REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy odprawa dla pracownika przechodzącego na emeryturę jest zwolniona z oskładkowania?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Łukasik-Skwarek
radca prawny, specjalista i praktyk z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Kiedy odprawa dla pracownika przechodzącego na emeryturę jest zwolniona z oskładkowania? - odprawa emerytalna a składki ZUS. / fot. Shutterstock
Kiedy odprawa dla pracownika przechodzącego na emeryturę jest zwolniona z oskładkowania? - odprawa emerytalna a składki ZUS. / fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W tym roku wypłacimy naszym trzem pracownikom odprawy emerytalne. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby mogły one skorzystać ze zwolnienia składkowego?

PROBLEM

REKLAMA

W tym roku wypłacimy naszym trzem pracownikom odprawy emerytalne. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby mogły one skorzystać ze zwolnienia składkowego?

RADA

Kwota wypłaconej pracownikowi odprawy emerytalnej jest w całości zwolniona ze składek ZUS, a jej wysokość nie ma ograniczenia kwotowego. Pracodawca ma prawo ustalić wysokość odprawy na poziomie wyższym niż wynikające z Kodeksu pracy jednomiesięczne wynagrodzenie (powinien wówczas umieścić odpowiedni zapis w wewnętrznych przepisach o wynagradzaniu). Warunkiem zwolnienia składkowego w przypadku odprawy emerytalnej jest przejście pracownika na emeryturę (a nie jedynie spełnienie warunków do jej otrzymania) i związek pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę. Składkom ZUS nie będą podlegać również dodatkowe odprawy przyznane w drodze indywidualnych umów, porozumień czy ugód zawartych z pracownikami. Aby można było uznać zwolnienie z oskładkowania, odprawy muszą mieć jednak związek z rozwiązaniem stosunku pracy. Szczegóły w uzasadnieniu.

Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Prawo pracy i ZUS. Pakiet 5 ebooków

Dalszy ciąg materiału pod wideo

UZASADNIENIE

REKLAMA

Pracownikowi, który spełnia warunki uprawniające go do uzyskania emerytury, przysługuje odprawa pieniężna. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika stanowi co do zasady jego przychód uzyskany ze stosunku pracy. Wypłacona pracownikowi odchodzącemu na emeryturę odprawa jest wyłączona z podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych. Wynika to z § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia składkowego. Przepis ten dotyczy zasadniczo tylko odpraw emerytalnych, o których mowa w art. 921 § 1 Kodeksu pracy.

Warunki formalne zwolnienia odprawy emerytalnej ze składek. Zwolnieniem składkowym wynikającym z tego przepisu jest objęta odprawa emerytalna, której uzyskanie przez pracownika jest uzależnione od:

  • jego przejścia na emeryturę (a nie jedynie od spełnienia warunków do jej otrzymania),
  • związku pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę.

REKLAMA

Przepisy nie wykluczają możliwości ustalenia przez pracodawcę wysokości odprawy na poziomie wyższym niż jednomiesięczne wynagrodzenie. Dopuszczalne jest bowiem zagwarantowanie pracownikowi regulacji i przywilejów korzystniejszych niż przewidziane w Kodeksie pracy.

W takiej sytuacji pracodawca powinien umieścić odpowiedni zapis w postanowieniach układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania (albo innych wewnętrznych przepisów o wynagradzaniu, obowiązujących w zakładzie pracy). Takie postanowienia mogą się znaleźć również w zawartej z pracownikiem umowie o pracę. Kwota wypłaconej odprawy emerytalnej nie powinna budzić wątpliwości i powinna (również ze względów dowodowych przed ZUS) wynikać z wyżej wskazanych uregulowań. Jeżeli pracodawca, na mocy obowiązujących u niego przepisów płacowych, dokonuje wypłaty odprawy emerytalnej w wysokości wyższej niż jednomiesięczne wynagrodzenie, wówczas w całości nie podlega ona składkom ZUS.

Odprawa emerytalna wypłacona pracownikowi na podstawie art. 921 Kodeksu pracy jest zwolniona ze składek ZUS bez ograniczenia kwotowego.

