Jak zgłosić i wyrejestrować zleceniobiorcę

Zgłoszenie zleceniobiorcy

Na zgłoszenie zleceniobiorcy przepisy dają płatnikowi niewiele czasu.

Terminy obowiązujące w tym zakresie to:

• zgłoszenie zleceniobiorcy do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego – 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń (czyli w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy-zlecenia),
• zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego – termin wskazany przez ubezpieczonego (ale nie wcześniej niż data wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem).

Z kolei na wyrejestrowanie zleceniobiorcy płatnik składek ma 7 dni od momentu ustania tytułu do ubezpieczeń. W przypadku zleceniobiorcy będzie to dzień rozwiązania lub wygaśnięcia umowy-zlecenia. Wyrejestrowania dokonuje się na druku ZUS ZWUA, podając jako datę wyrejestrowania datę, od której osoba ta nie podlega już ubezpieczeniom.

W przypadku gdy nastąpiła zmiana danych wymienionych na zgłoszeniu dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzajów ubezpieczeń i terminów ich powstania, płatnik ma obowiązek wyrejestrować ubezpieczonego i ponownie zgłosić go do ubezpieczeń społecznych z prawidłowymi danymi.

Zleceniobiorca był zgłoszony w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 0411 00. Od 1 lipca 2011 r. ubezpieczony nabył prawo do emerytury.

Płatnik powinien:

• wyrejestrować zleceniobiorcę za pomocą dokumentu ZUS ZWUA, z kodem 0411 00 i datą wyrejestrowania 1 lipca 2011 r.,
• zarejestrować go ponownie z kodem 0411 10, również od 1 lipca 2011 r.

Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

Wybór dokumentu zgłoszeniowego

Przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych płatnik musi wskazać, jakim ubezpieczeniom powinien podlegać zleceniobiorca z tytułu zawieranej umowy, dlatego też ustala, czy:

• zleceniobiorca z tytułu umowy-zlecenia podlega zgłoszeniu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych oraz wypadkowego – druk ZUS ZUA,
• zleceniobiorca z tytułu umowy-zlecenia podlega zgłoszeniu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych oraz wypadkowego oraz wnioskuje o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym – druk ZUS ZUA,
• zleceniobiorca z tytułu umowy-zlecenia podlega tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i wnioskuje o przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych – druk ZUS ZUA,
• zleceniobiorca z tytułu umowy-zlecenia podlega tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i nie wnioskuje o objęcie ubezpieczeniami dobrowolnymi – druk ZUS ZZA,
• zleceniobiorca jest uczniem lub studentem do ukończenia 26. roku życia lub wykonuje zlecenie w ramach własnej działalności pozarolniczej (w rozumieniu przepisów podatkowych) i w ogóle nie zgłasza go do ubezpieczeń ani obowiązkowych, ani dobrowolnych.

Jakie dokumenty potwierdzają opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Dla osoby wykonującej pracę na podstawie umowy-zlecenia obowiązują obecnie następujące kody tytułu ubezpieczeń:

• 0411 XX – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę-zlecenie lub umowę o świadczenie usług,
• 0417 XX – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę-zlecenie lub umowę o świadczenie usług, z mocy przepisów szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Odrębnego zgłoszenia z tytułu umowy-zlecenia nie dokonuje się, jeżeli umowa ta została zawarta z własnym pracownikiem. W takim przypadku wynagrodzenie z tytułu zlecenia sumuje się razem z wynagrodzeniem z umowy o pracę i rozlicza w jednym raporcie ZUS RCA, z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia 0110 XX.

Forum Kadry

Korekta dokumentów zgłoszeniowych

Wśród wielu tytułów do ubezpieczeń społecznych przepisy określające ubezpieczenie z tytułu umowy-zlecenia należą do zmienianych najczęściej. Korekta dokumentów zgłoszeniowych za zleceniobiorców będzie zatem wiązała się z koniecznością analizy obowiązujących w danym czasie przepisów ubezpieczeniowych oraz kodów ZUS opisujących umowę-zlecenie, obowiązujących w danym okresie.

Najczęściej popełniane przez płatników błędy dotyczą:

• kodu tytułu ubezpieczenia,
• schematu podlegania ubezpieczeniom (tj. różnych konfiguracji zgłoszenia do poszczególnych ubezpieczeń),
• daty powstania i wygaśnięcia obowiązku ubezpieczeń.

W przypadku stwierdzenia jednego z tych błędów ubezpieczonego należy:

• wyrejestrować z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA, z datą wyrejestrowania tożsamą z uprzednio dokonanym zarejestrowaniem,
• ponownie złożyć zgłoszenie z podaniem prawidłowych kodów tytułu ubezpieczenia/danych dotyczących schematu podlegania/dat podlegania poszczególnym ubezpieczeniom na formularzu ZUS ZUA lub ZUS ZZA.

Składki na Fundusz Pracy z umów cywilnoprawnych

Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy w dokumencie zgłoszeniowym płatnik poda kod tytułu ubezpieczenia spoza słownika – czyli kod niezgodny z obowiązującym w danym okresie wykazem kodów zawartym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Wówczas należy złożyć tylko poprawnie wypełnione zgłoszenie do ubezpieczeń, z podanym prawidłowym kodem tytułu ubezpieczenia.

ZUS KOA

Ogromną trudność sprawia płatnikom korygowanie okresów podlegania ubezpieczeniom w sytuacji dużej liczby, często krótkotrwałych umów-zleceń, zawieranych z jednym ubezpieczonym. Zarówno błędy w składanej przez płatnika dokumentacji, jak i błędne przetworzenie prawidłowych dokumentów przez system informatyczny KSI ZUS mogą skutkować zapisaniem na koncie ubezpieczonego nieprawidłowych okresów ubezpieczeń. Nieprawidłowości tego rodzaju zwykle wykrywa ZUS. Płatnik nie powinien wtedy sam korygować dokumentów zgłoszeniowych.

W celu uzyskania prawidłowych zapisów na koncie ubezpieczonego płatnik składa dokument ZUS KOA (zgłoszenie korekty okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym i/lub ubezpieczeniu zdrowotnemu). Wykazuje w nim chronologicznie wszystkie okresy, w których ubezpieczony podlegał u niego ubezpieczeniom, ze wszystkich tytułów.

Na podstawie informacji ZUS KOA dokumentację zgłoszeniową ZUS uporządkuje we własnym zakresie.

Podstawa prawna:

• art. 13 pkt 2, art. 36 ust. 2, 4, 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (DzU nr 186, poz. 1444 ze zm.).