do ich obniżenia. Możliwość rekompensowania pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, bez konieczności wypłaty za ten czas wynagrodzenia i dodatków do wynagrodzenia, ma tutaj szczególne znaczenie. Jeśli okres rozliczeniowy wynosiłby jedynie miesiąc, to często (chociażby we wspomnianym wyżej okresie przedświątecznym) nie byłoby możliwości zrekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, bo, jak wiadomo, pracodawca ma na to czas najpóźniej do końca każdego okresu rozliczeniowego (gdy tego nie zrobi, musi wypłacić wynagrodzenie i dodatki do wynagrodzenia).

Podsumowując, planowanie czasu pracy w placówkach handlowych, w szczególności w tych dużych, jest procesem skomplikowanym i żmudnym. Ale posiadając odpowiednie do tego narzędzia (system czasu pracy i okres rozliczeniowy) i wiedzę, można efektywnie zarządzać czasem pracy pracowników, nie narażając firmy na dodatkowe koszty.

Kamil Bogusz

Reklama
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Bezpieczeństwo w transporcie. Jak wykryć, że kierowca ciężarówki przysypia

    Monitorowanie oczu kierowcy było do niedawna podstawą technologii stosowanych do wykrywania zasypiania za kierownicą. Japońscy naukowcy odkryli, że kluczowe znaczenie ma monitorowanie nie tylko oczu, ale także całego ciała kierowcy.

    Optymalizacja czasu pracy. Skompresowany tydzień pracy w Deloitte

    Dział Doradztwa Podatkowego firmy doradczej Deloitte został objęty rocznym programem pilotażowym w zakresie optymalizacji czasu pracy. Ma on sprawdzić gotowość firmy na wprowadzenie optymalizacji czasu pracy. Pracownicy testują m.in. skompresowany tydzień pracy.

    Badania okresowe. Co zmieni odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego

    Stan zagrożenia epidemicznego może zostać odwołany już z końcem czerwca. Zakończenie tego stanu będzie wiązało się z obowiązkiem odnowienia badań okresowych pracowników, który był czasowo zawieszony. Nie przegap tych terminów! 

    Legitna praca. Inspekcja pracy troszczy się o młodzież

    Upowszechnienie wiedzy dotyczącej prawa pracy, uświadamianie zagrożeń czyhających na młodych pracowników w ich pierwszej pracy oraz informowanie o możliwości skorzystania z pomocy w zakresie prawa pracy to główne cele kampanii „Legitna praca”. Państwowa Inspekcja Pracy kieruje ją do młodych osób, które właśnie wkraczają na rynek pracy. 

    Wynagrodzenia. Ponad połowa pracowników biurowych w Polsce jest niezadowolona

    Niesatysfakcjonujące wynagrodzenie jest jednym z głównym powodów żalu dzisiejszych pracowników – wynika z badania portalu pracy RocketJobs.pl. Co piąty z nich żałuje, że nie wybrał lepiej płatnego zawodu, a co czwarty, że nie prosił o podwyżkę. Czemu pieniądze wciąż są tematem tabu dla tak dużej liczby zatrudnionych i jakie są bariery w osiągnięciu satysfakcji finansowej?

    Dni wolne od pracy. Kiedy trzeba pracować w niedziele i święta

    Dni wolne od pracy to niedziele oraz święta. W niektórych przypadkach dozwolona jest jednak praca w dni, które co do zasady są od pracy wolne. Pracownikom, którzy muszą wtedy pracować przysługują z tego tytułu szczególne uprawnienia. Kiedy można, a nawet trzeba pracować w niedziele lub święta? Jaka rekompensata należy się pracownikowi pracującemu w te dni?

    Rynek pracy 2023 (II kwartał). 62 proc. pracowników oczekuje podwyżki

    Pracownicy coraz bardziej odczuwają słabnącą siłę nabywczą swoich wynagrodzeń i wyraźnie oczekują, że ich pensje będą nadążać za rosnącymi cenami. 28 proc. zamierza w nadchodzącym czasie starać się o podwyżkę, a wzrostu wynagrodzenia oczekuje aż 62 proc. – wynika z badania „Barometr rynku pracy” Gi Group Holding. 

    Długi weekend w czerwcu: Co zrobić, żeby w tym tygodniu pracować tylko trzy dni

    Długi weekend czerwcowy z okazji święta Bożego Ciała będzie mógł potrwać tradycyjnie cztery dni. Co zrobić, żeby skorzystać z długiego weekendu?

    Mama w pracy. Kiedy należy się przerwa na karmienie

    Jakie przerwy w pracy przysługują kobiecie karmiącej piersią? Co w przypadku pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy? Czy pracodawca może nie wyrazić zgody na udzielenie przerwy na karmienie piersią? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w naszym artykule. 

    Podwyżki dla budżetówki i emerytów. „Solidarność” godzi się na porozumienie z rządem

    Podwyżki dla budżetówki i emerytur stażowych będą przedmiotem porozumienia pomiędzy NSZZ „Solidarność” a rządem. Komisja Krajowa związku zgodziła się na podpisanie dokumentu. 

    500 plus. Nowy okres świadczeniowy rozpoczął się

    Nowy okres świadczeniowy w programie „Rodzina 500 plus” rozpoczyna się 1 czerwca. Potrwa do 31 maja 2024 r. Jeśli wniosek o 500 plus zostanie złożony w czerwcu – ZUS wypłaci świadczenie do 31 sierpnia wraz z wyrównaniem kwoty świadczenia od czerwca.

