Jakie kary grożą za nieprzestrzeganie przepisów BHP?

• Przestrzeganie przepisów BHP - czyj obowiązek?
• Pracodawca i przepisy BHP
• Pracownik i obowiązki BHP
• Pracodawca i kara za nieprzestrzeganie przepisów BHP
• Pracownik i kara za nieprzestrzeganie przepisów BHP 
• Czy pracownik może sprzeciwić się nałożonym karom?
• Przedawnienie kary 

Przestrzeganie przepisów BHP - czyj obowiązek?

Przestrzeganie przepisów BHP to obowiązek pracodawcy i pracownika. Niestety w niektórych przedsiębiorstwach reguły bezpiecznego, a także higienicznego wykonywania pracy nie są stosowane w praktyce. 

Celem nakładanych kar za łamanie podstawowych zasad bezpieczeństwa jest uzmysłowienie pracodawcom i pracownikom ich niewłaściwego postępowania, a także zniechęcenie innych do podobnego postępowania. Forma kary jest uzależniona od stopnia przewinienia oraz częstotliwości łamania przepisów. 

Pracodawca i przepisy BHP

Zapewnienie bezpiecznych, jak i higienicznych warunków pracy swoim pracownikom jest podstawowym obowiązkiem zatrudniającego. Na pracodawcy spoczywa przygotowanie miejsc pracy dla każdej zatrudnianej osoby. Pracownicy zaś zobowiązani są do przestrzegania ustalonych zasad, by w konsekwencji wykonywane przez nich obowiązki nie narażały ich na utratę zdrowia bądź życia.

Przepisy BHP są ustalone odgórnie przez ustawodawcę. Odnosi się to głównie do oznaczonych profesji, w których dochodzi do kontaktu z substancjami niebezpiecznymi dla ludzi (m.in. zakłady chemiczne, kopalnie, hale produkcyjne). 

Każdy przedsiębiorca zatrudniający pracownika jest zobowiązany: 

• organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy; 
• dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej i ich stosowanie wedle przeznaczenia; 
• organizować, przygotowywać, a także prowadzić prace, które mają na względzie zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy; 
• dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, w tym o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem;
• egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
• zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Pracodawca nie musi samodzielnie wykonywać ciążących na nim obowiązków BHP. Ich realizację może przekazać pracownikowi sprawującemu nadzór nad pozostałymi zatrudnionymi. 

Pracownik i obowiązki BHP

Zgodnie z treścią art. 211 kp przestrzeganie przepisów i zasad BHP jest podstawowym obowiązkiem pracownika. 

Przed rozpoczęciem pracy na konkretnym stanowisku, pracownik ma obowiązek ukończyć instruktaż stanowiskowy połączony z kursem BHP. Celem, co najmniej 4 –godzinnego szkolenia jest przyswojenie podstawowych informacji, które pozwolą bezpiecznie wykonywać pracę i minimalizować ryzyko kontuzji, uszkodzenia ciała, a także narażenia osób trzecich na uszczerbek na zdrowiu. 

W szczególności pracownik jest obowiązany: 

• znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym; 
• wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;
• dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;
• stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem;
• poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;
• niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;
• współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracodawca i kara za nieprzestrzeganie przepisów BHP

Pracodawca bagatelizujący zasady BHP, dopuszcza się wykroczenia, za które grozi kara grzywny od 1000 do 30 000 zł. Bez znaczenia jest czy w danym zakładzie pracy doszło do wypadku związanego z brakiem wdrożenia regulacji BHP przez pracodawcę. Samo ignorowanie przepisów jest wystarczającą przesłanką do ukarania. 

Pracownik, który uległ wypadkowi wskutek zaniedbań przełożonego w zakresie BHP, ma prawo żądać stosownego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę – rozmiar świadczenia zależy od okoliczności danej sprawy i ustaleń pokrzywdzonego.

Pracodawca może odpowiadać także karnie – w myśl art. 220 Kodeksu karnego każdy, kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Nie podlega jednak karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.

Pracownik i kara za nieprzestrzeganie przepisów BHP 

Pracownik, który świadomie decyduje się działać wbrew obowiązującym przepisom BHP, narusza podstawowe obowiązki pracownicze. Konsekwencją jest możliwość zastosowania przez pracodawcę trzech rodzajów kary: 

• upomnienia, 
• nagany, 
• kary pieniężnej. 

Upomnienia i nagany zostają udzielone pracownikom: 

• łamiącym zasady wyznaczonej organizacji oraz porządku w procesie pracy; 
• nieprzestrzegającym przepisów BHP oraz przepisów pożarowych; 
• łamiącym obowiązujące przepisy dotyczące przybycia oraz obecności w pracy, a także mającym nieusprawiedliwione nieobecności. 

W przypadku poważniejszych przewinień bądź też kilkakrotnego łamania przepisów, ustawodawca umożliwia zastosowanie kar pieniężnych. Odnosi się to do pracowników: 

• nieprzestrzegających przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy albo przepisów przeciwpożarowych; 
• nieprzychodzących do pracy albo opuszczających ją bez wytłumaczenia czy usprawiedliwienia; 
• stawiających się do pracy w pod wpływem alkoholu albo spożywających go w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. 

Czy pracownik może sprzeciwić się nałożonym karom?

W przypadku, gdy pracodawca przy wymierzaniu kary nie postępował zgodnie z przepisami, pracownik ma prawo zgłosić sprzeciw w terminie nieprzekraczającym 7 dni od uzyskania informacji o nałożeniu kary. Zakładowa organizacja związkowa dostarcza odpowiedni dokument, jednakże decyzja jest uzależniona od pracodawcy, który zdecydował się na taką formę ukarania zatrudnionej osoby. Jeżeli pracodawca w ciągu 14 dni nie ustosunkuje się do sprzeciwu, zostaje on uznany. 

W przypadku odrzucenia sprzeciwu, pracownik może wysłać do sądu pracy prośbę o uchylenie wymierzonej kary (14 dni od momentu uzyskania informacji o odrzuconym wniosku). Jeżeli sąd bądź pracodawca zdecydują się na uwzględnienie sprzeciwu, równowartość kary zostaje zwrócona pracownikowi. 

Przedawnienie kary 

Kary nie można przyznawać w dowolnym momencie. Kodeks pracy przyznaje 14 dni, w trakcie, których pracodawca ma obowiązek poinformowania pracownika o konsekwencjach łamania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie. 

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl