REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Na czym polega zasada uprzywilejowania pracownika?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Na czym polega zasada uprzywilejowania pracownika?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Na czym polega zasada uprzywilejowania pracownika i jaka jest hierarchia źródeł prawa pracy? Jak pracownicy są chronieni w prawie pracy?

Na czym polega zasada uprzywilejowania pracownika?

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP) reguluje tzw. zasadę uprzywilejowania pracownika. Wielu się zastanawia na czym polega takie szczególne traktowanie pracownika. Odpowiedź jest prosta - w prawie pracy bardzo mocno rozwinięta jest funkcja ochronna pracownika. Założenie jest takie, że to pracownik jest słabszą stroną stosunku prawa pracy. Tak ochrona przejawia się m.in. w tym, że:

REKLAMA

postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Uprzywilejowanie polega więc na tym, że nie można w "gorszy" sposób kształtować warunków pracy i płacy pracownika, niż jest to uregulowane w KP. Oczywiście można "lepiej" regulować warunki pracy i płacy niż jest to wskazane w KP- co wbrew pozorom ma miejsce w wielu zakładach pracy.

Przykład

 Przykładowo w umowie o pracę pracownika, nie można wskazać, że prawo do dobowego odpoczynku wynosi 7 godzin, podczas gdy KP wskazuje, że jest to 11 godzin. 

Nie można np. wskazać, że od 1 stycznia 2024 r. wynagrodzenie dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy będzie wynosiło 4000 zł brutto, podczas gdy zgodnie z przepisami będzie to 4242 zł brutto.

Jednak co by się stało, gdyby w umowie były zapisane takie niekorzystne postanowienie? W takiej sytuacji postanowienia umów mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne! Zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy. Przepis prawa pracy nienaruszający zasady równego traktowania przenika treść umowy o pracę (innej czynności prawnej). Przez przepisy prawa pracy rozumie się tu także postanowienia tzw. specyficznych źródeł prawa pracy (układów zbiorowych pracy, porozumień zbiorowych, regulaminów itd.).

Co jeżeli w zakładzie pracy osoba narodowości ukraińskiej z takimi samymi kwalifikacjami i doświadczeniem jak Polak miałaby niższe wynagrodzenie?

REKLAMA

Trzeba wiedzieć, że postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne. Zamiast takich postanowień stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów - postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.

Ukrainiec powinien mieć więc podwyższone wynagrodzenie, do takiego poziomu jak Polak, aby nie miała miejsca w zakładzie dyskryminacja płacowa ze względu na narodowość. Jednak bardzo istotne jest to, że można porównywać sytuacje porównywalne, zatem każdorazowo wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności:

  • rodzajowi wykonywanej pracy
  • kwalifikacjom wymaganym przy wykonywaniu pracy
  • uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.
Ważne

ZAPAMIĘTAJ!

Pracodawca zawsze może zatrudnić pracownika na korzystniejszych warunkach, niż przewidują to obowiązujące przepisy prawa, a nigdy na gorszych.

Uprzywilejowanie tak - za wysokie wynagrodzenie nie! Paradoks! 

REKLAMA

Pewnego rodzaju paradoks legislacyjny i orzeczniczy polega na tym, że zasada uprzywilejowania pracownika zakreśla granice swobody stron stosunku pracy w kształtowaniu wzajemnych praw i obowiązków.  Dzieje się tak, pomimo tego, że nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykładowo w orzecznictwie sądowym ukształtował się pogląd o możliwości kwestionowania w umowie nadmiernie wysokiego wynagrodzenia za pracę ze względu na przekroczenie granic godziwości (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., sygn. I PKN 563/00) lub naruszenie zasad współżycia społecznego, polegające na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z  dnia 11 października 2016 r., sygn. III AUa 2468/15).

Hierarchia źródeł prawa pracy

Hierarchia źródeł prawa pracy odnosi się do trzech sytuacje, ponieważ reguluje:

  • rodzaje źródeł prawa pracy
  • relację między źródłami prawa pracy
  • skutki zamieszczenia w niektórych rodzajach aktów z zakresu prawa pracy postanowień naruszających zasadę równego traktowania w zatrudnieniu
Przykład
  1. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.
  2. Postanowienia regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych.
  3. Postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów oraz statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, nie obowiązują.
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samotni wśród ludzi

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, dziekanem Kozminski Executive Business School w Akademii Leona Koźmińskiego, o tym, jak radzić sobie z izolacją na wysokim stanowisku.

Praca zdalna, zadaniowy czas pracy. Nie, teraz zupełnie inna forma zatrudnienia jest na absolutnym topie rynku pracy, jaka

80 proc. pracowników tymczasowych i kontraktorów odczuwa satysfakcję z pracy projektowej. Wielu specjalistów, kiedy pozna zalety takich form współpracy z firmami, to nie chce już wracać na etat. Dlatego praca projektowa szybko zyskuje zwolenników.

Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

REKLAMA

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania z PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

REKLAMA

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA