REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dostosować czas do własnych potrzeb

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Bogusz

REKLAMA

Artykuł 128 Kodeksu pracy definiuje czas pracy jako „czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”. Obowiązkiem pracodawcy jest ustalać czas pracy pracowników w sposób efektywny i jednocześnie bezwzględnie przestrzegać określonych przepisami norm. W jaki sposób ma to zrobić?

Pojęcie „norm czasu pracy” często kojarzy się z ograniczeniami i zakazami, szczególnie osobom, które ten czas planują, czy też organizują. Jest to częściowo prawda, ale jak pokazuje doświadczenie, takie ograniczenia są konieczne, aby praca nie stała się niewolnictwem, a pracownik niewolnikiem. Pomimo ograniczeń i zakazów należy zastanowić się, jakie rozwiązania i możliwości oferuje otoczenie prawne, w którym się funkcjonuje.

Z efektywnym planowaniem czasu pracy borykają się często kierownicy placówek handlowych, a w szczególności sklepów tzw. wielkopowierzchniowych. Związane jest to przede wszystkim z godzinami otwarcia takich sklepów (zazwyczaj około 12 godzin na dobę, 7 dni w tygodniu) i potrzebą zapewnienia właściwej obsługi klientów, czyli odpowiedniej ilości pracowników, o odpowiedniej porze dnia. Wbrew pozorom nie wystarczy tutaj jedynie umiejętność organizacji czasu pracy, potrzebne są do tego narzędzia i wiedza. Takim narzędziem jest czas pracy, czyli wspomniane wyżej „ograniczenia i zakazy”.

Czas pracy a specyfika firmy
Prawo pracy pozwala pracodawcom na taki dobór obowiązującego w zakładzie pracy systemu czasu pracy, aby był on najbardziej efektywny i uwzględniał specyfikę danej działalności. Oczywiste jest, że na przykład dla urzędów pracujących najczęściej w godzinach 8.00-16.00, od poniedziałku do piątku, najbardziej efektywny będzie tzw. podstawowy system czasu pracy, czyli praca po osiem godzin. Nie ma tutaj ekonomicznego uzasadnienia inna organizacja czasu pracy, jak na przykład równoważny system czasu pracy. Natomiast sprawdza się on niemal idealnie w handlu, a w szczególności w sklepach wielkopowierzchniowych, gdzie wskaźnik zatrudnienia przekracza najczęściej 50 osób i dochodzi nawet do 200. W tym przypadku podstawowy system nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, ponieważ ogranicza pracodawcy możliwości efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów.

Ograniczenia i zakazy

Istota równoważnego systemu czasu pracy polega na możliwości wydłużenia w niektórych dniach, a w niektórych skrócenia czasu pracy pracowników lub udzielenia czasu wolnego. Należy przy tym pamiętać, że „ograniczenia i zakazy” są tutaj takie same jak w przypadku podstawowego systemu, a mianowicie:
- przeciętnie 40 godzin pracy w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym;
- przeciętnie pięciodniowy tydzień pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym;
- udzielanie odpowiednich okresów odpoczynku (minimum jedenastogodzinny odpoczynek dobowy i minimum trzydziestopięciogodzinny odpoczynek tygodniowy);
- maksymalnie 48 godzin pracy w tygodniu, łącznie z pracą w godzinach nadliczbowych.

Pomimo powyższych zaostrzeń pracodawcy, umiejętnie korzystając z możliwości, jakie daje system równoważny, mogą dostosowywać czas pracy pracowników do własnych potrzeb. Przykład zamieszczony poniżej ilustruje różnice pomiędzy równoważnym a podstawowym czasem pracy.

Jak wynika z przykładowego harmonogramu, pracodawca w równoważnym systemie ma prawo wydłużyć czas pracy pracownika do 12 godzin w jednej dobie pracowniczej. Ta możliwość może zostać wykorzystana na przykład w okresie przedświątecznym w sklepach spożywczych, gdzie, jak wiadomo, liczba klientów wzrasta kilkukrotnie.

