W jaki sposób zarządzać zespołem indywidualistów?

Zarządzanie grupą osób wymaga wysokich kompetencji społecznych, tym bardziej, jeśli grupa składa się z indywidualistów, nastawionych raczej na realizację swoich niż grupowych celów.

Indywidualista, czyli kto?

Indywidualizm według „Encyklopedii Zarządzania” charakteryzuje silne poczucie niezależności i odrębności osobistej oraz postępowanie odbiegające często od ogólnie przyjętych wzorców i norm. Osiągnięcie celu jest bardziej istotne niż relacje międzyludzkie, a człowiek przystępuje do danego zadania czy organizacji, ponieważ widzi w tym swoją korzyść. Jednocześnie indywidualiści charakteryzują się inicjatywą i przedsiębiorczością, co czyni ich niezwykle wartościowymi członkami każdego zespołu nastawionego na realizację założonego celu. Najczęściej są to dobrzy specjaliści w danej dziedzinie, posiadający własne zdanie i umiejący je obronić, nonkonformiści.

Indywidualista postrzega siebie jako osobę niezależną od grupy i autonomiczną. Ma wysoką potrzebę osiągnięć i nie unika rywalizacji. Indywidualiści częściej podejmują kontakty z nowo poznanymi osobami i wydają się bardziej towarzyscy, ale mimo to często czują się również samotni. Jeśli grupy stawiają im niewygodne wymagania, skłonni są do formowania nowych grup. Z drugiej strony wykazują mniej uprzedzeń i stereotypów wobec innych chętniej pomagają osobom spoza własnej grupy niż kolektywiści. W organizacji może się to przekładać na niższą skłonność do konfliktów i podziałów oraz lepszą współpracę z innymi zespołami czy działami.

Interes jednostki a praca zespołowa

Wyniki większości prowadzonych do tej pory badań pokazują, że polska kultura narodowa plasuje się bliżej kultur indywidualistycznych. Interes jednostki jest w Polsce nadrzędny wobec interesu grupy. Polacy wolą działać indywidualnie, z dużą dozą niezależności i wolności, a decyzje podejmują chętniej samodzielnie niż grupowo.

Głównym wyzwaniem w zarządzaniu indywidualistami jest skłonienie ich do efektywnej współpracy. Praca grupowa może indywidualistom kojarzyć się ze stratą czasu na ustalenia, dogadywanie się, nieporozumienia itp. Może im się wydawać, że sami wykonaliby zadanie lepiej i szybciej. Tymczasem praca zespołowa daje możliwość pełniejszego wykorzystania zdolności i kompetencji pracowników, dzięki czemu można osiągnąć znacznie lepszy wynik, niż pracując w pojedynkę. Psycholodzy nazywają to zjawiskiem synergii – z jednej strony osoby współpracujące z sobą uzupełniają swoje kompetencje, z drugiej motywują się do działania oraz do poszukiwania niestandardowych, innowacyjnych rozwiązań. Większa różnorodność zespołu może prowadzić do większej efektywności i nawet z zespołem osób charakteryzujących się całkowicie odmiennymi cechami można osiągnąć duże korzyści, jeśli umiejętnie pokieruje się ich pracą.

Korzyści i zagrożenia w pracy z indywidualistami

Jednym ze źródeł problemów przy kierowaniu zespołem indywidualistów może być różny poziom i kierunek wykształcenia oraz utrudniające efektywną współpracę cechy osobowości, jak np. zbyt duża dominacja lub przeciwnie – podatność na wpływy innych. Trudności wynikają także z nieumiejętności postrzegania swoich zadań z perspektywy całego zespołu i końcowego celu projektu. Z tego powodu szczególnie istotne jest wspólne ustalenie misji i celów grupy.

Niewątpliwą korzyścią wynikającą z pracy z indywidualistami jest natomiast fakt, iż łatwiej uniknąć częstych minusów pracy w grupie, nazywanych w psychologii społecznej syndromem decyzji grupowych oraz myśleniem grupowym. Decyzje podejmowane grupowo obarczone są większym błędem, gdyż odpowiedzialność za nie rozkłada się na kilka osób. Przykładowo, bardziej kompetentni członkowie zespołu mogą mieć zbyt małą siłę przebicia lub chęć do obrony swoich pomysłów, aby przekonać do nich resztę zespołu. W przypadku zarządzania grupą indywidualistów łatwiejsze może być sformułowanie większej liczby rozwiązań, jak również zachęcenie członków zespołu do rzeczowego ich przedstawienia, zakładając, że te osoby mają również dobrą samoocenę i chęć walczenia o swoje przekonania. Można również zniwelować inny znany minus pracy zespołowej – koncentrowanie się na danych powszechnie dostępnych i ogólnie znanych, z pominięciem lub umniejszeniem znaczenia faktów bardziej szczegółowych, które być może są znane tylko jednemu ze specjalistów. W grupie indywidualistów dyskusje będą dłuższe i bardziej burzliwe, niż w grupie osób nastawionych na realizację wspólnych celów, jednak są większe szanse na to, iż wypowie się większa liczba osób, a proponowane przez nich rozwiązania będą śmielsze i bardziej kreatywne.

