REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z tej emerytury [Limit trzech lat]

Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z tej emerytury [Limit trzech lat]
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z tej emerytury [Limit trzech lat]
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wdowa otrzyma świadczenie (np. 30 000 zł) będące udziałem w kapitale wypracowanym przez jej zmarłego męża (emeryta). Uzasadnieniem gwarantowanej wypłaty jest nieskorzystanie przed śmiercią przez męża ze swojego kapitału emerytalnego. Wypłata 30 000 zł dla wdowy (albo innych spadkobierców), to niestety wysoki podatek PIT.

Od 30 000 zł wyniesie 5700 zł (szczegóły poniżej). Pomimo podatku wypłata gwarantowana może być pewną rekompensatą za niską wartość renty wdowiej, które to zaniżone świadczenie jest przewidziane na 2025 r. Więcej o tym w poniższym artykule:

REKLAMA

Autopromocja

Można połączyć dwa świadczenia: 1) Renta wdowia i 2) Udział w emeryturze zmarłych: męża albo żony [wypłata gwarantowana]

Co z wyrównaniami za zaniżenie świadczenia, o czym w poniższym artykule:

Renta wdowia 15%. Nie dla zaniżenia świadczenia. Postulaty wyrównania dla wdów pokrzywdzonych modelem kroczącym. I przyznania zwolnienia z PIT

Zmarły nie skorzystał z emerytury a wsparcie wdowy albo wdowca

Źródłem wypłaty, o którą toczył się przed SN spór jest subkonto.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kluczowe jest tu pojęcie "nieskorzystanie z kapitału przez emeryta"? Co oznacza? Prawo tak nakazuje przyjąć w przypadku jego śmierci w okresie do trzech lat od pierwszej wypłaty świadczeń emerytalnych. Jest to zbyt krótki okres w stosunku do potencjału zgromadzonego kapitału emerytalnego, aby mówić o "skonsumowaniu" wypracowanej emerytury przez zmarłego. Przy zachowaniu limitu 3 lat przyjmujemy, że nie nastąpiło wykorzystanie efektów kapitałowych osiągniętych przez dziesiątki lat pracy emeryta. I jest podstawa do "wypłaty gwarantowanej" dla wdowy albo wdowca.

Wyrok SN: wdowa ma udział w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. Ważny jest termin [wypłata gwarantowana]

ZUS nie ma racji nie zgadzając się na wypłatę wdowie jednorazowego świadczenia, gdyż subkonto nie istniało w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej

Taki sens ma wyrok SN z początku kwietnia 2024 r.: 

Wdowa wygrała od ZUS przed sądami jednorazowe świadczenie pieniężne po zmarłym mężu-emerycie. Obliczamy je ze wzoru:

Wartość subkonta zmarłego - [liczba miesięcy pobierania przez zmarłego emerytury x 1/37 wartości subkonta] - (podstawę prawną dla wzoru podajemy na końcu artykułu). 

WAŻNE! Nie ma podatku od spadku i darowizn, ale jest zryczałtowany podatek dochodowy zabierający wdowie/wdowcowi (innej osobie upoważnionej) aż 19% (dlaczego aż tyle - bo obniżka w ostatnich latach PIT do 12% dotyczy podatku PIT ogólnego (skala podatkowa), a nie podatków PIT ryczałtowych).

O podatku PIT od wdowy otrzymującej udział w część emerytury zmarłego męża w artykule (są tam przykłady rozliczeń):

ZUS pobrał 4000 zł od wdowy. Wdowa dostała 20 680,00 zł [Udział w emeryturze zmarłego]. Zapłaciła prawie 4000 zł podatku

Wracajmy do wyroku SN z kwietnia 2024 r.

Dlaczego ZUS nie chciał wypłacić tych pieniędzy? Emeryt miał w swojej emeryturze uwzględnione środki m.in. z OFE i subkonta. ZUS zlikwidował te pozycje i przeliczył w wartość emerytury (środki trafiły do FUS). ZUS twierdził, że w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej, nie było subkonta, więc wdowa nie ma z czego otrzymać udziału w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. 

