Przesyłanie za granicę świadczeń kombatantów i osób represjonowanych

Transfer świadczeń kombatantów do miejsca zamieszkania

Ustawą z dnia 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 496) wprowadzono możliwość transferu świadczeń przysługujących kombatantom/osobom represjonowanym za granicę do ich miejsca zamieszkania.

Jakie korzyści wynikają dla kombatantów/osób represjonowanych z nowej ustawy?

Świadczenia kombatanckie (świadczenia przysługujące osobom posiadającym status kombatanta, np. dodatki kombatanckie czy świadczenia w wysokości dodatku kombatanckiego) nie są objęte koordynacją unijną i bilateralną. Oznacza to, że nie stosuje się do nich przepisów rozporządzeń unijnych i łączących Polskę dwustronnych umów międzynarodowych dotyczących możliwości przesyłania świadczeń do miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy za granicę.

Z powodu braku podstawy prawnej, świadczenia kombatanckie były dotychczas wypłacane na rachunek świadczeniobiorcy w Polsce lub do rąk osoby upoważnionej przez emeryta do odbioru świadczenia w Polsce. Jeśli razem ze świadczeniem kombatanckim przyznano kombatantowi/osobie represjonowanej emeryturę lub rentę, które podlegają koordynacji i mogą być transferowane za granicę, emerytura lub renta była wypłacana na zagraniczny rachunek kombatanta/osoby represjonowanej, natomiast świadczenie kombatanckie było wypłacane w Polsce.

Nowość: Umowy zlecenia 2015

Wprowadzona obecnie ustawa umożliwia przesyłanie świadczeń kombatanckich łącznie z emeryturą lub rentą za granicę do państwa zamieszkania kombatanta/osoby represjonowanej. W praktyce oznacza to dwie korzyści:

• świadczenia kombatanckie będą przekazywane na wniosek kombatanta/osoby represjonowanej do miejsca jego zamieszkania w każdym państwie świata;
• emerytury i renty przyznane świadczeniobiorcom zamieszkałym w państwach nieumownych (państwach innych niż państwa należące do UE/EFTA lub państwa, z którymi wiążą Polskę umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego), płacone są świadczeniobiorcom na rachunki w Polsce lub do rąk osób upoważnionych do odbioru świadczenia w Polsce. Na wniosek kombatanta lub osoby represjonowanej przyznana mu emerytura lub renta będzie przesyłana wraz ze świadczeniem kombatanckim do państwa nieumownego, np. Meksyku czy RPA.

Zadaj pytanie na FORUM

Kogo dotyczy możliwość ubiegania się o transfer świadczenia za granicę?

O wypłatę świadczeń kombatanckich za granicę mogą się ubiegać kombatanci/osoby represjonowane, którym ZUS jeszcze przed wejściem w życie ustawy zmieniającej przyznał świadczenie i wypłaca je na rachunek w Polsce lub do rąk osoby upoważnionej w Polsce, jak i kombatanci/osoby represjonowane, którzy dopiero ubiegają się o przyznanie świadczenia.

Świadczenie pieniężne dla deportowanych do pracy przymusowej

Od kiedy i do których państw ZUS może transferować świadczenia za granicę?

ZUS ma podstawę prawną do rozpoczęcia transferowania świadczeń przysługujących kombatantom i osobom represjonowanym za granicę do miejsca zamieszkania począwszy od:

• 18 października 2014 r. - w odniesieniu do kombatantów i osób represjonowanych zamieszkałych w państwach członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu oraz państw, z którymi Polskę wiążą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, czyli do następujących państw: Australia, Austria, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Czarnogóra, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Kanada, Korea Płd., Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Macedonia, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria Szwecja, Ukraina, USA, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
• 18 kwietnia 2015 r. - w odniesieniu do kombatantów i osób represjonowanych do pozostałych państw świata (czyli państw spoza obszaru Unii Europejskiej, Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu oraz państw z którymi Polski nie łączy dwustronna umowa o zabezpieczeniu społecznym).

