Obowiązek zwrotu świadczeń przez pracownika przywróconego do pracy

Często zdarza się tak, że pracownicy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę otrzymują dodatkowe świadczenia pieniężne. Powstaje więc pytanie – czy pracownik w przypadku przywrócenia go do pracy ma obowiązek zwracać pracodawcy otrzymane świadczenia.

Odprawa z tytułu zwolnień grupowych

W sytuacji gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, ma obowiązek stosować tzw. ustawę o zwolnieniach grupowych. Zgodnie z tym aktem, jeżeli jedynym powodem zwolnienia pracownika za wypowiedzeniem lub na podstawie porozumienia stron jest przyczyna leżąca po stronie pracodawcy – ma on obowiązek wypłacić stosowną odprawę.

Odprawa ma niejako rekompensować pracownikowi utratę pracy. Jeżeli jednak pracownik odwoła się do sądu i ten go przywróci do pracy, pracownik powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu takiej odprawy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 12 marca 2010 r. pracownik, wnosząc pozew o przywrócenie go do pracy, musi liczyć się z tym, że powództwo może zostać uwzględnione i wtedy odpadnie podstawa wypłaty odprawy z art. 8 ustawy z 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, a odprawa wypłacona z tej przyczyny stanie się świadczeniem nienależnym (II PK 272/09).

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane niecelowe >>

Pracodawca może dochodzić zwrotu tego świadczenia na podstawie instytucji wywodzącej się z prawa cywilnego, tzw. bezpodstawnego wzbogacenia (art. 410 § 2 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

WAŻNE!

Do zwrotu nie będzie zobowiązany pracownik, który wykaże, że odprawa została zużyta w taki sposób, że nie jest już wzbogacony.

Ponadto w przypadku odprawy z tytułu zwolnień grupowych Sąd Najwyższy orzekł, że może ona być zaliczona na poczet wynagrodzenia po przywróceniu pracownika do pracy. W wyroku z 9 listopada 1990 r. Sąd stwierdził, że odprawa wypłacona pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, po przywróceniu do pracy podlega zaliczeniu na poczet wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy (wyrok SN z 9 listopada 1990 r., I PR 351/90).

Składki po przywróceniu do pracy >>

W związku z tym po przywróceniu pracownika do pracy pracodawca powinien wystosować do podwładnego pismo, w którym prosi o zwrot odprawy w wyznaczonym terminie.

WAŻNE!

Jeżeli pracownik nie odda odprawy we wskazanym terminie, pracodawca będzie mógł żądać odsetek za każdy dzień zwłoki.

Odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia

Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres 3-miesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia (art. 36¹ k.p.).