SN orzekł, że wypłata gwarantowana na rzecz wdowy nie ma takiego związku z subkontem jak widzi to ZUS.

Z wyroku wynika, że zagadnienie subkonta i jego likwidacji jest tylko kwestią techniczną a nie prawną. 

Podsumowanie:

Prawo nakazuje przyjąć, że nieskorzystanie z emerytury wyznacza krótki okres między pierwszą płatnością emerytalną a śmiercią. Jest to okres nie dłuższy niż trzy lata. Jeżeli ten okres jest zachowany, przyjmujemy że zmarły nie skorzystał z wypracowanej emerytury. I wdowa ma prawo otrzymać jakby udział rachunkowy w tych niewykorzystanych przez zmarłego pieniądzach. Nie jest to jednak prosty przelew np. z subkonta emeryta na konto wdowy. Dlatego likwidacja subkonta nie odbiera wdowie prawa do wypłaty gwarantowanej.

Fragmenty uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego w sprawie wypłaty gwarantowanej dla wdowy

1) ZUS odmawiał wypłaty wdowie pieniędzy, gdyż mąż w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej nie posiadał subkonta w rozumieniu art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009), a zatem nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające przyznanie wypłaty gwarantowanej.

2) Środki na wypłatę gwarantowaną zostają uruchomione w okresie, gdy emeryt pobierał świadczenie emerytalne, a więc konsumował kapitał zgromadzony w okresie aktywności zawodowej - co oznacza stan po przeniesieniu środków z OFE i zamknięciu subkonta. 

3) Z treści przepisów wynika także, że nie ma powiązania wypłaty gwarantowanej z istnieniem aktywnego OFE i indywidualnego subkonta. Wypłata gwarantowana nie jest bowiem wprost przekazaniem środków zgromadzonych w OFE i na subkoncie zmarłego członka rodziny. 

4) Wypłata gwarantowana została bowiem wprowadzona właśnie dlatego, że zgon emeryta w okresie do trzech lat od nabycia prawa do emerytury powszechnej, skutkuje niewykorzystaniem zgromadzonych przez niego środków w toku całej aktywności zawodowej. Dlatego ustawodawca przewidział tę szczególną formę zwrotu środków, pochodzących z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej, zgromadzonych na subkoncie i niewykorzystanych z powodu śmierci ubezpieczonego.

Podstawa prawna

Sądy powołały się na art. 25b ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przepis wprowadza m.in. takie zasady:

1) ZUS informuje emeryta, który: 

  • nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miał ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej,
  • posiadał subkonto, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
  • nie pobiera okresowej emerytury kapitałowej

- o możliwości wskazania imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po śmierci emeryta wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego, zwanego "wypłatą gwarantowaną".

Przepis nic nie mówi o tym, aby istotnym prawnie było istnienie subkonta (i aby zawierało środki) w momencie śmierci emeryta albo w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej. 

Jak oblicza się wypłatę gwarantowaną?

REKLAMA

Wypłata gwarantowana jest ustalana jako różnica między kwotą środków, o których mowa w art. 25 ust. 1, zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a iloczynem liczby pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta, oraz trzydziestej siódmej części kwoty zewidencjonowanej na tym subkoncie.

WAŻNE! Osoba uposażona, zgodnie z dyspozycją emeryta, nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę.

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Świadczenie urlopowe 2024 i 2025 r.

Świadczenie urlopowe ustalane jest w wysokości, która nie może być wyższa od odpisu podstawowego na zfśs. W 2024 r. wysokość tego świadczenia dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy w normalnych warunkach pracy wynosi 2417,14 zł. Czy już wiadomo, ile wyniesie w 2025 r.?

Zmiana minimalnej stawki godzinowej. Jak obliczać wynagrodzenie za umowę zlecenia na przełomie czerwca i lipca 2024 r.