    Szczyt UE w sprawie BHP

    W dniach 15-16 maja 2023 r. w Sztokholmie odbył się szczyt UE w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, którego celem było wyznaczenie perspektyw i celów do 2027 r. Co jest priorytetem dla UE w zakresie BHP i jakie akry prawne obowiązują w tym obszarze? 

    Mały ZUS plus wydłużony o rok

    Pracowaliśmy nad rozwiązaniami, aby tzw. Mały ZUS był wydłużony o rok - powiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

    O prawach dziecka - po dziecięcemu

    Dzieci powinny znać swoje prawa! Rodzice, władze państwowe i społeczeństwo powinni respektować wartości, które są ważne dla rozwoju dziecka. Jednym z najważniejszych dokumentów, w którym spisane są prawa dziecka jest Konwencja o Prawach Dziecka. Polska podpisała Konwencję o Prawach Dziecka 7 czerwca 1991 r. Co wynika z Konwencji i z Deklaracji Praw Dziecka?

    Niedziela handlowa – czerwiec 2023

    W czerwcu 2023 r. są cztery niedziele. Czy w którąś z nich zakaz handlu w niedziele i święta nie obowiązuje. Czy w czerwcu przypada więc niedziela handlowa? Wyjaśniamy.

    Poradnictwo zawodowe. Urzędy pracy robią to zawodowo

    Urzędy pracy świadczą usługi poradnictwa zawodowego, z których mogą korzystać zarówno osoby bezrobotne oraz poszukujące pracy, jak i pracodawcy. Na czym dokładnie polega ta usługa? W jakich formach może być realizowana? Wyjaśniamy. 

    Praca dzieci na roli - wykaz czynności szczególnie niebezpiecznych

    W dniu 1 czerwca przypada Dzień Dziecka. W tym szczególnym czasie, ale i każdego dnia, warto pamiętać o ochronie pracy dzieci. Dzieci mogą bowiem pracować na roli, w ramach pomocy rodzicom w gospodarstwie. Należy jednak bezwzględnie przestrzegać pewnych zasad BHP. Szczególnie ważny jest wykaz czynności szczególnie niebezpiecznych, związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, których nie wolno powierzać dzieciom poniżej 16 lat. Jakie to czynności? Poniżej wykaz wraz z omówieniem.

    ZUS online: elektroniczne wiadomości i umawianie wizyt

    Komunikat ZUS: Dostępna jest już aktualizacja aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniliśmy wygląd aplikacji i rozbudowaliśmy ją o kolejne funkcje.

    Świadczenie wspierające - prace Sejmu trwają

    Trwa procedowanie świadczenia wspierającego, odbyło się już drugie czytanie w Sejmie. W dniu 24 maja 2023 r. przygotowano dodatkowe sprawozdanie Komisji Społecznej i Rodziny. Czym jest świadczenie wspierające? Kto będzie uprawniony do świadczenia wspierającego? W jakiej wysokości będzie przyznawane świadczenie wspierające?

    Być bliżej siebie w miejscu pracy, czyli o znaczeniu empatycznego przywództwa

    Empatia to obecnie jedna z kluczowych kompetencji przywódczych, uważana za niezbędną do osiągnięcia sukcesu w zarządzaniu. Niezwykle istotne jest empatyczne podejście lidera do pracownika w zakresie jego kondycji psychicznej i samopoczucia. To wątek, na który zwraca uwagę kampania „Bliżej Siebie”, podkreślająca, jak istotna jest komunikacja i właśnie empatia w miejscu pracy. 

    Jak uzyskać świadczenie rehabilitacyjne?

    Jak uzyskać świadczenie rehabilitacyjne? Kiedy należy się świadczenie rehabilitacyjne? Ile wynosi świadczenie rehabilitacyjne? Jak długo może trwać świadczenie rehabilitacyjne? Jak ZUS płaci świadczenie rehabilitacyjne?

    Renta socjalna 2023
    Co to jest renta socjalna? Co trzeba zrobić żeby dostać rentę socjalną? Komu przysługuje prawo do renty socjalnej? Ile wynosi renta socjalna w 2023 roku? Czy od decyzji lekarza w sprawie renty socjalnej można się odwołać?
    Dzień Dziecka - czy dzieci mogą pracować?

    W dniu 1 czerwca przypada Dzień Dziecka. Wielu zastanawia się czy dzieci mogą pracować. Często widzi się dzieci w reklamie czy w serialu telewizyjnym. Czy taka działalność dziecka ma charakter pracy zarobkowej? Czy na pracę dziecka potrzebna jest zgoda rodzica i inspektora pracy? Poniżej najważniejsze warunki formalne, aby móc legalnie zatrudniać dziecko i szanować jego prawa. 

    Rynek IT w Polsce - specjaliści poszukiwani

    Badania pokazują, że polski rynek IT nadal charakteryzuje duża dynamika – po spadku zapotrzebowania na specjalistów IT w drugiej połowie 2022 r. popyt na ich pracę wzrasta. W jakich obszarach poszukiwania się specjaliści IT? Okazuje się, że m.in. co do wiedzy z zakresu: BI, Big Data, Data Science. 

    KRUS - do 31 maja 2023 r. termin na złożenie oświadczenia o podatku

    Jak podaje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (dalej: KRUS) w dniu 31 maja 2023 r. upływa termin złożenia zaświadczenia lub oświadczenia dotyczącego rocznej kwoty granicznej podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za 2022 r. To ważny termin, należy o nim pamiętać, ponieważ konsekwencją może być ustanie ubezpieczenia społecznego rolników z dniem, do którego rolnik/domownik był zobowiązany złożyć takie zaświadczenie/oświadczenie w KRUS.