Kolejnym przykładem, przy którym znakomicie sprawdza się ten system, są okresy inwentaryzacji towarów. Sklepy wielkopowierzchniowe mają bardzo bogaty asortyment i przeprowadzenie inwentaryzacji przy ograniczonej liczbie pracowników mogłoby spowodować spadek przychodów sieci, ponieważ wydłużyłby się czas tego procesu i w konsekwencji sklep byłby niedostępny dla klientów przez dłuższy okres. Podstawowy czas pracy nie daje takich możliwości planowania obsady, a zdecydowanie bardziej ogranicza.

Okresy rozliczeniowe
Mówiąc o równoważnym systemie czasu pracy, warto również wspomnieć o możliwości wydłużenia okresu rozliczeniowego. Prawo pracy jako podstawowy okres rozliczeniowy definiuje jeden miesiąc, ale daje możliwość wydłużenia go nawet do dwunastu miesięcy w ściśle określonych przypadkach. Placówki handlowe mają możliwość wydłużenia okresu rozliczeniowego maksymalnie do trzech miesięcy.

Jest to kolejne „ograniczenie”, które umiejętnie zastosowane może przyczynić się do ograniczania kosztów personalnych organizacji lub wręcz do ich obniżenia. Możliwość rekompensowania pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, bez konieczności wypłaty za ten czas wynagrodzenia i dodatków do wynagrodzenia, ma tutaj szczególne znaczenie. Jeśli okres rozliczeniowy wynosiłby jedynie miesiąc, to często (chociażby we wspomnianym wyżej okresie przedświątecznym) nie byłoby możliwości zrekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, bo, jak wiadomo, pracodawca ma na to czas najpóźniej do końca każdego okresu rozliczeniowego (gdy tego nie zrobi, musi wypłacić wynagrodzenie i dodatki do wynagrodzenia).

Podsumowując, planowanie czasu pracy w placówkach handlowych, w szczególności w tych dużych, jest procesem skomplikowanym i żmudnym. Ale posiadając odpowiednie do tego narzędzia (system czasu pracy i okres rozliczeniowy) i wiedzę, można efektywnie zarządzać czasem pracy pracowników, nie narażając firmy na dodatkowe koszty.

Kamil Bogusz

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dodatkowa praca: co teraz motywuje do szukania drugiego etatu lub innej możliwości dorobienia

Powody podejmowania dodatkowej pracy nie zawsze mają wymiar dochodowy. Owszem, najwięcej osób szuka pracy na drugi etat, bo nie wystarcza im pieniędzy na utrzymanie. Jednak wśród motywów znajdują się zgoła inne, na przykład chęć zdobycia dodatkowych doświadczeń zawodowych.

Pracujesz na własnym laptopie? Co to oznacza dla ciebie i dla twojego pracodawcy

Jeszcze kilka lat temu strategia Bring Your Own Device - BYOD, polegająca na tym, że pracownik wykonuje swoje zadania na prywatnym komputerze, laptopie lub telefonie, była postrzegana jako nowoczesne podejście do organizacji pracy. Cyberzagrożenia w ostatnim czasie zasadniczo zmieniają tę optykę.

Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

REKLAMA

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Working and living in Poland: nowa platforma dla cudzoziemców i pracodawców

„Working and living in Poland” to miejsce, w którym cudzoziemcy z całego świata będą mogli znaleźć sprawdzone i kompleksowe informacje na temat życia i pracy w Polsce. Ponadto możliwe będzie zadawanie pytań konsultantom w trakcie rozmowy telefonicznej lub rozmowy na czacie. Można będzie również napisać mail z pytaniem.

REKLAMA

Dodatkowy urlop pracownika z niepełnosprawnością do zmiany

Czy pracownicy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będą mogli korzystać z dodatkowego urlopu już w pierwszym roku, w którym wydano orzeczenie? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie wyklucza wprowadzenia zmian. Chce jednak, by taki dodatkowy urlop był przyznawany proporcjonalnie, na podobnych zasadach jak „zwykły” urlop wypoczynkowy.

Czerwiec 2025: dni wolne, godziny pracy

Czerwiec w 2025 roku – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

REKLAMA