1 lipca 2024 r. zmieni się minimalna stawka godzinowa należna za każdą godzinę wykonywania zlecenia. Ustalając wynagrodzenie za zlecenie wyrażone w stawce godzinowej należy pamiętać, aby nie było niższe od stawki minimalnej.

PIP: Kontrola pracodawcy o każdej porze dnia i nocy, bez uprzedzenia i bez upoważnienia

PIP może kontrolować pracodawców o każdej porze dnia i nocy. Jednak do przeprowadzenia kontroli konieczna jest legitymacja służbowa i specjalne upoważnienie. Wkrótce to się może zmienić.

Renta wdowia 15%. Nie dla zaniżenia świadczenia. Postulaty wyrównania dla wdów pokrzywdzonych modelem kroczącym. I przyznania zwolnienia z PIT

Renta wdowia przez okres 2025 r. wypłacana w zaniżonej wartości. Początkowo będzie to tylko 15%. Nic nie wskazuje dziś na to, aby Sejm przyjął inne rozwiązanie. Zresztą rząd zapowiedział 15% jeszcze na początków rządów (w grudniu 2023 r.) Wskaźnik 15% wywołuje protesty osób zainteresowanych rentą wdowią. Dlaczego więc nie przyznać wyrównania do kwot wypłacanych na podstawie 15% (wypłata wyrównania w 2026 r. albo 2027 r.) I równolegle - za okres obowiązywania modelu kroczącego -zaproponować osobom poszkodowanym tym modelem zwolnienie z podatku PIT. 

REKLAMA

MRPiPS: 1000 zł miesięcznie dodatku do wynagrodzenia już od lipca 2024 r. Dla kogo?

W środę, 19 czerwca 2024 r. rząd przyjął cztery programy finansowania dodatków do wynagrodzeń w wysokości 1000 zł brutto miesięcznie. Programy zostały opracowane przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.

4 uchwały rządu premiera D. Tuska. Miesięcznie 1000 zł aż do końca 2027 r. Dodatek motywacyjny. Budżet pokryje też ZUS i NFZ

Wypłata 1000 zł dodatku motywacyjnego miesięcznie (start od 1 lipca 2024 r.) potrwa aż do końca 2027 r. Istniały obawy, że dodatek ten będzie miał krótszy okres finansowania. Na szczęście się nie potwierdziły. 

Można połączyć dwa świadczenia: 1) Renta wdowia i 2) Udział w emeryturze zmarłych: męża albo żony [wypłata gwarantowana]

Na dziś jest duże rozczarowanie rentą wdowią. W Sejmie prace toczą się wolno (według emerytów bardzo wolno). I nawet jak ustawa wejdzie w 2024 roku, to przez długi czas świadczenia z „renty wdowiej” będą wypłacane w zaniżonej wartości. Istnieje jednak możliwość zwiększenia niskiej wartości renty wdowiej poprzez wypłatę gwarantowaną (wypłata jednorazowa często około 30 000 zł - wysoki podatek PIT) .

Ile lat trzeba przepracować żeby starać się o rentę?

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia określone warunki. Istotnym warunkiem niezbędnym do uzyskania renty jest odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy. Długość tego okresu uzależniona jest od wieku osoby ubezpieczonej.

REKLAMA

Bezpłatne wakacyjne turnusy rehabilitacyjne dla dzieci

Również w 2024 r. będą organizowane bezpłatne wakacyjne turnusy rehabilitacyjne dla dzieci ubezpieczonych. Poniżej opis, gdzie, dla kogo, kiedy, na jakie schorzenia i na jakich warunkach organizowane są turnusy.

Renta socjalna 2024 r. – ile na rękę

Renta socjalna jest świadczeniem przeznaczonym dla osób, które nie mogą pracować ze względu na stan zdrowia. Świadczenie przyznaje i wypłaca ZUS.

REKLAMA