Pracownik przejdzie na emeryturę 31 marca 2020 r. Z tego powodu rozwiązuje umowę o pracę zawartą na pełny etat. Pracownik otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 5000 zł. Pracodawca wypłaci mu 27 marca 2020 r. wynagrodzenie w kwocie 5000 zł oraz odprawę emerytalną w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia wynoszącą 5000 zł. Pracodawca rozliczy w raporcie ZUS RCA składki społeczne wyłącznie od wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia w wysokości 5000 zł. Nie rozliczy ich natomiast od kwoty wypłaconej pracownikowi odprawy emerytalnej, która jest zwolniona ze składek ZUS.

Pracownikowi odchodzącemu na emeryturę, z którym rozwiązano stosunek pracy, pracodawca wypłacił odprawę pieniężną. Zgodnie z obowiązującym w firmie regulaminem wynagradzania jej wysokość wynosi trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia. Przy tak ustalonej i wypłaconej odprawie emerytalnej nie wlicza się jej do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Pracownik nie ma prawa do kolejnej odprawy emerytalnej w sytuacji, gdy rozwiązano z nim stosunek pracy po ponownym zatrudnieniu, a wcześniej otrzymał już odprawę emerytalną.

Zwolnienie ze składek od odpraw emerytalnych wypłaconych przez kilku pracodawców. Gdy pracownik przechodzący na emeryturę kończy jednocześnie (w tym samym czasie) zatrudnienie u kilku pracodawców, wówczas każdy pracodawca jest zobowiązany do wypłaty pracownikowi odprawy emerytalnej. Każda z odpraw będzie wtedy wyłączona z podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych na podstawie § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia składkowego, jeśli będzie spełniać omówione powyżej warunki.

Pracownik jest zatrudniony na 1/2 etatu w dwóch różnych zakładach pracy. Każdy z pracodawców z końcem marca 2020 r. rozwiąże z nim umowę o pracę na mocy porozumienia stron w związku z jego przejściem na emeryturę. Obaj pracodawcy wypłacą już byłemu pracownikowi odprawę emerytalną w wysokości jego jednomiesięcznego wynagrodzenia. W tej sytuacji odprawa emerytalna wypłacona przez pierwszego i drugiego pracodawcę będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek ZUS.

Dodatkowe świadczenie z tytułu rozwiązania stosunku pracy. Często pracodawcy decydują się przyznać przechodzącemu na emeryturę pracownikowi także dodatkowe świadczenia, chociażby w uznaniu jego wieloletnich zasług. Takie świadczenie również może zostać zwolnione z oskładkowania - jednak na podstawie innego przepisu niż odprawa emerytalna wypłacana na mocy § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia składkowego. To samo rozporządzenie w § 2 ust. 1 pkt 3 wskazuje bowiem, że z podstawy wymiaru składek są wyłączone odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom m.in. z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

Odprawy emerytalne - podstawy prawne zwolnienia ze składek ZUS

Rodzaj świadczenia

Warunki zastosowania zwolnienia składkowego

Podstawa prawna zwolnienia składkowego

Odprawa emerytalna wypłacona na podstawie art. 911 Kodeksu pracy

  • faktyczne przejście pracownika na emeryturę (a nie jedynie spełnienie warunków do jej otrzymania),
  • związek pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę
  • zwolnienie dotyczy odprawy emerytalnej wypłacanej na podstawie Kodeksu pracy

§ 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia składkowego

art. 921 Kodeksu pracy

Dodatkowe świadczenie, określone jako "odprawa emerytalna", wypłacane pracownikowi obok odprawy kodeksowej

  • pomiędzy wypłaconą odprawą a przejściem pracownika na emeryturę i związanym z tym wygaśnięciem czy rozwiązaniem jego stosunku pracy musi istnieć bezpośredni i nierozerwalny związek
  • musi istnieć źródło, na podstawie którego dodatkowa odprawa będzie przysługiwać, w postaci wewnątrzzakładowych regulacji lub dodatkowego porozumienia z pracownikiem
  • zwolnienie dotyczy dodatkowych odpraw emerytalnych, niewynikających z Kodeksu pracy

§ 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego

Wymieniony przepis, jak wskazuje ZUS w swych interpretacjach, ma szeroki zakres zastosowania. Aby było możliwe skorzystanie z omawianego zwolnienia składkowego:

  • pomiędzy wypłaconą odprawą a przejściem pracownika na emeryturę i związanym z tym wygaśnięciem czy rozwiązaniem jego stosunku pracy musi istnieć bezpośredni i nierozerwalny związek oraz
  • musi istnieć źródło, na podstawie którego taka dodatkowa odprawa będzie przysługiwać, w postaci wewnątrzzakładowych regulacji lub chociażby dodatkowego porozumienia z pracownikiem.

