REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

ZUS ma już 90 lat. Działał nawet w czasie II wojny światowej

ZUS ma już 90 lat. Działał nawet w czasie II wojny światowej
ZUS ma już 90 lat. Działał nawet w czasie II wojny światowej
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Zakład Ubezpieczeń Społecznych powołano 24 października 1934 roku na mocy rozporządzenia Prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Od 90 lat ZUS jest najważniejszą instytucją polskiego systemu ubezpieczeń społecznych.
rozwiń >

Przedwojenny ZUS - ubezpieczenia, opieka, edukacja

Rozporządzenie Prezydenta RP Ignacego Mościckiego zwieńczyło proces scalania i centralizacji systemu ubezpieczeń społecznych, który pozostał po zaborcach. Trwało to 15 lat. ZUS obejmował swym działaniem cały kraj. Główna siedziba była w Warszawie. Działało też pięć oddziałów terenowych w Krakowie, Królewskiej Hucie, Lwowie, Poznaniu i Łodzi.

ZUS był wtedy instytucją bardzo nowoczesną. Realizował zadania polityki społecznej państwa. Prócz wypłaty świadczeń prowadził także działalność edukacyjną i prewencyjną. Organizował słynne wystawy higieniczne, finansował wydawanie plakatów promujących bhp, produkcję filmów o tematyce bhp, zorganizowane formy wypoczynku dla robotników, walkę z chorobami zakaźnymi, kolonie letnie dla dzieci. ZUS wydawał czasopismo naukowe i popularno-naukowe o tematyce ubezpieczeniowej. Środki z nadwyżek finansowych, które pochodziły z reinwestycji składek ubezpieczeniowych, przeznaczał na projekty budowlane (szpitale, sanatoria, mieszkania) i prozdrowotne.

REKLAMA

Autopromocja

II wojna światowa - działalność mimo terroru

W czasie II wojny światowej ZUS zapisał w swojej historii chlubne karty. Niemcy podzieliły okupowane polskie ziemie, część włączyły do III Rzeszy, a z reszty utworzyły Generalne Gubernatorstwo (dystrykt krakowski, warszawski, radomski i lubelski) z siedzibą władz w Krakowie. ZUS działa tylko na terenie Gubernatorstwa: wypłaca ograniczane przez okupanta świadczenia i daje zatrudnienie, często ratując tym życie wielu osób. Pracownicy instytucji ubezpieczeń społecznych, mimo grożących surowych kar, wspierali i licznie zasilali szeregi konspiracji niepodległościowej.

Epoka stalinowska - likwidacja ZUS

Radość z pokonania III Rzeszy szybko zdusił ustrój komunistyczny. W apogeum okresu stalinowskiego instytucje państwowe poddano gwałtownej ideologizacji Ten proces nie ominął też ZUS. W 1955 roku, w ramach zniesienia jakichkolwiek przejawów samorządności i niezależności instytucji oraz przedsiębiorstw, zostaje zlikwidowany Zakład. Wzorem rozwiązań radzieckich jego zadania przejmują związki zawodowe i Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.

Mała stabilizacja - reaktywacja ZUS

ZUS okazał się niezbędny dla wydolności systemu ubezpieczeń społecznych. Dlatego w 1960 roku został przywrócony i podjął swoje zadania, zapewniając ciągłość ubezpieczeń i terminowość wypłaty świadczeń. W latach 70-tych w ZUS pojawiły się pierwsze elektroniczne maszyny obliczeniowe.

Transformacja ustrojowa i reforma ubezpieczeń społecznych

Pierwsza dekada III Rzeczypospolitej to radość z odzyskania swobód demokratycznych, lecz także społeczny szok transformacji i gigantyczna inflacja. ZUS funkcjonował w trudnych warunkach gospodarczo-finansowych. Gwałtownie skurczył się rynek pracy. Aby uchronić się przed bezrobociem, wiele osób zdecydowało się wcześniej przejść na emeryturę. Szybko wzrasta liczba wypłacanych przez ZUS świadczeń. Nadwyręża to fundusze ubezpieczeń społecznych. Konieczne jest zreformowanie systemu ubezpieczeń. Pod koniec lat 90. przygotowywana jest zasadnicza reforma emerytalna. Jej istotą była zmiana sposobu obliczania emerytury, której wysokość zależy od sumy odprowadzonych składek, a nie jak dotąd, głównie od stażu pracy. Konieczne było utworzenia kilkunastu milionów indywidualnych kont dla ubezpieczonych, na których zapisywane i waloryzowane są składki. Z tego powodu ZUS musiał stworzyć zaawansowany system informatyczny, który podoła ogromnej skali przedsięwzięcia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Platforma Usług Elektronicznych – pierwszy polski e-urząd

W drugiej dekadzie XXI wieku ZUS wprowadził innowacyjne rozwiązania dla klientów. Kompleksowy System Informatyczny ZUS stał się jednym z najbardziej zaawansowanych rozwiązań technologicznych w Europie. Platforma Usług Elektronicznych ZUS (PUE) jest pierwszym w pełni wdrożonym polskim e-urzędem.