Jakie świadczenia dla kombatantów będą podlegały transferowi za granicę?

Na wniosek kombatanta/osoby represjonowanej zamieszkałej za granicą, ZUS wypłaci na rachunek bankowy osoby uprawnionej prowadzony za granicą następujące świadczenia kombatanckie:

1. dodatek kombatancki,
2. dodatek kompensacyjny,
3. ryczałt energetyczny,
4. świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego,
5. przyznane w drodze wyjątku: emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną wraz z dodatkami: pielęgnacyjnym, dla sierot zupełnych, kombatanckim,
6. rentę inwalidy wojennego lub wojskowego, przyznaną kombatantowi na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 648 ze zm.),
7. rentę z tytułu niezdolności do pracy z ustawy kombatanckiej (m.in. z tytułu przebywania w obozach, niewoli, więzieniach NKWD, gułagach).

Dodatek kompensacyjny do emerytury 2014/2015

Transferowi do miejsca zamieszkania kombatanta wraz ze świadczeniami kombatanckimi podlegały będą również przyznane kombatantowi świadczenia emerytalno-rentowe (emerytura, renta).

W przypadku problemów z dokonaniem transferu drogą bankową do danego państwa, ZUS wypłaci świadczenia w innej formie.

Gdzie złożyć wniosek o transfer świadczenia kombatanckiego?

Wniosek o transfer świadczenia za granicę można wysłać do właściwego (ze względu w na rodzaj transferowanego świadczenia) Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych wskazanego poniżej lub do Oddziału ZUS, który przyznał i wypłaca aktualnie świadczenie. Wniosek można również złożyć w każdej jednostce organizacyjnej ZUS.

Rozpatrywaniem wniosków  kombatantów mieszkających poza granicami Polski o świadczenia emerytalno-rentowe oraz świadczenia kombatanckie lub ich transfer, zajmują się wyznaczone jednostki ZUS realizujące umowy międzynarodowe, tzw. Wydziały Realizacji Umów Międzynarodowych. Wnioski o transfer świadczeń kombatanckich będą rozpatrywały WRUM właściwe do wydania decyzji w sprawie przyznania kombatantowi świadczenia emerytalno-rentowego.

Dodatek kombatancki dla emeryta 2014/2015

Wnioski o transfer świadczeń kombatanckich będą rozpatrywały WRUM według następujących zasad:

1. Jednostką właściwą do rozpatrzenia wniosku o transfer świadczenia kombatanckiego złożonego przez kombatanta, który pracował w państwie umownym (państwa UE/EFTA lub państwa, z którymi Polskę wiążą umowy międzynarodowe) lub który mieszka w jednym z tych państw, jest WRUM właściwy dla tego państwa. Wykaz WRUM wraz z przypisanymi im państwami oraz adresy tych jednostek znajdą państwo w poniższym linku tutaj).

Pan Mieczysław jest kombatantem i mieszka w Kanadzie. Od kilku lat pan Mieczysław pobiera emeryturę z ZUS przyznaną na podstawie polskich i kanadyjskich okresów pracy oraz dodatek kombatancki, dodatek kompensacyjny i ryczałt energetyczny. Świadczenie zostało przyznane i jest obecnie wypłacane w Polsce przez I Oddział ZUS w Łodzi Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych, który został wyznaczony do realizacji wniosków osób, które pracowały lub zamieszkują w Kanadzie. Wniosek o transfer świadczeń kombatanckich i emerytury  na rachunek prowadzony w Kanadzie pan Mieczysław powinien złożyć w oddziale, który wypłaca obecnie świadczenie.

