Urlop bezpłatny

Pomimo zawieszenia praw i obowiązków stron stosunku pracy podczas urlopu bezpłatnego w żadnym wypadku nie oznacza to, że pobyt pracownika na tym urlopie powoduje rozwiązanie umowy o pracę. Tak więc w trakcie urlopu bezpłatnego pracownik nadal pozostaje w stosunku pracy, przy czym ten stosunek podlega ochronie. Pracodawca nie może z takim pracownikiem rozwiązać stosunku pracy ani zmienić warunków pracy i płacy, chyba że możliwość taka wynika z przepisu ustawy, np. gdy została ogłoszona upadłość lub likwidacja pracodawcy (art. 41¹ k.p.) lub w czasie urlopu trwającego co najmniej trzy miesiące; niezależnie od okresu trwania urlopu dopuszczalne jest wypowiedzenie pracownikom jedynie warunków pracy i płacy (art. 5 ust. 3 i 4 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników). Przy okazji należy wspomnieć, że fakt korzystania z urlopu bezpłatnego nie ma wpływu na prawo pracownika do odprawy pieniężnej w razie zwolnienia go z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Jego prawo do odprawy powinno być ustalane na takich samych zasadach jak innych zwalnianych pracowników, czyli w wysokości i na zasadach określonych w art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Urlop wypoczynkowy a bezpłatny

Urlop bezpłatny trwający nie dłużej niż jeden miesiąc w roku kalendarzowym nie ogranicza prawa pracownika do urlopu wypoczynkowego. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku urlopu bezpłatnego w większym wymiarze. Wynika to z treści art. 155² k.p. Zgodnie z § 1 tego przepisu w stosunku do pracownika powracającego do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej jeden miesiąc okresie urlopu bezpłatnego należy odpowiednio stosować art. 155¹ § 1 pkt 2 k.p. Oznacza to, że w takiej sytuacji pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu świadczenia pracy, jaki pozostał mu do końca danego roku kalendarzowego albo proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego. Jeżeli okres urlopu bezpłatnego trwającego ponad jeden miesiąc przypada po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym, wymiar urlopu pracownika powracającego do pracy w ciągu tego samego roku kalendarzowego ulega proporcjonalnemu obniżeniu, chyba że przed rozpoczęciem tego okresu pracownik wykorzystał urlop wypoczynkowy w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze.

Przykład

Grażyna W. jest wieloletnim pracownikiem biura turystycznego „Słońce i Pogoda”. W bieżącym roku przysługuje jej 26 dni urlopu wypoczynkowego. Pani Grażyna wykorzystała 16 dni urlopu wypoczynkowego w styczniu, a w lutym udała się na trzytygodniowy urlop bezpłatny. Po powrocie do pracy wystąpiła w czerwcu o urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni. Pracodawca udzielił jej tego urlopu, gdyż urlop bezpłatny trwający nie dłużej niż jeden miesiąc nie powoduje ograniczenia prawa pani Grażyny do urlopu wypoczynkowego.