Dziś w ZUS większość spraw załatwisz elektronicznie

Zgodnie ze strategią rozwoju ZUS poszerza usługi elektroniczne. W 2018 r. wprowadził e-Składkę i e-ZLA. W kolejnych latach m.in. elektroniczne akta pracownicze – e-akta, elektroniczne wydawanie zaświadczeń A1, nowe wersje Programu Płatnik i ePłatnik. W trakcie pandemii uruchomił e-wizytę, czyli wideorozmowę z ekspertem ZUS. Później aplikację mobilną – najpierw dla rodziców, którzy składają wnioski o świadczenia dla rodzin. Następnie dla lekarzy – do wystawiania e-ZLA. Dla świadczeniobiorców udostępnił mobilną legitymację emeryta-rencisty w aplikacji mObywatel. Obecnie ZUS jest elektronicznym urzędem, dostępnym 24 godziny przez 7 dni w tygodniu.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 90 lat swojej działalności przeszedł wiele zmian, ale pewne priorytety dawnego i obecnego systemu ubezpieczeń społecznych pozostały niezmienione. Zarówno wówczas, jak i teraz obowiązuje ten sam mechanizm redystrybucji. Trwałe są też mechanizmy zabezpieczenia społecznego, choć dostosowywane do zmieniającej się sytuacji społecznej i politycznej. Nadal priorytetami są: gwarancja terminowej wypłaty świadczeń, dbałość o jak najlepszą jakość obsługi klientów, troska o zdrowie i sprawność ubezpieczonych oraz powszechna edukacja o ubezpieczeniach społecznych.

Anna Szaniawska, regionalny rzecznik ZUS w województwie małopolskim

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: ZUS

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracownik pod ochroną. Nie można rozwiązać umowy o pracę, ale jest kilka wyjątków

Pracownicy, którym pozostały 4 lata do emerytury, podlegają ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Zatem umowy o pracę nie można wypowiedzieć pracownicy, która ukończyła 56 lat oraz pracownikowi, który skończył 61 lat. Ochrona kończy się, gdy zostanie osiągnięty wiek emerytalny.

Kodeks pracy w 2025 roku – jakie ważne zmiany nas czekają?

Ważne zmiany w Kodeksie pracy wejdą w życie w 2025 roku. Pracodawcy zostaną obciążeni nowymi obowiązkami. Umowy cywilnoprawne będą wliczane do stażu pracy. Przepisy o układach zbiorowych pracy znajdą się w osobnej ustawie. Wzrośnie wiele świadczeń przysługujących pracownikom. Zmiany w prawie pracy obejmują szeroki zakres zagadnień - od praw pracowniczych po mechanizmy wsparcia dla przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne i starsze.

Wybór instytucji zarządzającej PPK wymaga porozumienia z tzw. stroną społeczną

Wybór instytucji finansowej, która zarządza PPK, wymaga dokonania porozumienia ze stroną społeczną. Co to właściwie oznacza? Co więcej, porozumienia ze stroną społeczną wymaga również zmiana umowy o zarządzanie PPK oraz zmiana instytucji finansowej.

Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy byłoby przedwczesne. Płace pracowników byłyby niższe

Tydzień pracy skrócony do czterech dni nie ma uzasadnienia. Krótszy tydzień pracy wymagałby zatrudnienia nowych pracowników. Niemożliwe byłoby utrzymanie wynagrodzeń na dotychczasowym poziomie.

REKLAMA

Urlop 2025 r.: urlop wypoczynkowy, urlop na żądanie, dni wolne od pracy

Urlop 2025 r.: urlop wypoczynkowy, urlop na żądanie, dni wolne od pracy. Komu przysługuje 20 dni, a kto może liczyć na 26 dni? Ile dni urlopu na żądanie w 2025 r.? Jak wypadają dni wolne od pracy w 2025 r.?

ZFŚS: Komu przysługuje dofinansowanie ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych?

Pracownikom przysługują świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych np. w postaci dofinansowania do wypoczynku czy świadczeń wypłacanych z okazji świąt. Na jaką chwilę powinna być dokonana ocena, czy dana osoba spełnia warunki do wypłaty świadczeń z zfśs?

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
Rozwiąż quiz kadrowy w zakresie uprawnień rodzicielskich, który składa się z dziesięciu pytań a tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
Pracodawcy chcą za wolne w Wigilię znieść wolne w Trzech Król albo 1 Maja. I bez wolnego w Wielki Piątek

W Sejmie trwają prace nad ustawą wprowadzającą wolne w Wigilię. Jest chyba już przesądzone, że ustawa wejdzie w życie. Ale przecież większa część z nas ma wolną Wigilię (albo pracuje kilka godzin, a potem wolna reszta dnia). Celna jest uwaga DGP, że większym problemem jest ustawowe zwolnienie z pracy w Wielki Piątek. Najbliższy 18 kwietnia 2025 r. Wielki Piątek nie jest obecnie wolny od pracy. Trwa dyskusja, aby w ten dzień praca trwała 4h. Jednak część pracodawców nie zgadza się na to i oczekują także rekompensaty za wolne w Wigilię w postaci pracy w Trzech Król albo 1 Maja. 

REKLAMA

Świadczenie wychowawcze. Czy 800 plus będzie wypłacane?

Rodzinom z dziećmi na utrzymaniu przysługuje w ramach programu „Rodzina 800 plus” świadczenie wychowawcze w wysokości 800 zł na dziecko. Okazało się, że program ma ograniczony wpływ na dzietność i pojawiły się głosy kwestionujące sens wypłacania świadczenia.

Poważne zmiany w prawie pracy w 2025 r. Nie tylko powiązane z minimalnym wynagrodzeniem

Zapowiadają się naprawdę poważne zmiany w prawie pracy w 2025 r. Zmiany związane z minimalnym wynagrodzeniem są już pewne. Pozostałe są w trakcie prac legislacyjnych, ale jest spore prawdopodobieństwo, że wejdą w życie w przyszłym roku. Jakie to zmiany?

REKLAMA