Czas na rady pracowników

25 maja 2006 r. weszły w życie przepisy ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (DzU nr 79, poz. 550), które ustaliły zasady wyboru rady pracowników i ochrony jej członków. W początkowym okresie ustawa miała zastosowanie do pracodawców zatrudniających co najmniej 100 pracowników. Natomiast od 24 marca 2008 r. jej przepisy zaczną obowiązywać również u tych pracodawców, którzy zatrudniają mniejszą liczbę pracowników, jednak nie mniej niż 50. Obowiązek taki obejmuje wszystkich pracodawców niezależnie od formy prawnej prowadzonej działalności, w tym również podmioty non profit. Rady pracowników są to gremia funkcjonujące niezależnie od związków zawodowych. Mają uprawnienia informacyjne i konsultacyjne.

Pracodawca informuje radę o:

• działalności i sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa oraz przewidywanych w tym zakresie zmianach,

• stanie, strukturze i przewidywanych zmianach zatrudnienia oraz działaniach mających na celu utrzymanie jego poziomu,

• działaniach, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia.

Natomiast obowiązek konsultacji dotyczy tylko stanu, struktury, przewidywanych zmian w zakresie zatrudnienia, jego podstaw oraz organizacji pracy, nie dotyczy działalności i sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa.

Związki wybierają radę

Wybór przedstawicieli rady pracowników dokonują związki zawodowe działające u takiego pracodawcy. Jednak ustawa przyznała prawo wyboru przedstawicieli rad jedynie związkom reprezentatywnym w rozumieniu przepisów art. 241^25a k.p., nie mają jednak prawa wyboru związki, które są uznane za reprezentatywne z uwagi na to, że zrzeszają najwięcej pracowników danej firmy. Przepisy ustawy określiły termin, w którym związki mają przedstawić pracodawcy wybranych członków rady. Termin wyboru mija 23 maja 2008 r.

Ustawa gwarantuje każdej działającej organizacji prawo wyboru nie mniej niż jednego członka rady pracowników. Jeżeli u pracodawców działa więcej organizacji związkowych niż liczba członków rady pracowników, przewidzianej w ustawie, każdej z organizacji związkowych przysługuje prawo wyboru jednego członka rady pracowników. Jednak z uwagi na to, że organizacje związkowe wybierają członków rady, mogą one ustalić odmienne zasady reprezentacji w radzie pracowników.

Jeżeli u pracodawcy działa jedna organizacja związkowa - zarząd organizacji wybiera członków rady pracowników i powiadamia o tym pracodawcę. Natomiast gdy organizacji jest więcej, wówczas wspólnie wybierają radę pracowników i powiadamiają o tym pracodawcę. Aby organizacje dokonały wspólnie wyboru rady, muszą w tym celu zawrzeć porozumienie, w którym również określają zasady jej powoływania i funkcjonowania. Jeżeli organizacje nie dojdą do porozumienia w terminie 30 dni od daty rozpoczęcia negocjacji, powiadamiają o tym pracodawcę, a wyboru członków rady pracowników dokonują pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje związkowe.