Kto i na jakich warunkach będzie mógł się ubiegać o umorzenie zaległych składek – nowelizacja przepisów

Jeśli dłużnik spełni warunki przewidziane w decyzji i nie będzie posiadał innych, niepodlegających umorzeniu zaległości z tytułu składek, ZUS wyda decyzję o umorzeniu należności (podlegających umorzeniu zgodnie z omawianą ustawą). Natomiast gdy warunki umorzenia nie zostaną spełnione ZUS wyda decyzję odmawiającą umorzenia zaległych składek. Od tych decyzji również będzie można złożyć odwołanie do sądu na ogólnych zasadach przewidzianych w art. 83 ust. 2 ustawy systemowej.

Warto dodać, że na czas trwania postępowania w sprawie umorzenia składek (od dnia zgłoszenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji w tej sprawie) zawieszeniu ulegnie postępowanie egzekucyjne prowadzone w sprawie odzyskania zaległych należności. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że w tym okresie zawieszeniu ulegnie również bieg terminu przedawnienia.

Marek J. od 2003 r. prowadzi działalność gospodarczą, przy której zatrudnia 4 pracowników. W 2008 r. miał problemy finansowe, w związku z czym nie opłacał w tym roku składek ani na własne ubezpieczenia, ani na ubezpieczenia zatrudnionych pracowników. Po wejściu w życie ustawy o umorzeniu należności będzie mógł zgłosić wniosek o umorzenie należności z tytułu składek na własne ubezpieczenia. ZUS wyda wówczas decyzję, w której uzależni to umorzenie od opłacenia zaległych należności z tytułu ubezpieczenia pracowników. Jeśli przedsiębiorca spłaci je w ciągu 12 miesięcy po uprawomocnieniu się decyzji, ZUS wyda decyzję umarzającą składki, których płatnik nie opłacił na własne ubezpieczenia. Warunkiem wydania tej decyzji będzie nieposiadanie przez przedsiębiorcę jakichkolwiek innych zaległości z tytułu składek (również z bieżącego okresu).

Umorzenie po zakończeniu działalności

Ustawa o umorzeniu należności dzieli osoby uprawnione do skorzystania z jej regulacji na dwie grupy:

• osoby, które przed 1 września 2012 r. zakończyły prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzą jej w dniu wydania decyzji określającej warunki umorzenia zaległości oraz
• osoby, które po 31 sierpnia 2012 r. nadal prowadzą pozarolniczą działalność lub prowadzą ją w dniu wydania decyzji określającej warunki umorzenia zaległości.

Pierwsza grupa osób będzie mogła w pełni korzystać z uprawnień przewidzianych w ustawie od razu po jej wejściu w życie. Po zgłoszeniu wniosku ZUS wyda im decyzję określającą warunki umorzenia zaległości, a następnie – po spełnieniu tych warunków – decyzję w sprawie umorzenia. Osoby, które nadal prowadzą pozarolniczą działalność, stosowne decyzje ZUS będą mogły uzyskać dopiero po dokonaniu notyfikacji ustawy przez Komisję Europejską. Wtedy wejdą w życie przepisy umożliwiające wydanie przez ZUS takich decyzji. Będzie to możliwe po ogłoszeniu decyzji Komisji Europejskiej stwierdzającej, że:

• umorzenie należności nie stanowi pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub
• umorzenie należności stanowi pomoc publiczną zgodnie z rynkiem wewnętrznym.

Jeśli płatnik zgłosi wniosek o umorzenie przed dniem wydania decyzji przez Komisję Europejskią, do zawieszenia postępowania egzekucyjnego będą miały zastosowanie przepisy o pomocy publicznej.

Warto podkreślić, że dla wszystkich osób objętych omawianą ustawą od przychodu z tytułu umorzenia zaległości nie będzie naliczany podatek dochodowy od osób fizycznych. W świetle tej ustawy nie będzie to bowiem przychód w rozumieniu przepisów regulujących zasady opłacania tego podatku (art. 3 ustawy o umorzeniu należności).