Interpretacje ZUS potwierdzające prawo do zwolnienia. Tak wskazał ZUS m.in. w interpretacji z 9 stycznia 2017 r. (sygn. DI/100000/43/1213/2016). Wyjaśniono w niej, że:

(…) dodatkowa odprawa emerytalna (wypłacona pracownikowi na mocy stosownego porozumienia niezależnie od odprawy emerytalnej), która pozostaje w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z uwagi na przejście na emeryturę, będzie korzystała z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ale w oparciu o § 2 ust. 1 pkt 3 (…) rozporządzenia.

Z kolei w interpretacji z 31 maja 2017 r. (sygn. DI/100000/43/427/2017) uznano, że wyłączenie z podstawy wymiaru składek przychodów uzyskanych przez pracownika z tytułu odpraw należy stosować zarówno do odpraw mających swe źródło w ustawach szczególnych, jak i do odpraw wynikających z dobrowolnych porozumień zawartych między pracodawcą a pracownikiem.

Natomiast w interpretacji z 5 listopada 2019 r. (sygn. DI/100000/43/955/2019) ZUS rozpatrywał pytanie pracodawcy, czy podstawę do oskładkowania stanowi świadczenie pieniężne w postaci odprawy w wysokości 4-krotności wynagrodzenia miesięcznego brutto pracownika, wypłacane w związku z:

  • przystąpieniem do uregulowanego w wewnątrzzakładowych przepisach programu wspierania pracowników przechodzących na emeryturę,
  • zawarciem porozumienia pomiędzy pracodawcą i pracownikiem o rozwiązaniu umowy o pracę w związku ze skorzystaniem z ww. programu i przejściem na emeryturę.

W tych okolicznościach - w szczególności w związku z faktem, że świadczenie jest wypłacane w faktycznym i bezpośrednim związku z rozwiązaniem stosunku pracy - ZUS uznał prawo płatnika do skorzystania ze zwolnienia składkowego.

Składkom ZUS nie będą podlegać ani obligatoryjne odprawy ustalone według przepisów prawa, ani przyznane pracownikom dobrowolnie przez pracodawcę w drodze indywidualnych umów, porozumień czy ugód.

Pracodawca wypłacił pracownikowi przechodzącemu na emeryturę dwa rodzaje świadczeń:

  • odprawę emerytalną w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia - na podstawie art. 911 Kodeksu pracy, oraz

  • dodatkową odprawę emerytalną w kwocie 6-krotności miesięcznego wynagrodzenia, wypłaconą na mocy stosownego porozumienia niezależnie od odprawy emerytalnej, która została wypłacona w trzech równych ratach.

Zarówno pierwsze, jak i drugie świadczenie korzysta ze zwolnienia składkowego (pierwsze - jako odprawa emerytalna, drugie - jako świadczenie wypłacone w związku z rozwiązaniem stosunku pracy).

PODSTAWA PRAWNA:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Prawne wymogi automatyzacji. Co może zrobić AI, a co nadal wymaga pracy człowieka? AI Act od 2026 roku - co nowe przepisy zmienią w biznesie?

Wraz z dynamicznym rozwojem narzędzi opartych na sztucznej inteligencji pojawia się pytanie o granice ich stosowania w kontekście odpowiedzialności prawnej. Choć Polska nie posiada jeszcze kompleksowej regulacji dotyczącej AI, to już dziś na gruncie obowiązujących przepisów prawa cywilnego, prawa pracy, RODO czy kodeksu cywilnego można ocenić, co wolno, a czego nie wolno automatyzować. Uwagę przedsiębiorców i prawników coraz bardziej przyciąga także unijne rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji (AI Act), które wejdzie w życie w 2026 roku i wprowadzi kategoryzację systemów AI, nakładając ścisłe wymogi na te uznane za wysokiego ryzyka.

