REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z tej emerytury [Nie minęły trzy lata]

Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z emerytury [Nie minęły trzy lata]
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z emerytury [Nie minęły trzy lata]
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wdowa otrzyma świadczenie (np. 30 000 zł) będące udziałem w kapitale wypracowanym przez jej zmarłego męża (emeryta). Uzasadnieniem gwarantowanej wypłaty jest nieskorzystanie przed śmiercią przez męża ze swojego kapitału emerytalnego. Wypłata 30 000 zł dla wdowy (albo innych spadkobierców), to niestety wysoki podatek PIT. Od 30 000 zł wyniesie 5700 zł (szczegóły poniżej).

Źródłem wypłaty, o którą toczył się przed SN spór jest subkonto.

REKLAMA

Autopromocja

Kluczowe jest tu pojęcie "nieskorzystanie z kapitału przez emeryta"? Co oznacza? Prawo tak nakazuje przyjąć w przypadku jego śmierci w okresie do trzech lat od pierwszej wypłaty świadczeń emerytalnych. Jest to zbyt krótki okres w stosunku do potencjału zgromadzonego kapitału emerytalnego, aby mówić o "skonsumowaniu" wypracowanej emerytury przez zmarłego. Przy zachowaniu limitu 3 lat przyjmujemy, że nie nastąpiło wykorzystanie efektów kapitałowych osiągniętych przez dziesiątki lat pracy emeryta. I jest podstawa do "wypłaty gwarantowanej" dla wdowy albo wdowca.

Wyrok SN: wdowa ma udział w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. Ważny jest termin [wypłata gwarantowana]

ZUS nie ma racji nie zgadzając się na wypłatę wdowie jednorazowego świadczenia, gdyż subkonto nie istniało w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej

Taki sens ma wyrok SN z początku kwietnia 2024 r.: 

Wdowa wygrała od ZUS przed sądami jednorazowe świadczenie pieniężne po zmarłym mężu-emerycie. Obliczamy je ze wzoru:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wartość subkonta zmarłego - [liczba miesięcy pobierania przez zmarłego emerytury x 1/37 wartości subkonta] - (podstawę prawną dla wzoru podajemy na końcu artykułu). 

WAŻNE! Nie ma podatku od spadku i darowizn, ale jest zryczałtowany podatek dochodowy zabierający wdowie/wdowcowi (innej osobie upoważnionej) aż 19% (dlaczego aż tyle - bo obniżka w ostatnich latach PIT do 12% dotyczy podatku PIT ogólnego (skala podatkowa), a nie podatków PIT ryczałtowych).

O podatku PIT w artykule (są tam przykłady rozliczeń):

ZUS pobrał 4000 zł od wdowy. Wdowa dostała 20 680,00 zł [Udział w emeryturze zmarłego]. Zapłaciła prawie 4000 zł podatku

Wracajmy do wyroku SN z kwietnia 2024 r.

Dlaczego ZUS nie chciał wypłacić tych pieniędzy? Emeryt miał w swojej emeryturze uwzględnione środki m.in. z OFE i subkonta. ZUS zlikwidował te pozycje i przeliczył w wartość emerytury (środki trafiły do FUS). ZUS twierdził, że w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej, nie było subkonta, więc wdowa nie ma z czego otrzymać udziału w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. 

SN orzekł, że wypłata gwarantowana na rzecz wdowy nie ma takiego związku z subkontem jak widzi to ZUS.

Z wyroku wynika, że zagadnienie subkonta i jego likwidacji jest tylko kwestią techniczną a nie prawną. 

Podsumowanie:

Prawo nakazuje przyjąć, że nieskorzystanie z emerytury wyznacza krótki okres między pierwszą płatnością emerytalną a śmiercią. Jest to okres nie dłuższy niż trzy lata. Jeżeli ten okres jest zachowany, przyjmujemy że zmarły nie skorzystał z wypracowanej emerytury. I wdowa ma prawo otrzymać jakby udział rachunkowy w tych niewykorzystanych przez zmarłego pieniądzach. Nie jest to jednak prosty przelew np. z subkonta emeryta na konto wdowy. Dlatego likwidacja subkonta nie odbiera wdowie prawa do wypłaty gwarantowanej.

Fragmenty uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego w sprawie wypłaty gwarantowanej dla wdowy

1) ZUS odmawiał wypłaty wdowie pieniędzy, gdyż mąż w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej nie posiadał subkonta w rozumieniu art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009), a zatem nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające przyznanie wypłaty gwarantowanej.

2) Środki na wypłatę gwarantowaną zostają uruchomione w okresie, gdy emeryt pobierał świadczenie emerytalne, a więc konsumował kapitał zgromadzony w okresie aktywności zawodowej - co oznacza stan po przeniesieniu środków z OFE i zamknięciu subkonta. 

3) Z treści przepisów wynika także, że nie ma powiązania wypłaty gwarantowanej z istnieniem aktywnego OFE i indywidualnego subkonta. Wypłata gwarantowana nie jest bowiem wprost przekazaniem środków zgromadzonych w OFE i na subkoncie zmarłego członka rodziny. 

4) Wypłata gwarantowana została bowiem wprowadzona właśnie dlatego, że zgon emeryta w okresie do trzech lat od nabycia prawa do emerytury powszechnej, skutkuje niewykorzystaniem zgromadzonych przez niego środków w toku całej aktywności zawodowej. Dlatego ustawodawca przewidział tę szczególną formę zwrotu środków, pochodzących z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej, zgromadzonych na subkoncie i niewykorzystanych z powodu śmierci ubezpieczonego.

Podstawa prawna

Sądy powołały się na art. 25b ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przepis wprowadza m.in. takie zasady:

1) ZUS informuje emeryta, który: 

  • nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miał ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej,
  • posiadał subkonto, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
  • nie pobiera okresowej emerytury kapitałowej

- o możliwości wskazania imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po śmierci emeryta wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego, zwanego "wypłatą gwarantowaną".

Przepis nic nie mówi o tym, aby istotnym prawnie było istnienie subkonta (i aby zawierało środki) w momencie śmierci emeryta albo w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej. 

Jak oblicza się wypłatę gwarantowaną?

REKLAMA

Wypłata gwarantowana jest ustalana jako różnica między kwotą środków, o których mowa w art. 25 ust. 1, zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a iloczynem liczby pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta, oraz trzydziestej siódmej części kwoty zewidencjonowanej na tym subkoncie.

WAŻNE! Osoba uposażona, zgodnie z dyspozycją emeryta, nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę.

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kiedy 20 a kiedy 26 dni urlopu?

W zależności od okresu pracy wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika wynosi 20 lub 26 dni. Jakie okresy wlicza się do okresu, od którego ustala się wymiar urlopu?

Ważne: Lex Uber [od 17 czerwca polskie prawo jazdy dla kierowców z aplikacji]

Tak zwane Lex Uber, to już od 17 czerwca 2024 r. kierowcy, którzy korzystają z aplikacji do realizacji usług przewozu muszą posiadać polskie prawo jazdy. Najważniejsze cele to: poprawa bezpieczeństwa pasażerów, wysokie kary dla pośredników i ujednolicenie zasad przewozu.

Oskładkowanie umów o dzieło. Komentarz ministry rodziny, pracy i polityki społecznej

Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podkreśliła, że pełne ozusowanie umów zleceń nie budzi kontrowersji ani pracodawców, ani pracowników. To rozwiązanie jest akceptowane przez organizacje społeczne.

Kiedy jest niedziela handlowa w czerwcu?

Czy 30 czerwca 2024 to niedziela handlowa? Czy w czerwcu jest niedziela handlowa? Kiedy wypadają niedziele handlowe w 2024 roku? Jakie kary za pracę w dni niehandlowe? Kto może stać za ladą w niedziele?

REKLAMA

Ważna zmiana Kodeksu pracy. Pracodawcy ochronią pracowników przed substancjami szkodliwymi dla funkcji seksualnych i płodności

Pracodawcy będą musieli chronić pracowników przed substancjami reprotoksycznymi. Substancje te są szkodliwe m.in. dla płodności i funkcji seksualnych kobiet i mężczyzn. Nowelizacja dostosowuje polskie przepisy do przepisów Unii Europejskiej.

Podwyżki 4,1% brutto dla nauczycieli od 1 stycznia 2025 r. Ile brutto i netto dla początkującego, mianowanego i dyplomowanego?

Nauczyciele otrzymali w 2024 r. podwyżkę o 30%. I negocjują z rządem utrzymanie wysokiej dynamiki podwyżek w 2025 r. Ale premier Donald Tusk zapowiedział, że budżetówka otrzyma tylko 4,1% podwyżki. Ile w tym wariancie wynoszą podwyżki netto i brutto dla nauczycieli w 2025 r.?  

MRPiPS Dziemianowicz-Bąk: składki ZUS od umowy o dzieło, która jest jedynym źródłem dochodu

Umowy o dzieło, które są jedynym źródłem dochodu, powinny zostać objęte składkami ZUS. Pełne ozusowanie umów zleceń nie budzi kontrowersji ani pracodawców, ani pracowników - powiedziała portalowi Wp.pl ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

MEN: kontrole, czy nauczyciele się doskonalą. Zapraszamy min. B. Nowacką na lekcję matematyki w klasie liczącej 37 uczniów

Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) ogłosiło, że kuratorzy będą monitorować realizację zadań związanych z doskonaleniem zawodowym nauczycieli w szkołach, które osiągają najniższe wyniki w egzaminie ósmoklasisty. Nauczyciele z kolei pytają, jak mają osiągać dobre wyniki, pracując w klasach, które są zbyt liczne i niedoinwestowane.

REKLAMA

ZUS: Uczniowie i studenci mogą więcej dorobić w wakacje

ZUS przypomina, że od 1 czerwca 2024 r. uczniowie i studenci, którzy pobierają rentę rodzinną, mogą więcej dorobić do swojego świadczenia. Zmieniły się kwoty graniczne przychodu, które będą obowiązywać do 31 sierpnia br.

KRUS: Składki na ubezpieczenia społeczne rolników w III kwartale 2024 r. [za rolników, małżonków, domowników, pomocników rolnika]

Rolnicy i ich domownicy ubezpieczeni w KRUS muszą opłacić składki na składki na swoje ubezpieczenie społeczne za III kwartał 2024. Jaki jest termin płatności i wysokość składek?

REKLAMA