Zasiłek chorobowy od 2022 roku – zmiany

Zasiłek chorobowy – kiedy przysługuje?

Na wstępie należy określić, kto jest uprawniony do otrzymywania zasiłku chorobowego. Odpowiedź na to pytanie zawiera art. 6 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Otóż, Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu (osoba za którą odprowadzane są składki na ubezpieczenie chorobowe), który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (art. 6 ust. 1).

Co istotne, szczególnie w czasie pandemii koronawirusa, „na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:

1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

1a) wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

2) z powodu przebywania w:

a) stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,

b) szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;

3) wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.”

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia 2022

We wszystkich wyżej wymienionych sytuacjach ubezpieczony otrzymuje zasiłek chorobowy. Jak długo można go otrzymywać? Zgodnie z art. 8 ust. 1 zasiłek chorobowy przysługuje przez czas trwania niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub niemożności wykonywania pracy z innych przyczyn określonych powyżej. Maksymalnie może być to jednak okres 182 dni w roku. Wyjątkiem jest niezdolność do pracy powstała z powodu gruźlicą lub niezdolność do pracy w czasie ciąży. Wówczas zasiłek chorobowy można pobierać dłużej - 270 dni w roku.

Pierwsza zmiana w zasiłku chorobowym od 2022 r. dotyczy maksymalnego okresu pobierania zasiłku po ustaniu tytułu do ubezpieczenia, a więc po ustaniu zatrudnienia. W art. 8 dodaje się ust. 2 w następującym brzmieniu: „Za okres niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to niezdolności do pracy, o której mowa w art. 11 ust. 2 pkt 2, oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży.”

WAŻNE!

Maksymalny okres pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia (np. rozwiązanie umowy o pracę) wynosi 91 dni. Limit ten nie dotyczy niezdolności powstałej w wyniku gruźlicy lub w czasie ciąży.

Okres zasiłkowy 2022 – nowe zasady

Kolejna zmiana dotyczy okresu zasiłkowego, który reguluje art. 9 omawianej ustawy. Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak również okresy niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 (art. 9 ust. 1).

Nowelizacja ustawy zmienia znacząco brzmienie art. 9 ust. 2: „Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży.”

Dotychczasowe brzmienie: „Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni.”

Usunięto więc zapis dotyczący niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą. Od 2022 r. do jednego okresu zasiłkowego zaliczać się będą więc poprzednie niezdolności do pracy, jeśli przerwa między kolejną niezdolnością nie przekraczała 60 dni. Nie ma przy tym znaczenia jaka choroba je wywołała. Wyjątkiem będzie sytuacja kolejnej niezdolności do pracy, która wystąpiła w trakcie ciąży. Będzie to już oddzielny okres zasiłkowy.

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – zmiany

Trzecia zmiana w zasiłku chorobowym dotyczy rozszerzenia katalogu osób uprawnionych do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe - zmiana 2021

Opóźnienie w opłacaniu składek nie pozbawi prawa do zasiłku

Kolejna zmiana dotyczy osób uprawnionych do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, np. przedsiębiorców i osób z nimi współpracujących. Dotychczas nawet jednodniowe opóźnienie w opłacaniu składek przez takie osoby powodowało przerwanie ubezpieczenia i zasiłek chorobowy nie mógł być wypłacony. Dopiero odpowiedni wniosek do ZUS z wytłumaczeniem mógł wpłynąć na przywrócenie ubezpieczenia. Od stycznia 2022 r. ubezpieczenie nie będzie ustawało przy nieterminowym płaceniu składek, a wypłata zasiłku nie będzie wstrzymywana do wysokości zaległości równych 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli zaległości będą wyższe, zasiłek będzie wypłacany dopiero po spłacie zadłużenia w ZUS. Uwaga! Brak spłaty zadłużenia w terminie 6 miesięcy od dnia powstania prawa do zasiłku chorobowego powoduje przedawnienie się tego prawa (zmiany w art. 64). Zasiłek nie będzie mógł już być wypłacony. Jest to więc narzędzie służące dyscyplinowaniu płatników składek.

Wysokość zasiłku chorobowego od 2022 r.

Czwarta modyfikacja dotyczy wysokości zasiłku chorobowego. Nowelizacja wprowadza wyższy zasiłek chorobowy za czas pobytu w szpitalu. Dotychczas wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku. Ile wyniesie od stycznia 2022 r.?

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 11 ust. 1 „Miesięczny zasiłek chorobowy, z zastrzeżeniem ust. 2, wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku.”.

Art. 11 ust. 2 zawiera wyjątki, kiedy zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru. Dotyczy to sytuacji, gdy niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy wymieniona w art. 6 ust. 2:

1) przypada w okresie ciąży;

2) powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów;

3) powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

Dotychczas w art. 11 ust. 1 zawarte było również zastrzeżenie ust. 1a. Zgodnie z tym przepisem miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku. Ustawodawca zrezygnował z tego przepisu, a więc za czas pobytu w szpitalu przysługuje zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru. Nie ma więc znaczenia, czy pracownik choruje w domu, czy w szpitalu. Zawsze otrzyma 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Wyższy zasiłek chorobowy za pobyt w szpitalu od 2022 r.

Co więcej, dokonuje się zmiany w art. 43 dotyczącym ponownego powstanie prawa do zasiłku. Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy. Wcześniej były to 3 miesiące. Skrócono więc znacząco długość przerwy.

Kiedy zasiłek chorobowy nie przysługuje?

Kolejna zmiana dotyczy art. 13, który reguluje sytuacje, kiedy zasiłek chorobowy nie przysługuje.

W art. 13 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„Przepis ust. 1 pkt 1 stosuje się odpowiednio do osoby niezdolnej do pracy, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 586 i 2320) lub ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 723 i 2320).”

Kontrola zasiłku chorobowego przez ZUS

W celu ustalenia prawa do zasiłku i jego wypłaty ZUS może przetwarzać dane i informacje niezbędne do ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości, podstawy wymiaru oraz do ich wypłaty (art. 61a ust. 1). Dodaje się ust. 2. zgodnie z którym ZUS może w tym celu ustalać prawa do zasiłku i jego wypłaty, może pozyskiwać dane i informacje w zakresie niezbędnym do ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości, podstawy wymiaru oraz do ich wypłat od ubezpieczonych oraz płatników składek, którzy są obowiązani bezpłatnie je udostępnić. Czytaj więcej: Kontrola L4 - zmiany od 2022 r. i Kontrola L4 - ZUS ma nowe narzędzie!

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw rok 2021 poz. 1621)

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dziennik Ustaw rok 2021 poz. 1133)