Ciąża w okresie wypowiedzenia. Przepisy, orzecznictwo

• Ochrona ciężarnej przed wypowiedzeniem
• Co z odwołaniem do sądu?
• Rozwiązanie stosunku pracy
• Podsumowanie

Ochrona ciężarnej przed wypowiedzeniem

Kobiety w ciąży objęte są szczególną ochroną przed rozwiązaniem umowy o pracę. Przepisem regulującym ochronę jest art. 177 Kodeksu pracy. Zgodnie z § 1 tego przepisu w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części – do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może: 

Autopromocja

1) prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem; 

2) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Nierzadko zdarza się, że kobieta nie wie o tym, że w chwili otrzymania wypowiedzenia umowy o pracę jest w ciąży. Może się zdarzyć także sytuacja, że co prawda w chwili otrzymania wypowiedzenia kobieta nie była w ciąży, ale zaszła w ciąże w okresie biegu wypowiedzenia. Co do zasady od chwili otrzymania wypowiedzenia umowy o pracę rozpoczyna bieg 21-dniowy termin na złożenie do sądu pracy odwołania od wypowiedzenia.

Autopromocja

Webinarium: Sygnaliści w dokumentacji pracodawcy – wzory prawidłowych zapisów

Sprawdź

Co z odwołaniem do sądu?

Kwestia odwołania się do sądu pracy przez kobietę, która dowiedziała się o ciąży lub zaszła po upływie 21 dni od daty otrzymania wypowiedzenia, ale w okresie wypowiedzenia, doczekała się wykładni w orzecznictwie.

W orzecznictwie wskazano, że pracownica, która początkowo nie kwestionowała wypowiedzenia jej umowy o pracę, może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną, gdy po dokonaniu wypowiedzenia okazało się, że jest w ciąży lub gdy w okresie wypowiedzenia zaszła w ciążę. Termin do wniesienia odwołania od wypowiedzenia należy liczyć w takiej sytuacji od dnia dowiedzenia się przez pracownicę o ciąży, a nie od dnia poinformowania pracodawcy o ciąży (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2023 r., sygn. akt II PSK 21/23, por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 2 czerwca 1995 r., I PRN 23/95, OSNAPiUS 1995 nr 22, poz. 276).

Rozwiązanie stosunku pracy

Co więcej, jeżeli pracownica będąca w ciąży (nie wiedząc o tym), złożyła oświadczenie woli zmierzające do rozwiązania stosunku pracy, to może uchylić się od skutków tego oświadczenia, niezależnie od tego, czy błąd został wywołany przez pracodawcę oraz czy wiedział on o błędzie lub mógł go z łatwością zauważyć (tak Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 października 2020 r. II PK 78/19).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że wyrażony w art. 177 § 1 k.p., zakaz wypowiedzenia lub rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę z pracownicą w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego nie oznacza, że wypowiedzenie nie wywołuje skutku prawnego w postaci rozwiązania umowy o pracę.  Samo w sobie wypowiedzenie nie jest nieważne czy bezskuteczne. Kobieta w przypadku takiego wypowiedzenia musi podjąć „obronę”, czyli złożyć odpowiedni pozew do sądu pracy. Takie wypowiedzenie jest niezgodne z prawem, natomiast jego skutki określone są w art. 45 § 1 k.p. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 sierpnia 2010 r., I PK 17/10, LEX nr 630182). 

Podsumowanie

Z powyższej analizy wynika, że ochrona kobiet w ciąży jest bardzo szeroka. Ochrona dotyczy także czynności związanych z przygotowaniami do rozwiązania stosunku pracy. W przypadku naruszenia ochrona nie działa automatycznie, a kobieta musi wykazać aktywność w zakresie dochodzenia roszczeń przed sądem pracy,

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź