Czy należy podnieść dodatek wyrównawczy

RADA

Mimo znacznego wzrostu wynagrodzenia Państwa pracownica do końca okresu, w którym korzysta z ochrony, powinna otrzymywać dodatek wyrównawczy wyliczony według „starej” wysokości wynagrodzeń.

UZASADNIENIE

Dodatek wyrównawczy jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym pracownikowi przez pracodawcę w przypadkach określonych w przepisach prawa pracy. Wypłata dodatku wyrównawczego ma na celu wyrównanie pracownikowi wynagrodzenia za pracę, które utracił na skutek wystąpienia pewnych okoliczności powodujących zmniejszenie dotychczas otrzymywanego wynagrodzenia (np. przeniesienie do innej pracy).

Prawo do dodatku wyrównawczego przysługującego na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników jest związane z ochroną trwałości stosunku pracy niektórych pracowników. Na podstawie tej ustawy, przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego i indywidualnego zwolnienia, pracodawca może im jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy. Do grupy tych pracowników należy m.in. pracownik będący członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej czy pracownik będący członkiem zakładowej organizacji związkowej, upoważnieni do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom tym przysługuje dodatek wyrównawczy do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.

Dodatek wyrównawczy stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego przeniesienie pracownika do innej pracy lub zmianę warunków pracy i płacy a wynagrodzeniem za pracę otrzymywanym przez pracownika obecnie.

Na wysokość należnego pracownikowi dodatku wyrównawczego nie mają wpływu zmiany w wysokości wynagrodzenia w stałych składnikach, jakie nastąpiłyby po przeniesieniu do innej pracy na stanowisku zajmowanym przed przeniesieniem. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego wynagrodzenie w składnikach miesięcznych, stałych na stanowisku zajmowanym bezpośrednio przed przeniesieniem nie ulega modyfikacji przez cały okres pobierania dodatku (np. Uchwała Sądu Najwyższego z 20 marca 1992 r., I PZP 18/1992, OSNC 1992/12/215). Powyższa interpretacja jest uzasadniona funkcją dodatku wyrównawczego, którego obliczenie należy zakwalifikować jako czynność jednorazową, polegającą na obliczeniu różnicy między wynagrodzeniem przed i po przeniesieniu stanowiącą uzupełnienie wynagrodzenia, którego pozbawiono pracownika. Zasadę niedokonywania zmian w wysokości wynagrodzenia pracownika po przeniesieniu do innej pracy, stosowaną przy obliczaniu dodatku dla pracowników wynagradzanych w stałych miesięcznych stawkach, należy również respektować w przypadku otrzymywania przez pracownika wynagrodzenia godzinowego czy zmiennego, np. akordowego. Dodatek wyrównawczy chronionego związkowca obliczamy na takich samych zasadach jak dodatek wyrównawczy dla pracownicy w ciąży lub karmiącej piersią.

Mimo że Państwa pracownica otrzymuje dodatek wyrównawczy od 2001 r. przyznany na podstawie nieobowiązującej już ustawy z 1989 r. o zwolnieniach grupowych, to jednak zasady jego wypłacania w odniesieniu do pracowników wynagradzanych w stałych miesięcznych stawkach nie uległy zmianie również w obecnym stanie prawnym. Dlatego bez względu na to, że od 2001 r. do chwili obecnej nastąpiło u Państwa znaczne podwyższenie wynagrodzeń, pracownica w dalszym ciągu powinna otrzymywać dodatek wyrównawczy wyliczony według starych wynagrodzeń, w kwocie niezmienionej do końca okresu, w którym będzie objęta ochroną. Taka sytuacja, z uwagi na duży upływ czasu od 2001 r. i dokonane zmiany wynagrodzeń w tym okresie, może być dla pracownicy niekorzystna.

PRZYKŁAD

 Pracownik otrzymywał przed zmianą warunków pracy i płacy wynagrodzenie za pracę w kwocie 2250 zł. Na jego wynagrodzenie składały się:

• wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1800 zł,

• dodatek stażowy w wysokości 25% wynagrodzenia zasadniczego, co dawało kwotę 450 zł.

Dodatek wyrównawczy przysługuje pracownikowi podlegającemu ochronie związkowej przez okres 6 miesięcy. Po przeniesieniu do innej pracy od września 2007 r. pracownikowi zmieniono wynagrodzenie zasadnicze na kwotę 1400 zł, od którego będzie liczony dodatek stażowy w wysokości 25%.

Wyliczenie dodatku wyrównawczego:

1800 zł + 450 zł (wynagrodzenie przed zmianą) - 1400 zł + 350 zł (wynagrodzenie po zmianie) = 2250 zł - 1750 zł = 500 zł (dodatek wyrównawczy).

Od stycznia 2008 r. w zakładzie były podwyżki i na stanowisku zajmowanym przez pracownika przed przeniesieniem wynagrodzenie zasadnicze wzrosło o kwotę 300 zł. Dodatek wyrównawczy pozostaje bez zmian. Nie bierzemy pod uwagę wzrostu wynagrodzenia zasadniczego.

PRZYKŁAD

Pracownica, która jest chroniona jako członek zarządu związku zawodowego, otrzymywała przed zmianą warunków pracy i płacy w grudniu 2007 r. wynagrodzenie za pracę w kwocie 2400 zł.

Na jej wynagrodzenie składały się:

• wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 2000 zł,

• premia regulaminowa w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego, co dawało kwotę 400 zł,

• dodatkowo pracownicy w grudniu 2007 r. wypłacono nagrodę jubileuszową za 15-lecie pracy.

Dodatek wyrównawczy będzie jej należny przez okres 9 miesięcy. Od stycznia 2008 r. pracownica otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 1500 zł, od którego jest liczona premia regulaminowa w wysokości 20%.

W styczniu 2008 r. w firmie podniesiono płace o 250 zł, w tym również na stanowisku poprzednio zajmowanym przez pracownicę.

Wyliczenie dodatku wyrównawczego:

wynagrodzenie przed zmianą: (2000 zł + 400 zł) (wliczeniu nie podlega nagroda jubileuszowa) - (1500 zł + 300 zł) (wynagrodzenie po zmianie) = 2400 zł - 1800 zł = 600 zł.

Dodatek wyrównawczy należny pracownicy od stycznia wynosi 600 zł. Przy obliczeniach nie bierzemy pod uwagę wzrostu płac.

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 1 nieobowiązującej ustawy z 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (DzU z 2002 r. nr 112, poz. 980 ze zm.),

• art. 5 ust. 5 pkt 3 i pkt 4, ust. 6 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.),

• § 7 rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.),

• § 6-11 rozporządzenia z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).

Magdalena Opalińska

specjalista w zakresie prawa pracy