REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

SN: Zmarły nie zdążył skorzystać z emerytury. W ciągu trzech lat wdowa ma gwarantowaną wypłatę z części jego kapitału

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z części kapitału [Limit trzech lat]
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z części kapitału [Limit trzech lat]
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wdowa otrzyma świadczenie (np. 30 000 zł) będące udziałem w kapitale wypracowanym przez jej zmarłego męża (emeryta). Uzasadnieniem gwarantowanej wypłaty jest nieskorzystanie przed śmiercią przez męża ze swojego kapitału emerytalnego. Wypłata 30 000 zł dla wdowy (albo innych spadkobierców), to niestety wysoki podatek PIT.

Od 30 000 zł wyniesie 5700 zł (szczegóły poniżej). Pomimo podatku wypłata gwarantowana może być pewną rekompensatą za niską wartość renty wdowiej, które to zaniżone świadczenie jest przewidziane na 2025 r. Więcej o tym w poniższym artykule:

REKLAMA

Autopromocja

Można połączyć dwa świadczenia: 1) Renta wdowia i 2) Udział w emeryturze zmarłych: męża albo żony [wypłata gwarantowana]

Co z wyrównaniami za zaniżenie świadczenia, o czym w poniższym artykule:

Renta wdowia 15%. Nie dla zaniżenia świadczenia. Postulaty wyrównania dla wdów pokrzywdzonych modelem kroczącym. I przyznania zwolnienia z PIT

Zmarły nie skorzystał z emerytury a wsparcie wdowy albo wdowca

Źródłem wypłaty, o którą toczył się przed SN spór jest subkonto.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kluczowe jest tu pojęcie "nieskorzystanie z kapitału przez emeryta"? Co oznacza? Prawo tak nakazuje przyjąć w przypadku jego śmierci w okresie do trzech lat od pierwszej wypłaty świadczeń emerytalnych. Jest to zbyt krótki okres w stosunku do potencjału zgromadzonego kapitału emerytalnego, aby mówić o "skonsumowaniu" wypracowanej emerytury przez zmarłego. Przy zachowaniu limitu 3 lat przyjmujemy, że nie nastąpiło wykorzystanie efektów kapitałowych osiągniętych przez dziesiątki lat pracy emeryta. I jest podstawa do "wypłaty gwarantowanej" dla wdowy albo wdowca.

Wyrok SN: wdowa ma udział w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. Ważny jest termin [wypłata gwarantowana]

ZUS nie ma racji nie zgadzając się na wypłatę wdowie jednorazowego świadczenia, gdyż subkonto nie istniało w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej

Taki sens ma wyrok SN z początku kwietnia 2024 r.: 

Wdowa wygrała od ZUS przed sądami jednorazowe świadczenie pieniężne po zmarłym mężu-emerycie. Obliczamy je ze wzoru:

Wartość subkonta zmarłego - [liczba miesięcy pobierania przez zmarłego emerytury x 1/37 wartości subkonta] - (podstawę prawną dla wzoru podajemy na końcu artykułu). 

WAŻNE! Nie ma podatku od spadku i darowizn, ale jest zryczałtowany podatek dochodowy zabierający wdowie/wdowcowi (innej osobie upoważnionej) aż 19% (dlaczego aż tyle - bo obniżka w ostatnich latach PIT do 12% dotyczy podatku PIT ogólnego (skala podatkowa), a nie podatków PIT ryczałtowych).

O podatku PIT od wdowy otrzymującej udział w część emerytury zmarłego męża w artykule (są tam przykłady rozliczeń):

ZUS pobrał 4000 zł od wdowy. Wdowa dostała 20 680,00 zł [Udział w emeryturze zmarłego]. Zapłaciła prawie 4000 zł podatku

Wracajmy do wyroku SN z kwietnia 2024 r.

