Jawność wynagrodzeń w firmach: Czy zmieni się polityka płacowa?

• Dyrektywa o równości wynagrodzeń
• Jawność wynagrodzeń w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy
• Opinie na temat projektu nowelizacji Kodeksu pracy

Dyrektywa o równości wynagrodzeń

W 2023 r. w Unii Europejskiej została przyjęta dyrektywa 2023/970 z 10 maja 2023 r. w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania. Rozwiązania tej tzw. dyrektywy o równości wynagrodzeń powinny zostać wdrożone do polskiego systemu prawnego do 7 czerwca 2026 r.

Dyrektywa dotycząca równości wynagrodzeń przewiduje obowiązki informacyjne pracodawców w sferze płacowej. Chodzi głównie o udostępnienie osobom kandydującym do pracy, przed rozmową kwalifikacyjną, informacji o początkowym wynagrodzeniu lub jego przedziale. Ponadto, na żądanie pracowników, obowiązkiem pracodawców jest udzielenie informacji dotyczących przeciętnego wynagrodzenia współpracowników z podziałem na płeć w stosunku do wynagrodzenia wnioskującego pracownika.

Jawność wynagrodzeń w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy

W Sejmie trwają prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy. Proponowane w projekcie zmiany mieszczą się w zakresie unijnej dyrektywy o równości wynagrodzeń.

Projektodawcy zaproponowali, aby zobowiązać pracodawców do przedstawiania w publikowanych przez nich ofertach zatrudnienia kwoty proponowanego poziomu wynagrodzenia i wskazywania jego minimalnej i maksymalnej wysokości. Informacja będzie mogła też zawierać wzmiankę, że kwota ta podlega negocjacji.

W projekcie nowelizacji Kodeksu pracy przewidziano także zasadę, że wynagrodzenie, jak i jego poziom będą jawne podczas trwania stosunku pracy. Pracownicy będą mieli prawo wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie informacji dotyczącej ich indywidualnego poziomu wynagrodzenia oraz średnich poziomów wynagrodzenia, w podziale na płeć w odniesieniu do kategorii pracowników wykonujących taką samą pracę jak oni lub pracę o takiej samej wartości.

Opinie na temat projektu nowelizacji Kodeksu pracy

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy po pierwszym czytaniu w Sejmie skierowano do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Tam wpływają opinie na temat projektu. Póki co, nie widać końca prac nad ustawą. Trudno stwierdzić, czy w ogóle nowelizacja Kodeksu pracy zostanie uwieńczona sukcesem. Warto jednak sprawdzić, jakie są niektóre opinie o projekcie ustawy.

Z opinii Sądu Najwyższego wynika, że za implementację unijnych dyrektyw odpowiedzialna jest Rada Ministrów, a nie grupa posłów. Oznacza to, że tryb implementacji unijnego prawa nie jest właściwy. Ponadto, odnosząc się do treści projektu nowelizacji, Sąd Najwyższy wskazał m.in., że niektóre użyte w niej pojęcia nie są precyzyjne i nie bardzo wiadomo, jak je rozumieć. Sąd Najwyższy podkreślił też, że projekt ustawy wdrażający niektóre rozwiązania dyrektywy o równości wynagrodzeń może utrudnić kompleksową implementację jej przepisów przez rząd.

Z kolei w opinii NSZZ „Solidarność” również zwrócono uwagę na rolę rządu w implementacji unijnych przepisów. Związkowcy podkreślili też konieczność debaty na forum Rady Dialogu Społecznego. Opiniując projekt zwrócono uwagę na fakt, że w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy znajduje się wiele nieścisłości oraz niedociągnięć. Brakuje definicji istotnych pojęć użytych w projekcie ustawy. Zdaniem związkowców przyjęcie projektowanych rozwiązań może wprowadzić do Kodeksu pracy niepotrzebny chaos.

Swoją opinię o projekcie nowelizacji Kodeksu pracy wyrazili także przedsiębiorcy. W stanowisku Konfederacji Lewiatan uznano, że wskazane jest podjęcie prac nad całościową implementacją dyrektywy o równości wynagrodzeń. Podkreślono również, że przepisy tak ważne dla firm i pracowników powinny być uzgadniane w ramach prac Rady Dialogu Społecznego. Ponadto, zdaniem przedsiębiorców, projekt nowelizacji budzi szereg zastrzeżeń odnośnie do zaproponowanych rozwiązań, a także redakcji poszczególnych przepisów.