Wypadki przy pracy 2024 [GUS]

Wypadki przy pracy w 2024 roku - jakie są statystyki GUS? Okazuje się, że liczba wypadków ogółem spada, ale rośnie liczba wypadków ciężkich i śmiertelnych. Jakie jest wskaźnik wypadkowości?

Rekrutacja smart. Jak wykorzystać AI, by zatrudniać lepiej, szybciej i bardziej fair?

Rekrutacja smart to nowoczesne podejście do zatrudniania oparte na danych, analityce i sztucznej inteligencji, zamiast na deklaracjach z CV czy subiektywnych ocenach. Technologia umożliwia obiektywną i powtarzalną ocenę dopasowania do roli, wspierając bardziej sprawiedliwe i efektywne decyzje rekrutacyjne. Warto zatem odejść od bezkrytycznej wiary w CV czy testów osobowości i stworzyć kandydatom warunki do pokazania, co naprawdę potrafią. To nie futurystyczna wizja, ale konieczność w obliczu przeciążenia informacyjnego i rosnących wyzwań na rynku pracy.

Problemy z zasiłkami przedsiębiorców. ZUS odmawia wypłaty. Rzecznik MŚP interweniuje

Do końca 2021 roku brak opłaty składki chorobowej w terminie albo opłacenie jej w niepełnej wysokości skutkowało automatyczną utratą ubezpieczenia chorobowego przez przedsiębiorcę. Obecnie przepisy zostały zmienione i nie dochodzi do tego, jeśli niedopłata wynosi do 1% minimalnego wynagrodzenia. Aktualnie, mimo zmiany przepisów, ZUS odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, gdy przedsiębiorcy nie podlegali ubezpieczeniu chorobowemu w okresie przed 2022 r. Rzecznik MŚP interweniuje.

REKLAMA

Pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy: wyjaśnienia, konsultacje, wyniki analiz, przedstawiciel MŚP w zespole

Rusza pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy. Rzecznik MŚP prosi o wyjaśnienia w tej sprawie. Apeluje również o gruntowne konsultacje i wyniki analiz dotyczące skróconego tygodnia pracy. Postuluje o włączenie przedstawiciela Rzecznika MŚP do zespołu ds. skróconego czasu pracy.

Zmiany w zawodzie psychologa 2025: jest projekt ustawy

Będą duże zmiany w zawodzie psychologa. Jest projekt ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie psychologów. Aktualne przepisy są niezgodne z prawem. Co się zmieni?

ZUS: renta wdowia 2025. Komu się należy i jaka jest wysokość świadczenia? [WNIOSEK]

Seniorzy wciąż pytają komu w 2025 r. należy się renta wdowia. ZUS tłumaczy, ile wynosi świadczenie, jakie są warunki i jak złożyć wniosek. Czy można dorabiać do renty wdowiej?

Do 31 maja 2025 r. odpis na ZFŚS. Ile wynosi?

Pierwszą ratę odpisu na ZFŚS należy przekazać do końca maja 2025 roku (31 maja – sobota). Ile wynosi odpis na ZFŚS w 2025 roku? Kiedy trzeba wpłacić drugą ratę?

REKLAMA

Pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo. GUS opublikował wyniki wstępne BAEL w I kwartale 2025 r.

Główny Urząd Statystyczny opublikował wyniki wstępne Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w I kwartale 2025 r. Wyniki te odnoszą się do ludności przebywającej lub zamierzającej przebywać na terenie kraju przez co najmniej 12 miesięcy, zamieszkałej w gospodarstwach domowych.

Work-life balance wciąż wyzwaniem polskich mam

Im starsze dziecko, tym większe zaangażowanie kobiet w nieodpłatną pracę opiekuńczą. Chociaż rośnie udział ojców, to nadal jest on niewielki, zwłaszcza w opiece nad starszymi dziećmi. Takie wnioski płyną z raportu przygotowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Fundację Share the Care.

REKLAMA