Podobna sytuacja jest ze zjawiskiem tzw. próżniactwa społecznego, czyli podejmowania mniejszego wysiłku pracując w grupie, niż gdyby pracowało się indywidualnie, z powodu rozmycia odpowiedzialności za efekt. Polega ono na „równaniu w dół”, czyli dostosowywaniu swojego wysiłku do grupy, spowodowane niechęcią do wybijania się i dzielenia doświadczeniem, w obawie przed posądzeniem o niekoleżeńskość. I także w tym wypadku możemy zakładać, iż efekt ten będzie słabszy w przypadku indywidualistów, mniej zależnych od opinii społecznej i bardziej pewnych swoich racji.

Ważny cel i zadanie

Poprzez umiejętne poprowadzenie grupy złożonej z indywidualistów można osiągnąć wiele korzyści. Mimo że indywidualiści nie są tak bardzo zainteresowani dążeniem do jedności, nie musi to być czynnikiem dezorganizującym pracę zespołu. Większe skupienie się na celach i zadaniach niż na miłej atmosferze w grupie może prowadzić do podejmowania bardziej przemyślanych decyzji oraz bardziej krytycznego ich oceniania, czego członkowie innych zespołów mogą chcieć uniknąć.

Zadaniem osoby zarządzającej grupą indywidualistów będzie zwiększenie spójności grupy (dowiedziono, że bardziej spójne grupy lepiej ze sobą współpracują), ukierunkowanie jej na realizację wspólnego celu, a także znalezienie osobistych korzyści każdego z członków grupy, wynikających z zaangażowania w dany projekt i sfinalizowania wspólnego zadania. Niezbędna jest tu umiejętność spojrzenia na jednostkę z perspektywy jej własnych korzyści – kariery i przyszłości. Pomoże to w wyzwoleniu motywacji wewnętrznej, zamiast zewnętrznej i da nadzieję na to, że osoby zaangażowane w dany projekt będą wykonywały swoje zadania dlatego, że chcą, a nie muszą. Warto też zachęcić każdego członka zespołu do wypowiadania i bronienia swojego punktu widzenia, gdyż inaczej nie jest możliwe, aby był on uwzględniony przez resztę grupy. Dobrze też, jeśli porozumienie jest osiągane drogą argumentacji, a nie zwyczajnie większością głosów („uzgadniaj, a nie uśredniaj”). Niekoniecznie pomysł, który podoba się największej liczbie osób, musi być najlepszy, czasem może być wybrany z powodu najmniejszej ilości pracy potrzebnej na jego realizację lub strachu przed bardziej innowacyjnymi rozwiązaniami.

Wskazówki pomocne w zarządzaniu zespołem indywidualistów:

● Określ zasady współpracy

Podstawą i początkiem każdej pracy zespołowej jest jasne określenie zasad współdziałania w grupie. Ułatwia to rozwiązywanie konfliktów i polepsza porozumiewanie się. Najlepiej, aby zasady były wspólnie ustalone oraz omówione przez członków zespołu, po to, aby bardziej się z nimi identyfikowali i mieli większą motywację do ich przestrzegania. Ważna jest zgoda wszystkich członków zespołu – napotkane wątpliwości lub obiekcje koniecznie muszą być wyjaśnione. Trzeba uwzględnić tu takie zasady, jak wzajemny szacunek, unikanie niepotrzebnej krytyki, szczerość i otwartość w wyrażaniu poglądów oraz dążenie do zgodnego działania. Zasady dobrze jest spisać i – jeśli to możliwe – powiesić w widocznym miejscu, tak aby móc do nich wracać w razie potrzeby. Zadaniem lidera jest pilnowanie ich przestrzegania oraz wyjaśnianie ewentualnych nieporozumień.

● Sformułuj misję zespołu oraz cele i strategię postępowania

Ważne jest, aby każdy członek zespołu miał świadomość nie tylko swoich obowiązków i zadań, lecz także celu nadrzędnego, np. dla wspólnego projektu. Warto zatem zacząć od wyjaśnienia charakteru zadania i celu istnienia danego zespołu. Jeśli to tylko możliwe, dobrze jest wspólnie ustalić misję zespołu, oczywiście uwzględniając wytyczne zleceniodawcy. Następnie można przejść do omówienia roli każdej z osób w projekcie. Etap ten najlepiej zakończyć wspólnym sformułowaniem celu i misji zespołu oraz strategii postępowania, tak by każdy mógł się w jak największym stopniu z nim utożsamić. Przy formułowaniu celów ważne jest, aby były one konkretne, mierzalne i jasno określone w czasie. Należy upewnić się, że są one zrozumiałe i akceptowane przez poszczególne osoby. Dobrze jest znaleźć czas na omówienie z każdym osobno jego zadań i obowiązków w nawiązaniu do celu nadrzędnego – realizacji projektu.

● Wykorzystaj umiejętności społeczne

Do skutecznego realizowania złożonych projektów i zarządzania zespołem, zwłaszcza gdy składa się on z indywidualistów, konieczne są umiejętności społeczne – dobra komunikacja, umiejętność motywowania, rozwiązywania konfliktów i zarażania entuzjazmem, empatia, konsekwencja, a także umiejętne rozdzielanie zadań i obowiązków. Pomimo że zarządzanie taką grupą stanowi duże wyzwanie, zespół złożony z indywidualistów, a jednocześnie specjalistów w swojej dziedzinie, może być, przy umiejętnym zarządzaniu, znacznie skuteczniejszy niż zespół złożony z osób chętniej integrujących się, a jednocześnie mniej skłonnych do obrony swoich przekonań.

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po naszą publikację

Czas pracy 2021. Planowanie, rozliczanie i ewidencja

Tylko teraz

69,00 zł

Przejdź do sklepu