2. Jednostką właściwą do rozpatrzenia wniosku kombatanta o przyznanie i transfer świadczenia kombatanckiego złożonego przez kombatanta, który pracował lub mieszka w państwie nieumownym (państwa nie należące do UE/EFTA lub państwa, z którymi Polski nie wiążą umowy międzynarodowe), jest:

Oddział ZUS w Rzeszowie
Wydział Realizacji
Umów Międzynarodowych

Pan Kazimierz jest kombatantem, mieszka w RPA i pobiera z ZUS emeryturę wraz z dodatkiem kombatanckim, dodatkiem kompensacyjnym i ryczałtem energetycznym płacone na rachunek w Polsce, przez Oddział ZUS w Bydgoszczy, który był właściwy do przyznania świadczenia z uwagi na ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce. Od 18 kwietnia 2015 r. - na wniosek pana Kazimierza złożony nie wcześniej niż 18 lutego 2015 r. - emerytura wraz z dodatkiem kombatanckim, dodatkiem kompensacyjnym i ryczałtem energetycznym będzie przekazywana panu Kazimierzowi do RPA. Wniosek pan Kazimierz może złożyć w oddziale ZUS, który przyznał i wypłaca świadczenie, tj. Oddziale w Bydgoszczy. Oddział ten przekaże wniosek do odpowiednej komórki w Oddziale wyznaczonym do realizacji transferów świadczeń do państw nieumownych. Wniosek ten Pan Kazimierz może również złożyć bezpośrednio do Oddziału ZUS w Rzeszowie - Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych.

3. Jednostką właściwą do rozpatrzenia wniosku kombatanta o przyznanie i transfer świadczenia w wysokości dodatku kombatanckiego, dodatku kompensacyjnego i ryczałtu energetycznego zgłaszanych przez osoby mieszkające za granicą, zarówno w państwach umownych jak i nieumownych, jest komórka JRUM funkcjonująca w I Oddziale ZUS w Warszawie.

Nowe przepisy o przekazywaniu za granicę świadczeń dla kombatantów

Na jakim formularzu można złożyć wniosek o transfer świadczenia kombatanckiego?

Wniosek o transfer za granicę świadczenia kombatanckiego, które zostało przyznane przed 18 października 2014 r. w przypadku państw umownych albo przed 18 kwietnia 2015 r., można złożyć na przygotowanym do tego celu formularzu ZUS-RZ-WDK-01 Wniosek kombatanta/osoby represjonowanej o wypłatę za granicę do miejsca zamieszkania: dodatku kombatanckiego/świadczenia w wysokości dodatku kombatanckiego/dodatku kompensacyjnego/ryczałtu energetycznego/świadczenia przyznanego w drodze wyjątku, który jest dostępny  w placówkach ZUS oraz na stronie internetowej.

Kombatanci, którzy będą się ubiegali o świadczenie po 18 października 2014 r. w przypadku państw umownych, albo po 18 kwietnia 2015 r., nie muszą składać dodatkowego wniosku o transfer. Dane dotyczące rachunku na jaki ZUS powinien przekazać emeryturę lub rentę wraz ze świadczeniem kombatanckim należy podać we wniosku o emeryturę, rentę lub inne świadczenie.

Kombatanci/osoby represjonowane zainteresowane uzyskaniem świadczenia w wysokości dodatku kombatanckiego, dodatku kompensacyjnego, ryczałtu energetycznego wnioski o te świadczenia mogą zgłaszać pisemnie (w sposób niesformalizowany) lub ustnie do protokołu. W takim wniosku należy podać dokładny adres zamieszkania za granicą oraz wskazać numer zagranicznego rachunku bankowego. W przypadku kombatantów/osób represjonowanych zamieszkałych w państwach nieumownych, ZUS uruchomi transfer dopiero po 17 kwietnia 2015 r. W celu uzyskania wypłaty tych świadczeń przed 18 kwietnia 2015 r. należy wskazać polski rachunek bankowy lub osobę upoważnioną do odbioru świadczeń zamieszkałą w Polsce. W przypadku braku możliwości założenia rachunku bankowego w Polsce lub upoważnienia ww. osoby, ZUS ustali uprawnienia do świadczenia, natomiast wypłatę podejmie po dniu 17 kwietnia 2015 r. wraz  z wyrównaniem za okres, od którego przysługują świadczenia kombatanckie.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 496)
• Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1206)

Źródło: Departament Rent Zagranicznych