Dlaczego ZUS nie chciał wypłacić tych pieniędzy? Emeryt miał w swojej emeryturze uwzględnione środki m.in. z OFE i subkonta. ZUS zlikwidował te pozycje i przeliczył w wartość emerytury (środki trafiły do FUS). ZUS twierdził, że w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej, nie było subkonta, więc wdowa nie ma z czego otrzymać udziału w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. 

SN orzekł, że wypłata gwarantowana na rzecz wdowy nie ma takiego związku z subkontem jak widzi to ZUS.

Z wyroku wynika, że zagadnienie subkonta i jego likwidacji jest tylko kwestią techniczną a nie prawną. 

Podsumowanie:

Prawo nakazuje przyjąć, że nieskorzystanie z emerytury wyznacza krótki okres między pierwszą płatnością emerytalną a śmiercią. Jest to okres nie dłuższy niż trzy lata. Jeżeli ten okres jest zachowany, przyjmujemy że zmarły nie skorzystał z wypracowanej emerytury. I wdowa ma prawo otrzymać jakby udział rachunkowy w tych niewykorzystanych przez zmarłego pieniądzach. Nie jest to jednak prosty przelew np. z subkonta emeryta na konto wdowy. Dlatego likwidacja subkonta nie odbiera wdowie prawa do wypłaty gwarantowanej.

Fragmenty uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego w sprawie wypłaty gwarantowanej dla wdowy

1) ZUS odmawiał wypłaty wdowie pieniędzy, gdyż mąż w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej nie posiadał subkonta w rozumieniu art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009), a zatem nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające przyznanie wypłaty gwarantowanej.

2) Środki na wypłatę gwarantowaną zostają uruchomione w okresie, gdy emeryt pobierał świadczenie emerytalne, a więc konsumował kapitał zgromadzony w okresie aktywności zawodowej - co oznacza stan po przeniesieniu środków z OFE i zamknięciu subkonta. 

3) Z treści przepisów wynika także, że nie ma powiązania wypłaty gwarantowanej z istnieniem aktywnego OFE i indywidualnego subkonta. Wypłata gwarantowana nie jest bowiem wprost przekazaniem środków zgromadzonych w OFE i na subkoncie zmarłego członka rodziny. 

4) Wypłata gwarantowana została bowiem wprowadzona właśnie dlatego, że zgon emeryta w okresie do trzech lat od nabycia prawa do emerytury powszechnej, skutkuje niewykorzystaniem zgromadzonych przez niego środków w toku całej aktywności zawodowej. Dlatego ustawodawca przewidział tę szczególną formę zwrotu środków, pochodzących z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej, zgromadzonych na subkoncie i niewykorzystanych z powodu śmierci ubezpieczonego.

Podstawa prawna

Sądy powołały się na art. 25b ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przepis wprowadza m.in. takie zasady:

1) ZUS informuje emeryta, który: 

  • nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miał ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej,
  • posiadał subkonto, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
  • nie pobiera okresowej emerytury kapitałowej

- o możliwości wskazania imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po śmierci emeryta wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego, zwanego "wypłatą gwarantowaną".

Przepis nic nie mówi o tym, aby istotnym prawnie było istnienie subkonta (i aby zawierało środki) w momencie śmierci emeryta albo w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej. 

Jak oblicza się wypłatę gwarantowaną?

REKLAMA

Wypłata gwarantowana jest ustalana jako różnica między kwotą środków, o których mowa w art. 25 ust. 1, zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a iloczynem liczby pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta, oraz trzydziestej siódmej części kwoty zewidencjonowanej na tym subkoncie.

WAŻNE! Osoba uposażona, zgodnie z dyspozycją emeryta, nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę.

 

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uwaga: zaczęła się inwazja kleszczy. Ukąszenie kleszcza może powodować chorobę zawodową, wypadek przy pracy i świadczenia z ZUS

Jak podaje w swoim komunikacje Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna zaczął się już "sezon" na kleszcze. Nie wiele osób wie, ale ukąszenie kleszcza może powodować chorobę zawodową czy nawet wypadek przy pracy, a co się z tym wiąże możliwość otrzymywania świadczenia z ZUS czy KRUS. Przytaczamy też mity dotyczące kleszczy ale i niezbędne informacje.

Co się należy oprócz wynagrodzenia? 3 świadczenia wynikające ze stosunku pracy

Wynagrodzenie to świadczenie dla pracownika wynikające ze stosunku pracy. Przepisy prawa pracy przewidują jeszcze trzy inne świadczenia, które należą się pracownikowi. Jakie i co należy o nich wiedzieć?

Tylko 169 zł. Tyle wynosi składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w II kwartale 2025 r., ale nie dla wszystkich

Tylko 169 zł. Tak, tyle wynosi składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w II kwartale 2025 r. Oczywiście nie dotyczy to wszystkich ubezpieczonych. Niby stawka jest niska, ale z drugiej strony w przyszłości emerytura czy renta też będzie niska. Czy warto?

Nowe stawki odszkodowania z ZUS 2025 i 2026

Od 1 kwietnia 2025 r. odszkodowania z ZUS są wyższe. Ile ZUS wypłaci za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu? Oto nowe stawki odszkodowania z ZUS 2025 i 2026.

REKLAMA

Aktywnie w żłobku. Maksymalny koszt pobytu dziecka w żłobku wynosi 2200 zł

2200 zł - tyle wynosi wysokość kosztu pobytu dziecka w żłobku w okresie od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2026 r. Jest to maksymalna stawka uprawniająca rodziców do skorzystania ze świadczenia „aktywnie w żłobku”.

Bez refundacji dla cukrzyków, a koszt leczenia to nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Mamy odpowiedź z Ministerstwa Zdrowia

Zgodnie z Konstytucją RP każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Jak się jednak okazuje to zdrowie jest chronione w różnym stopniu w stosunku do różnych osób. Niestety sytuacja niektórych osób cierpiących na cukrzycę nie poprawi się w najbliższym czasie. Ministerstwo Zdrowia odpowiedziało, że nie planuje poszerzenia populacji uprawnionej do korzyści i dofinansowań związanych z cukrzycą.

Kiedy 36 dni urlopu dla pracownika?

Standardem jest, że pracownicy mają 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego w roku. Niektórzy pracownicy są uprawnieni do nawet 36 dni urlopu. Kto i kiedy może liczyć na tak długi urlop?

Utrata przez uczestnika PPK statusu osoby zatrudnionej to nie koniec oszczędzania w PPK [Przykłady]

Zmiana przez uczestnika PPK tytułu do ubezpieczeń społecznych nie zwalnia podmiotu zatrudniającego z obowiązku dokonywania wpłat do PPK za tę osobę. Oznacza to, że utrata statusu osoby zatrudnionej nie wpływa na status uczestnika PPK. Nadal należy odprowadzać wpłaty do PPK.

REKLAMA

Ważny wyrok dla osób z niepełnosprawnościami. Spory w MOPS trwają bo nie uzasadnia swoich decyzji

Wiele osób z niepełnosprawnościami nie jest świadomych co do tego, że często organ postępuje wadliwie w ich sprawie. Organ zamiast wydać decyzję administracyjną o prawie lub braku prawa do świadczenia, wydaje informację o sposobie rozpatrzenia wniosku bez uzasadnienia. To nie jest to samo co decyzja administracyjna, która zawiera ściśle określone elementy. Jednostka powinna mieć gwarancję rozpoznania jej wniosku w formie decyzji, wydawanej w odpowiedniej procedurze, która następnie podlega kontroli. Odnosi się to zwłaszcza do rozstrzygnięć opartych na uznaniu, czy na ocenie nieostrych przesłanek - w stosunku do osób z niepełnosprawnościami.

ZUS wypłaci wyższe odszkodowanie. Już obowiązują nowe kwoty odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy

Od 1 kwietnia 2025 r. obowiązują nowe, wyższe kwoty odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy lub choroby zawodowej. Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje 1636 zł.

REKLAMA