Przedłużenie oświadczeń dla cudzoziemców a informacja starosty

Przedłużenie ważności dokumentów legalizujących pobyt oraz pracę cudzoziemca

Z uwagi na sytuację związaną z epidemią koronawirusa COVID-19, wprowadzono szczególne rozwiązania prawne dla cudzoziemców umożliwiające przedłużenie ważności dokumentów legalizujących pobyt oraz pracę w Polsce.

Zmiana w zakresie okresu ważności dokumentów dotyczy między innymi oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Zgodnie z art. 15zzq ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1478) (dalej jako: „ustawa COVID-19”), jeżeli w oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń, wskazano okres pracy, którego koniec przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, cudzoziemiec może wykonywać pracę określoną oświadczeniem na rzecz podmiotu, który złożył oświadczenie, w okresie lub okresach nieobjętych oświadczeniem do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni, bez zezwolenia na pracę.

Wpisanie oświadczenia do ewidencji

Celem przypomnienia należy wskazać, iż zgodnie z art. 88z ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1409) (dalej jako: „ustawa o promocji zatrudnienia”), istnieje możliwość wpisania przez powiatowy urząd pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

• cudzoziemiec jest obywatelem państwa określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 10 pkt 2 lub cudzoziemiec będzie wykonywał pracę w zawodzie określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 oraz
• praca cudzoziemca nie jest związana z działalnością określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 9, oraz
• okres wykonywania pracy określony w złożonym oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi oraz okresy pracy wykonywanej na podstawie oświadczeń wpisanych do ewidencji oświadczeń wynoszą łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy niezależnie od liczby podmiotów powierzających temu cudzoziemcowi wykonywanie pracy.

Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. wydanego na podstawie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (Dz.U. 2017 poz. 2349), obywatele Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej oraz Ukrainy mogą wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń.

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi a konieczność uzyskania informacji starosty

Co do zasady, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi nie zwalnia pracodawcy z konieczności uzyskania informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy (tzw. test rynku pracy, dalej jako „informacja starosty”). Wyjątek od tej zasady przewiduje jednak §3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 154), zgodnie z którym wojewoda wydaje zezwolenie na pracę bez konieczności uzyskania informacji starosty, w przypadku cudzoziemca, który w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 3 miesiące u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku zgodnie z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń pod warunkiem przedstawienia oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń i umowy o pracę oraz dokumentów potwierdzających opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne.

W związku z powyższej opisaną regulacją, w praktyce pojawił się problem dotyczący możliwości wydania zezwolenia na pracę, po upływie 3 miesięcy wykonywania pracy na podstawie oświadczenia przedłużonego z mocy ustawy COVID-19, bez konieczności uzyskania informacji starosty.

Z uwagi na pojawiające się wątpliwości, Departament Rynku Pracy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej udzielił wyjaśnień dotyczących wpływu przedłużenia ważności oświadczeń o powierzeniu pracy na konieczność uzyskania informacji starosty (dalej: „wyjaśnienia”). Zgodnie z przedstawionym w wyjaśnieniach stanowiskiem, przedłużone z mocy ustawy COVID-19 oświadczenia nie zwalniają z konieczności otrzymania informacji starosty, ponieważ okres 3 miesięcy nieprzerwanego zatrudnienia musi wprost wynikać z oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.

W wyjaśnieniach podkreślono, że podobna konstrukcja została zastosowana w art. 88za ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który jest lex specialis, w związku z czym należy go stosować ściśle. Zdaniem przedstawicieli Ministerstwa, w przypadku ważności oświadczeń o powierzeniu pracy przedłużonych w związku z wystąpieniem pandemii należy postąpić w podobny sposób. Wskazuje się również, że wniosek zezwolenie na pracę ma być złożony przed upływem daty zakończenia pracy wskazanej w oświadczeniu. To oznacza, że wpisana data na oświadczeniu ma decydujące znaczenie dla złożenia wniosku, a przedłużenie ważności oświadczenia w okresie ogłoszonej epidemii COVID-19 i 30 dni po ich odwołaniu tylko pozwala dalej w tym czasie legalnie zatrudniać cudzoziemca bez konieczności występowania o zezwolenie na pracę. Zatem w tym okresie nie jest potrzebne uprawnienie do pracy w procedurze, gdyż cudzoziemiec może pracować na podstawie przedłużonego oświadczenia […] Zwolnienie z testu rynku pracy jest możliwe pod warunkiem, że cudzoziemiec był zatrudniony zgodnie z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy przez min. 3 miesiące przed złożeniem wniosku o zezwolenie na pracę – czyli m.in. w okresie oznaczonym datami wpisanymi na oświadczeniu.

Podsumowanie

Takie stanowisko Ustawodawcy i Departamentu Rynku Pracy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozwiało wątpliwości dotyczące zwolnienia z obowiązku uzyskania informacji starosty.

Zatem pracodawcy składający wniosek o wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca muszą uzyskać informację starosty, w przypadku kiedy oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy zostało przedłużone na mocy ustawy COVID-19.