Prawa i obowiązki pracownika w zakresie przepisów BHP

BHP - prawa i obowiązki pracownika

Obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zostały opisane, choć w węższym zakresie niż pracodawcy, w Rozdziale II Kodeksu pracy zatytułowanym Prawa i obowiązki pracownika. Zagadnienie to uregulowane zaś zostało w art. 210 § 1 k.p. do art. 211 k.p.

Powstrzymywanie się od pracy

W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego (210 § 1 k.p.). Jeżeli owe powstrzymanie się o pracy nie usuwa zagrożenia wówczas pracownik może oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego (§ 2).

Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ( § 3).  

Zobacz produkt: Kodeks pracy w praktyce - PDF

Powstrzymanie się pracownika od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, możliwe jest także, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób (§ 4 ). Rodzaje prac, które wymagają szczególnej sprawności psychofizycznej zostały określone przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej w drodze rozporządzenia.

Powyższe zasady nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia (§ 5).

Zadaj pytanie: FORUM

Przestrzeganie przepisów i zasad BHP

Zgodnie z art. 211 k.p. podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto pracownik obowiązany jest :

1. znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;
2. wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;
3. dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;
4. stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;
5. poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;
6.  niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;
7.  współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przedstawiony powyżej katalog obowiązków pracowniczych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy ma charakter otwarty, ponieważ wiele obowiązków z zakresu BHP wyznaczają reguły wiedzy i doświadczenia życiowego.

Podstawowe obowiązki pracownika zawarte w Kodeksie pracy

Nie tylko pracownicy

Powyższe obowiązki ciążą nie tylko na pracownikach, ale także na innych osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę. Obowiązki te dotyczą także osób prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę (art. 304 (1) k.p.).

Podstawa prawna:

Art. 210, art.211, art.304 (1), ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z pozn.zm.